Όταν γεννιέται ένα παιδί...

Της Τόνιας Μανιατέα*

Οταν ένα παιδί γεννιέται στη Γη, κάπου αλλού, σ΄ έναν άλλο πλανήτη, μπορεί και σ΄ ένα παράλληλο σύμπαν, μια μαύρη απειλητική τρύπα, κλείνει...

Η ρήση διατυπώθηκε πριν από περίπου 25 χρόνια από τον τότε αντιπρόεδρο της αμερικανικής κυβέρνησης, Αλ Γκορ, τον περιβαλλοντικό ακτιβιστή, τον νομπελίστα Ειρήνης, τον άνθρωπο, που συνέδεσε το όνομά του με τον αγώνα για τη διάσωση του πλανήτη.

Προσκεκλημένη τότε στις ΗΠΑ για μια απευθείας συζήτηση περί την (στα σπάργανα τότε, στην Ελλάδα) περιβαλλοντική δημοσιογραφία, περίμενα από το στόμα του πανίσχυρου Αμερικανού αντιπροέδρου, μια εμβριθή ανάλυση για τη μόλυνση του περιβάλλοντος και μια τυπική (σχεδόν στα πλαίσια του πρωτοκόλλου που διέπει τη σχέση ομιλούντος πολιτικού - ακροατή δημοσιογράφου) «διδασκαλία» με θέμα πώς μπορεί και πώς οφείλει κανείς να προστατέψει τον πλανήτη.

Ακόμη ένα...κήρυγμα από έναν πολιτικό του οποίου η χώρα ευθύνεται σε εντυπωσιακό ποσοστό για τη μόλυνση του πλανήτη, σκέφτηκε ο δύσπιστος δημοσιογράφος...

Αλλά ο άνθρωπος ξεκίνησε με θέμα τα παιδιά και με παρενθέσεις αναφερόμενες στο περιβάλλον, κατέληξε και σ΄ αυτά. «Οι Αφρικανοί λένε πως το περιβάλλον δεν μας δόθηκε από τους γονείς μας, το δανειστήκαμε από τα παιδιά μας» μου είπε, χωρίς ίχνος έπαρσης, χωρίς καν στοιχείο πολιτικής φόρας, αλλά με συστολή, σχεδόν με ντροπή.

Η συζήτηση εξελίχθηκε απρόσμενα.

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ο πρώτος παγκόσμιος νομικά δεσμευτικός κώδικας για τα δικαιώματα που όλα τα παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν, ήταν σχετικά πρόσφατη (1989) και ο Γκορ μιλούσε με πάθος συνδέοντας μ΄ έναν καθηλωτικό, γοητευτικό, τρόπο το μέλλον του πλανήτη με το μέλλον της... παιδοσύνης (που θα ΄λεγε κι ο ποιητής...) και την εν γένει παιδεία ενός λαού. Κι η συζήτηση έγινε μάθημα ζωής.

Δεν είναι συζητήσεις, που διεκδικούν πνευματικά δικαιώματα αυτές... Είναι λόγια που είναι πολυτέλεια να ακούς κι ευτυχία να υιοθετείς...

Το παιδί που δεν θα απολαύσει τον ζωογόνο πόρο που σου δάνεισε δεν θα γίνει ποτέ τροφοδότης της ελπίδας και των ονείρων. Δεν θα γίνει ποτέ κομιστής του μέλλοντος.

Το παιδί πρέπει να είναι τόσο σοφά προστατευμένο, όσο και το περιβάλλον στο οποίο θα ζήσει.

Το παιδί πρέπει να ανακαλύψει νωρίς την έννοια του σεβασμού. Να απολαύσει σεβασμό για να τον δώσει, όταν θα μεγαλώσει.

Το παιδί είναι τροφοδότης και υποδοχέας. Των πάντων. Αν από μικρό εκπαιδευτεί σε σκληρό, αφιλόξενο περιβάλλον, θα δημιουργήσει σκληρό, αφιλόξενο περιβάλλον για τους γύρω του.

Οι κανόνες που διέπουν το δικαίωμα του παιδιού, ταυτίζονται μ΄ εκείνους που διέπουν το δικαίωμα του πλανήτη.

Πενήντα τέσσερα άρθρα συνθέτουν τον δεσμευτικό κώδικα για τα δικαιώματα του παιδιού, που υιοθετήθηκε απ΄ όλα σχεδόν τα κράτη του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου (στην Ελλάδα επικυρώθηκε το 1992). Αλλά οι κώδικες, οι συμβάσεις, οι συμφωνίες είναι για να καταστρατηγούνται... Είτε συστηματικά, είτε από κεκτημένη ταχύτητα, είτε από άγνοια.

Μία σύμβαση, ένας κώδικας, μια συμφωνία ακυρώνεται εύκολα πρώτα από έλλειψη παιδείας και πολιτισμού κι έπειτα από θρίαμβο συμφερόντων.

Ο λόγος ευημερεί όταν πρόκειται να περιγράψει όμορφα πράγματα. Στον κόσμο των παιδιών η στειρότητα έρχεται από τον ζόφο της πραγματικότητας. Δεν τον αποκωδικοποιούν, δεν τον περιγράφουν, αλλά τον εισπράττουν, τον νιώθουν.

Και αντιδρούν. Τώρα κι ύστερα από χρόνια. Κι είναι τρομακτική η ανάγκη του ενήλικα, που δεν υπήρξε, ως παιδί, κύτταρο οικογενειακού ιστού. Τρομακτική η ανάγκη, τρομακτικό και το μένος...

Τα πρώτα άρθρα της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Παιδιών, αναφέρονται στη διασφάλιση της οικογένειας ή και στην επιβεβλημένη εξασφάλιση (όποιας, αλλά οπωσδήποτε) οικογένειας για κάθε παιδί. Είναι άρθρα θεμελιώδη, όσο θεμελιώδες είναι για κάθε άνθρωπο το δικαίωμα στη ζωή.

Κάθε φορά που η ανθρωπότητα - σε θεωρητικώς αναπτυγμένα κράτη - «συναντά» εικόνες παιδιών στοιβαγμένων σε... ιδρύματα φιλοξενίας, σε αναμορφωτήρια, ορφανοτροφεία, ξεγυμνώνει την απέχθεια στον μέλλον, που απηχεί το έλλειμμα παιδείας. Κι εκείνη η μαύρη τρύπα στο άλλο, το παράλληλο σύμπαν, ανοίγει πάλι...

* Η Τόνια Α. Μανιατέα είναι δημοσιογράφος.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ