Γιατί «τσιτώνει» ο Ερντογάν

Του Δημήτρη Μηλάκα

Θεωρεί την Ελλάδα εύκολο αντίπαλο και καλλιεργεί τον εθνικισμό για να κρύψει τα προβλήματά του

Υπάρχει μια ανησυχητική «νέα» παράμετρος σε όλα αυτά που συνθέτουν το «ελληνοτουρκικό» πρόβλημα των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο και έχει να κάνει με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται πια αυτήν την υπόθεση η τουρκική κοινή γνώμη: ο μέσος Τούρκος πιστεύει ακράδαντα ότι η Ελλάδα έχει «αρπάξει» από την Τουρκία δεκάδες νησιά και νησίδες στο Αιγαίο...

Η τουρκική κοινή γνώμη, αδιάφορη μέχρι και πριν από λίγους μήνες γύρω από την υπόθεση των ελληνοτουρκικών, βγήκε εύκολα από το νεφέλωμα της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και φιλίας που επί εικοσαετία (μετά την κρίση των Ιμίων) καλλιεργήθηκε συστηματικά, όταν ο πρόεδρος Ερντογάν άρχισε να «ενσωματώνει» την ακραία ατζέντα των εθνικιστικών τουρκικών πολιτικών δυνάμεων.

Με αυτόν τον τρόπο ο Τούρκος πρόεδρος ισοφάρισε σ’ έναν βαθμό τις απώλειες που είχε από το κουρδικό στοιχείο.

Η «στροφή» του Ερντογάν επισφραγίστηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του. Από εκείνη τη στιγμή η ρητορική του για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης (που αφορά και τα ελληνοτουρκικά σύνορα) πυροδότησε σε πολιτικούς φίλους και αντιπάλους του μια διάθεση εθνικιστικής πλειοδοσίας σε ό,τι έχει να κάνει με την κατάσταση των συνόρων στο Αιγαίο και την κυριότητα νησιών και βραχονησίδων.

Έχουν ξεφύγει

Η πλειοδοσία αυτή κορυφώθηκε το διάστημα που ήταν υπό εξέταση το αίτημα για άσυλο των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Μετά την απόφαση του Άρειου Πάγου να μην ικανοποιήσει το τουρκικό αίτημα έκδοσης η επιθετική ρητορική (και όχι μόνο) ξέφυγε από κάθε όριο. Είχαμε:

 Την «επίσκεψη» του Τούρκου επιτελάρχη με πλοίο γύρω από τα Ίμια.

 Τις δηλώσεις του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Βεϊσί Καϊνάκ ότι η Ελλάδα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις βραχονησίδες, αλλά οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας «δεν θα το επιτρέψουν».

 Δηλώσεις του βουλευτή Σμύρνης του ισλαμιστικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) Χουσεΐν Κοτσαμπιγίκ, ο οποίος δεν δίστασε να απειλήσει ανοιχτά την Ελλάδα δηλώνοντας μέσω Twitter: «Προειδοποιώ την Ελλάδα: Το 1996 γλιτώσατε χάρη στη δειλία ενός ναυάρχου. Μην παίζετε μαζί μας το παιχνίδι των Καρντάκ (τουρκική ονομασία για τα Ίμια) γιατί θα σας χτυπήσουμε».

 Ο ίδιος βουλευτής – αξίζει να σημειώσουμε – σε άλλο του σημείωμα ανέφερε: «Το 1996 η πρωθυπουργός Τσιλέρ είχε δώσει εντολή για βύθιση των ελληνικών πλοίων στα Ίμια, αλλά, επειδή ο ανόητος επικεφαλής του ναυτικού τότε φοβήθηκε, δεν εκτέλεσε τη διαταγή. Η κακομαθημένη συμπεριφορά των Ελλήνων στο Αιγαίο συνεχίζεται από τότε που αυτή η πολιτική οδηγία δεν εφαρμόστηκε. Αλλά οι Έλληνες πρέπει να ξέρουν ότι η σημερινή Τουρκία δεν είναι η Τουρκία του 1996».

  Μπαράζ υπερπτήσεων τουρκικών μαχητικών πάνω από τα Ίμια, αλλά και την περιοχή της Χίου, αμέσως μετά την πτήση για κατάθεση στεφάνου του Έλληνα υπουργού Άμυνας στη θαλάσσια περιοχή όπου συνετρίβη το ελληνικό ελικόπτερο το ξημέρωμα της 31ης Ιανουαρίου του 1996.

Επικίνδυνη κλιμάκωση

Κάτι που επίσης αξίζει να σημειωθεί είναι ότι η τουρκική κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να συνεχίσει να αξιοποιεί την απόφαση του Αρείου Πάγου για τη μη έκδοση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών προκειμένου να ασκεί πίεση στην ελληνική κυβέρνηση για άλλα ζητήματα.

Συγκεκριμένα, σε δηλώσεις του ο υπουργός Δικαιοσύνης της Τουρκίας Μπεκίρ Μπόζνταγ αναφέρει τα εξής:

«Η Ελλάδα, όπως η Τουρκία, έχει βιώσει και πληρώσει το αντίτιμο των στρατιωτικών πραξικοπημάτων. Από αυτή την άποψη, αναμένουμε πολλά από την Ελλάδα. Ωστόσο, οι τελευταίες εξελίξεις έδειξαν ότι οι ελπίδες μας παραμένουν αιωρούμενες. (Η Ελλάδα) δεν ανταποκρίθηκε θετικά σε κανένα αίτημά μας (για επιστροφή ατόμων στην Τουρκία) από το 2007 μέχρι σήμερα. Εκεί υπάρχουν μέλη πολλών τρομοκρατικών οργανώσεων. Δεν επιστράφηκε κανείς. Ελπίζουμε ότι από τώρα και στο εξής θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις».

Όλα όσα περιγράψαμε πιο πάνω καταγράφουν τη διαμόρφωση ενός επικίνδυνου κλίματος στο εσωτερικό της Τουρκίας, καθώς το πολιτικό προσωπικό εμφανίζεται να «ποντάρει» στην αντιπαράθεση με την Ελλάδα υποθάλποντας τα εθνικιστικά αντανακλαστικά μιας κοινωνίας η οποία ήδη δοκιμάζει τις αντοχές της. Ας μην μας διαφεύγει ότι η Τουρκία βρίσκεται ήδη στη δίνη ενός κυκλώνα που περιλαμβάνει τρομακτικά οικονομικά προβλήματα, τρομοκρατία και κινδύνους εδαφικού ακρωτηριασμού. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ακόμα ότι για το κουρδικό ζήτημα οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις ήδη πολεμούν εντός και εκτός (Συρία) της χώρας...

Η αναζήτηση ενός εύκολου αντίπαλου ή μιας εύκολης υπόθεσης είναι, όπως εύκολα μπορεί να συμπεράνει κάποιος, επιτακτική ανάγκη για την τουρκική ηγεσία. Καθώς η χώρα αυτή βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστια ζητήματα (Κουρδικό, οικονομική κρίση και τρομοκρατία) και ισχυρούς αντιπάλους (ΗΠΑ) είναι για την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν απαραίτητη η επίδειξη ισχύος σε έναν αντίπαλο που θεωρεί του χεριού του.

Κατά την εκτίμηση της Άγκυρας, η χρεοκοπημένη Ελλάδα είναι ο εύκολος αντίπαλος και το Αιγαίο – που η τουρκική διπλωματία έχει καταφέρει να βάψει «γκρίζο» εκμεταλλευόμενη την ανικανότητα των ελληνικών κυβερνήσεων – είναι το γήπεδο όπου μπορεί να πετύχει μια νίκη...