Η οικονομία βάζει "φρένο" στο νέο αφήγημα του Τσίπρα

Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να καταθέσει μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ενσωματώνοντας τη ρήτρα μακράς λιτότητας μέχρι και το 2020.

Η χώρα επιστρέφει στην ανάπτυξη. Τα δύσκολα είναι πίσω. Το χρέος θα διευθετηθεί, η εμπιστοσύνη αποκαθίσταται, η χώρα θα επιστρέψει στις αγορές, έρχονται οι επενδύσεις, η ανεργία μειώνεται, θα υπάρξει κοινωνικό μέρισμα για τους πιο αδύναμους.

Μερικά από τα «συνθήματα» με τα οποία αναμένεται να διανθίσει τη σημερινή του ομιλία προς τη ΔΕΘ ο Έλληνας πρωθυπουργός. Μόνο που αυτά τα συνθήματα δεν θα μπορέσουν εύκολα να υποστηριχτούν από αριθμούς. Ο Αλέξης Τσίπρας μετέβη στη Θεσσαλονίκη με τη χώρα να βρίσκεται και πάλι σε ύφεση επί τέσσερα συνεχόμενα τρίμηνα, τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού να βρίσκονται κάτω από τους στόχους για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου να διευρύνεται απότομα τον Ιούλιο και την ανεργία να μειώνεται μεν αλλά αποκλειστικά λόγω της δημιουργίας θέσεων μερικής απασχόλησης. Όσο για τα μηνύματα από το εξωτερικό, δεν αφήνουν περιθώρια για θριαμβολογίες.

Στο Eurogroup κόπηκε κάθε συζήτηση για αναθεώρηση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος για την περίοδο μετά το 2018 –η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να καταθέσει μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ενσωματώνοντας τη ρήτρα μακράς λιτότητας μέχρι και το 2020- ενώ μετατέθηκε για μετά την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης η συζήτηση για το χρέος. Είναι αμφίβολο αν τα όποια μέτρα θα εξειδικευτούν μέσα στο 2016 καθώς η Γερμανία δεν δέχεται να ανοίξει την παραμικρή συζήτηση πριν από τις γερμανικές εκλογές το φθινόπωρο του 2017.

Τι δείχνουν όμως οι αριθμοί και γιατί ψαλιδίζουν τις δυνατότητες για θριαμβολογίες;

·       Μόλις χθες, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μίλησε στο Eurogroup για τρία διαδοχικά τρίμηνα ανάπτυξης μέσα στο 2016. Πώς θα το πετύχει αυτό όταν έχουμε ήδη δύο αρνητικά τρίμηνα; Στο υπουργείο Οικονομικών δεν συγκρίνουν με το αντίστοιχο περυσινό αλλά με το αμέσως προηγούμενο προκειμένου να βγάλουν το σύνθημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ύφεση ήταν τελικώς πιο βαθιά σε σχέση με το ποσοστό που είχε ανακοινωθεί στις 12 Αυγούστου. Το -0,7% της αρχικής εκτίμησης, διορθώθηκε προς τα κάτω σε -0,9% όσον αφορά στο β’ τρίμηνο και πλέον απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη στο β’ εξάμηνο προκειμένου το ΑΕΠ να κλείσει εντός των προβλέψεων (-0,3% στο σύνολο του έτους). Μετά και την αρνητική αναθεώρηση για το πρώτο τρίμηνο, οι απώλειες του ΑΕΠ σε απόλυτους αριθμούς σε σχέση με πέρυσι εκτιμώνται –σε όρους όγκου και ύστερα από εποχική και ημερολογιακή διόρθωση- σε 892 εκατ. ευρώ. Συμπέρασμα; Ψάχνουμε… ανάπτυξη περίπου 750-800 εκατ. ευρώ μέσα στο β’ εξάμηνο για να μην εμφανίσουμε απόκλιση.

·       Την περασμένη Τετάρτη, ανακοινώθηκαν τα στοιχεία των εξαγωγών για τον μήνα Ιούλιο, μήνα καθοριστικό καθώς αφορά στο τρίτο τρίμηνο. Δυστυχώς, η εικόνα ήταν κακή. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στο 7μηνο έφτασε στα 10,957 δις. ευρώ έναντι 9,987 δις. ευρώ στο αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Μόνο τον Ιούλιο, οι εισαγωγές αυξήθηκαν από τη μία πλευρά κατά 18,2% (ή κατά 26,5% αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή) ενώ από την άλλη, οι εξαγωγές παρουσίασαν μείωση 3,4% (ή αύξηση μόλις 0,7% αν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή). Το έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου τον Ιούλιο εκτοξεύτηκε στα 1,344 δις. ευρώ έναντι μόλις 711 εκατ. ευρώ πέρυσι σημειώνοντας αύξηση… 88,9%. Για να καλυφθεί τέτοια «τρύπα» στο ΑΕΠ του 3ου τριμήνου, θα πρέπει να ανακοινωθούν (τουλάχιστον) πολύ καλές επιδόσεις από το μέτωπο του τουρισμού όχι μόνο σε επίπεδο αφίξεων αλλά και σε επίπεδο εισπράξεων.

·       Ο Ιούλιος, δεν έφερε την πολυπόθητη αύξηση στις καταθέσεις παρά την αισιοδοξία ότι η ολοκλήρωση της α’ αξιολόγησης θα πείσει τους καταθέτες να επιστρέψουν τα χρήματά τους στις τράπεζες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, η μείωση προκλήθηκε λόγω των επιχειρήσεων σε αντίθεση με τα νοικοκυριά που εμφάνισαν μικρή αύξηση των αποταμιεύσεων κατά 232 εκατ. ευρώ μέσα στον Ιούλιο. Το υπόλοιπο των καταθέσεων τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα τον Ιούλιο σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα του Δεκεμβρίου κάτι που σημαίνει ότι η διαδικασία επιστροφής των χρημάτων  που έφυγαν από τις τράπεζες στο τέλος του 2014 και στο πρώτο εξάμηνο του 2015, δεν έχει ακόμη ξεκινήσει. Στα νοικοκυριά, τα οποία επίσης είχαν να αντιμετωπίσουν αυξημένα φορολογικά βάρη τον Ιούλιο καθώς μόνο η 1η δόση του φόρου εισοδήματος ξεπέρασε τα 1,2 δις. ευρώ, καταγράφηκε αύξηση στο υπόλοιπο των καταθέσεων αλλά αρκετά περιορισμένη. Τα νοικοκυριά, εξακολουθούν να διαθέτουν στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς 187 εκατ. ευρώ λιγότερα σε σχέση με αυτά που είχαν τον περασμένο Δεκέμβριο. Νοικοκυριά και ιδιωτικά μή κερδοσκοπικά ιδρύματα, μοιράζονται 102,001 δις. ευρώ περίπου 232 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με τον Ιούνιο, μήνα κατά τον οποίο οι καταθέσεις ανήλθαν στα 101,77 εκατ. ευρώ. Με δεδομένες τις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις, το υπόλοιπο των καταθέσεων για τις μη χρηματοδοτικές επιχειρήσεις (σ.σ δηλαδή τις περισσότερες εκτός τραπεζών, επενδυτικών επιχειρήσεων, ασφαλιστικών εταιρειών κλπ) διαμορφώθηκε στα 15,478 δις. ευρώ έναντι 16,115 δις. ευρώ τον Ιούνιο. Δηλαδή, μέσα στο Ιούλιο καταγράφηκε πτώση της τάξεως των 637 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχη είναι η υποχώρηση του υπολοίπου των καταθέσεων και έναντι του περασμένου Δεκεμβρίου (σ.σ 16,168 δις. ευρώ με πτώση 690 εκατ. ευρώ μέχρι και τον Ιούλιο)

·       Μπορεί το υπουργείο Οικονομικών να διέψευσε κατηγορηματικά ότι υπάρχει ενδεχόμενο να έρθουν πιο μπροστά οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων (σ.σ καυσίμων κλπ που είναι προγραμματισμένα να αυξηθούν από τις αρχές του έτους) λόγω κακής εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Το γεγονός όμως ότι ο προϋπολογισμός παρουσιάζει «ανοίγματα» στο σκέλος των εσόδων κατά το τελευταίο δίμηνο δεν αμφισβητείται. Το γεγονός ότι το «μαξιλάρι» που είχε δημιουργηθεί στο πρώτο εξάμηνο (έφτασε και στα 730 εκατ. ευρώ σε επίπεδο φορολογικών εσόδων) επίσης δεν αμφισβητείται. Ούτε ότι έρχεται ένα εξαιρετικά δύσκολο τετράμηνο κατά το οποίο τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού θα πρέπει να φτάνουν τουλάχιστον στα 4,8 δις. ευρώ ανά μήνα προκειμένου να επιτευχθεί ο βασικός δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 0,5%. 

Πηγή