Πάμε σαν άλλοτε...

Του Γιάννη Παντελάκη

Υπέγραψε ένα ακόμα μνημόνιο, έκοψε συντάξεις και κοινωνικές παροχές, έβγαλε στο σφυρί σχεδόν όλα τα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, προχώρησε σε μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις, συνέτεινε σε μεγαλύτερη φτωχοποίηση και, γενικότερα, έκανε όσα ακριβώς είχε υποσχεθεί ότι δεν θα κάνει. Και, ουσιαστικά, δεν κουνήθηκε φύλλο. Η κοινωνία απλά παρακολουθεί.

Επιχείρησε να ελέγξει τα Μέσα Ενημέρωσης και να δημιουργήσει τη δική του διαπλοκή με αυτά και ήδη νοιώθει μια ασφυκτική πίεση, ίσως τη μεγαλύτερη από τότε που άρχισε να κυβερνά. Οι αποκαλύψεις γύρω από έναν δικό της επιχειρηματία, μια μη συστημική τράπεζα και κάποια πολιτικά πρόσωπα που συνδέονται με τον επιχειρηματία ή την τράπεζα πέφτουν σαν το χαλάζι. Η κυβέρνηση άρχισε να κλονίζεται για τα καλά.

Σε μεγάλο βαθμό, αυτό που συμβαίνει καταγράφει μια σημαντική πτυχή της νεοελληνικής πραγματικότητας. Αναδεικνύει την άρνηση της θεσμικής εξουσίας να λειτουργήσει με μια στοιχειώδη κανονικότητα, τη διάθεση εξωθεσμικών κέντρων να διατηρήσουν «κεκτημένα», τον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού, οικονομικού και μιντιακού συστήματος, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τα πράγματα ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Ουσιαστικά, αναδεικνύουν κυρίαρχες αιτίες που μας οδήγησαν σε μια πολύπλευρη κρίση, αυτή που βιώνουμε. Τα γεγονότα που συμβαίνουν μοιάζουν με κάποια μιας άλλης εποχής, έστω με παραλλαγές. Όπως φαίνεται, δεν διδαχτήκαμε από εκείνα όμως.

Ο Α. Τσίπρας μπορεί να μιμείται κόλπα και συμπεριφορές του Α. Παπανδρέου, μπορεί να προσπαθεί να του μοιάσει ακόμα και στη χροιά της φωνής, ωστόσο δεν μελέτησε όπως φαίνεται μια από τις δυσκολότερες περιόδους που πέρασε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ. Εκείνη στην οποία προσπάθησε να κάνει περίπου το ίδιο. Να δημιουργήσει τα δικά του Μέσα επιρροής. Τότε ακριβώς και γι' αυτόν τον λόγο αποκαλύφτηκε ένα από τα μεγαλύτερα μεταπολιτευτικά σκάνδαλα, το σκάνδαλο Κοσκωτά, το οποίο είχε πολλά κοινά χαρακτηριστικά με όσα σήμερα συμβαίνουν. Διασυνδέσεις πολιτικών με επιχειρηματίες, μιντιακά συμφέροντα και μια τράπεζα με πολλές ανοικτές υποθέσεις...

Είναι νωρίς ακόμα για να συμπεράνουμε ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δεν είναι καθόλου άκαιρο όμως να επισημάνουμε πως υπάρχει μια αλληλουχία γεγονότων που παραπέμπουν σε όσα συνέβησαν 27 χρόνια πριν. Η επιδίωξη του Α. Παπανδρέου δεν ήταν διαφορετική από αυτή του Α. Τσίπρα. Να δημιουργήσει Μέσα Ενημέρωσης τα οποία θα τον στηρίζουν. Η μοναδική διαφορά αφορά στο επίμαχο διακύβευμα. Τότε κυριαρχούσαν οι εφημερίδες, άρα το ζητούμενο ήταν μερικές «δικές μας» εφημερίδες. Τώρα κυριαρχούν τα κανάλια, το ζητούμενο έχει αλλάξει. Η κυβέρνηση που αυτοχαρακτηρίζεται προοδευτική δεν επιχείρησε να βάλει κανόνες και όρους στο τηλεοπτικό τοπίο ώστε ν' αποτρέψει και τα φαινόμενα ενίσχυσης εξωθεσμικών κέντρων. Επιχείρησε να οικειοποιηθεί ή να δημιουργήσει τέτοια κέντρα.

Οι πρώτες σχετικές προσπάθειες από τον Α. Παπανδρέου έγιναν στα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ. Ο «Αυριανισμός» δεν αρκούσε. Έφερε στην πρωτεύουσα έναν επιτυχημένο εκδότη του Βόλου (τον ΑΘ. Πόπωτα,) για να δημιουργήσει έναν όμιλο εφημερίδων που θα τον στηρίζουν. Απέτυχε. Ακολούθησε ο Κοσκωτάς, ένας επιχειρηματίας που αγόρασε μια τράπεζα, μια ομάδα, αγόραζε ό,τι έβρισκε. Λένε πολλοί πως αν περιοριζόταν σε τέτοιου τύπου αγορές που δεν είχαν σχέση με τον πανίσχυρο γραπτό Τύπο, το σκάνδαλο Κοσκωτά δύσκολα θα είχε αποκαλυφθεί. Όταν ο επιχειρηματίας αποφάσισε να μπει στον συγκεκριμένο χώρο αγοράζοντας ή δημιουργώντας έντυπα, άρχισε και η αντίστροφη μέτρηση γι' αυτόν. Είχε ήδη αρχίσει να μπαίνει σε χωράφια που ανήκαν σε άλλους.

Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις που θα υπάρχουν στο αμέσως επόμενο διάστημα με τον περίφημο διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες. Όλα βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Αναμένεται η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (πολλοί λένε πως μια αρνητική για τον νόμο απόφαση ίσως βγάλει ακόμα και την κυβέρνηση από τη δύσκολη θέση), αναμένονται οι εξελίξεις για την Τράπεζα Αττικής, για τον δανεισμό αλλά και τον έλεγχο για φοροδιαφυγή του επιχειρηματία Καλογρίτσα, αναμένεται η τελική στάση των ισχυρών επιχειρηματιών που δεν πήραν άδεια. Είναι άρα νωρίς για να προβλέψουμε την κατάληξη αυτής της ιστορίας. Εκείνο που με μια πρώτη ανάγνωση μπορούμε να σημειώσουμε είναι πως η χώρα βαδίζει σαν άλλοτε, σαν εκείνες τις ανέμελες εποχές που όλοι είδαμε που μας οδήγησαν...