Έγινε παρεξήγηση...

Του Γιάννη Παντελάκη

Το πώς θα διδάσκονται τα θρησκευτικά –και οποιοδήποτε άλλο μάθημα– στα σχολεία είναι αρμοδιότητα της Πολιτείας. Στη χώρα μας δεν συμβαίνει αυτό. Η ιεραρχία έχει διεκδικήσει και έχει καταφέρει να έχει καθοριστικό λόγο. Οι επεκτατικές της τάσεις δεν έχουν περιοριστεί φυσικά μόνο στην εκπαίδευση, αλλά αναζητά ρόλο στην εξωτερική πολιτική, στις πολιτικές διεργασίες, σχεδόν παντού. Το θέμα του μαθήματος αποτελεί μια παρωνυχίδα των σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας. Έχουν πολύ μεγαλύτερες παραμέτρους από αυτήν. Οικονομικές και επιβολής εξουσίας.

Πριν οι κ. Ιερώνυμος, Καμμένος, Φίλης κ.ά. συμφωνήσουν χθες βράδυ πως όλα όσα συνέβησαν με το μάθημα των θρησκευτικών ήταν «μια παρεξήγηση», κάποιοι αναρωτήθηκαν αν η κυβέρνηση είχε σκοπό να συγκρουστεί ουσιαστικά με την ιεραρχία για τις ανάρμοστες επιδιώξεις της. Και ιδιαίτερα στα ουσιαστικά ζητήματα (και σίγουρα πιο σημαντικά από εκείνο του μαθήματος των θρησκευτικών). Η απάντηση είναι πως όχι, αν και το ερώτημα είναι λάθος. Η κυβέρνηση δεν είχε και δεν έχει ενιαία πολιτική διαχείρισης του ζητήματος που αφορά στο σύνολο των σχέσεων των δυο πλευρών και δεν είχε πρόθεση σύγκρουσης. Αυτή προέκυψε σχεδόν κατά λάθος.

Ένας υπουργός (Φίλης) που αποφάσισε να κάνει το ελάχιστο (είχε τα περιθώρια να καταργήσει τις προσευχές, τις εικόνες κ.ο.κ.) και ένας πρωθυπουργός που δεν φαντάστηκε πως αυτό το ελάχιστο θα προκαλούσε μια σύγκρουση με αυτούς με τους οποίους διατηρούσε (πριν καν γίνει πρωθυπουργός) εξαιρετικές σχέσεις. Ενδεχομένως ο Τσίπρας και να μην γνώριζε τη συγκεκριμένη ρύθμιση Φίλη, πριν αυτός την προωθήσει.

Η κυβέρνηση εγκλωβίστηκε χωρίς να το επιδιώκει. Δεν ήθελε ποτέ να διαταράξει τις σχέσεις της με την ιεραρχία, δεν υπολόγισε τον θόρυβο που θα έκανε η ηγεσία της ιεραρχίας θυμίζοντας ημέρες Χριστόδουλου. Η εικόνα που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες είναι εντυπωσιακή. Ένας Φίλης που παραμένει ουσιαστικά μόνος απέναντι στο πρόβλημα. Οι συνάδελφοί του υπουργοί και βουλευτές στην πλειονότητά τους δεν τον στηρίζουν δημόσια (εξαίρεση ο πρόεδρος της Βουλής). Και ένας Τσίπρας που αντί να παραπέμψει το θέμα στον αρμόδιο υπουργό, δέχεται ασμένως να συναντήσει τον Αρχιεπίσκοπο αναζητώντας ισορροπίες. Τις οποίες περιέγραψαν ως παρεξηγήσεις!

Από αυτόν τον ακούσιο κυβερνητικό εγκλωβισμό, η κυβέρνηση εισπράττει κάτι θετικό. Η δημόσια συζήτηση φεύγει από τις θλιβερές παρενέργειες της οικονομικής της πολιτικής και μεταφέρεται κάπου αλλού, στις σχέσεις με την Εκκλησία. Αποπροσανατολισμός δηλαδή. Αποπροσανατολισμός και σε άλλο επίπεδο όμως. Το βάρος του δημόσιο διαλόγου πέφτει στο μάθημα των θρησκευτικών και περιορίζεται σ' αυτό. Και όχι στα πιο ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν τις δυο πλευρές.

Η σύγκρουση προέκυψε και το διαχειρίζονται με ισορροπίες, κλείνοντας πάλι το μάτι στους ιεράρχες. Δεν πρέπει ν' ανησυχούν. Η λύση της συνέχειας διδασκαλίας με τα ίδια σχολικά βιβλία μέχρι να γραφτούν τα καινούργια είναι μη λύση. Για την ακρίβεια είναι διατήρηση όσων συμβαίνουν έως τώρα. Οι δηλώσεις Ιερώνυμου, Φίλη και Καμμένου για «παρεξηγήσεις που λύθηκαν» δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία πως αυτό συνέβη. Παρεξήγηση, το λάθος που προαναφέραμε. Ένας λάθος που έφερε μερικώς σε δύσκολη θέση τον Τσίπρα (μπροστά βρίσκεται και ένα Συνέδριο), αλλά διορθώθηκε.

Όσες χιλιάδες λέξεις γράφτηκαν και ειπώθηκαν για το θέμα των θρησκευτικών και την αναγκαιότητα εκσυχρονισμού της εκπαίδευσης πήγαν στράφι. Όσοι πίστεψαν ότι έστω σ' αυτό, το ελάχιστο θα τολμήσουν διαψεύστηκαν. Μια παρεξήγηση ήταν όλα...