Στα τέσσερα, μνημόνια

Το τέταρτο μνημόνιο δείχνει αναπόφευκτο. Και όσο η Ελλάδα δεν στέκεται στα πόδια της, τόσο θα παίρνει μορφή η ιδέα ενός αποτυχημένου κράτους, με την εθνική της ταυτότητα να ενσωματώνει το στοιχείο της καχεξίας

Του  Κώστα Γιαννακίδη

«Δεν βλέπω την Ελλάδα να αποκτά πρόσβαση στις αγορές τον επόμενο χρόνο» είπε ο κύπριος νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης. Ομως δεν χρειάζεται να έχεις Νομπέλ για να προβλέψεις ότι η χώρα οδεύει προς τέταρτο μνημόνιο. Αρκεί η απλή λογική.

Σήμερα το κόστος δανεισμού από τις αγορές είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από το ύψος που είχε στην περίοδο Σαμαρά-Βενιζέλου. Γλιτώσαμε, βέβαια, το mail Χαρδούβελη και κερδίσαμε αξιοπρέπεια. Ομως απομακρυνθήκαμε από αυτό που σηματοδοτεί το τέλος της κρίσης: από την έξοδο στις αγορές.

Η κρίση γεννήθηκε και έσυρε μαζί της τα μνημόνια όταν οι αγορές, οι ιδιώτες δηλαδή, σταμάτησαν να δανείζουν τη χώρα μας. Τότε υποχρεωθήκαμε να καταφύγουμε στο ΔΝΤ και στους εταίρους προκειμένου να αποφευχθεί η άτακτη χρεοκοπία. Το μνημόνιο μπορεί να έχει ημερομηνία λήξεως, αλλά, στην πραγματικότητα, θα τελειώσει όταν η χώρα μπορεί να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της από τις αγορές. Αυτό, φυσικά, είναι απίθανο να συμβεί του χρόνου. Τα επιτόκια θα παραμείνουν απαγορευτικά αφού η επένδυση στο ελληνικό χρέος θεωρείται επισφαλής -ποιος να επενδύσει και για ποιο λόγο στην Ελλάδα;

Το τέταρτο μνημόνιο δείχνει αναπόφευκτο. Αν βγουν από τη μέση τα παράλογα περί Grexit, η χώρα θα εμφανιστεί ενώπιον των εταίρων της, ζητώντας χρόνο και χρήμα. Το ΔΝΤ δεν πρόκειται καν να κάτσει στο τραπέζι. Το επόμενο μνημόνιο θα είναι μία αυστηρά ευρωπαϊκή υπόθεση. Από αυτό το σημείο και μετά το σενάριο ανοίγει σαν βεντάλια. Δεν ξέρουμε πολλά και, κυρίως, δεν γνωρίζουμε ποιοι θα βρίσκονται στα πράγματα, όχι μόνο εδώ, αλλά στις χώρες των δανειστών μας. Αν, ας πούμε, κερδίσει ο ακροδεξιός Βίλντερς στην Ολλανδία, «Ντάισελμπλουμ» θα λέμε και θα κλαίμε.

Ομως, ανεξαρτήτως των πολιτικών συσχετισμών, υπάρχει πλέον ένα ιστορικό δεδομένο που τείνει να παγιοποιηθεί: η Ελλάδα εξελίσσεται σε επίπονο και συνεχές πρόβλημα για την Ευρώπη. Και αυτό εκ των πραγμάτων την περιθωριοποιεί, αφαιρώντας ισχύ από τη φωνή και τον ρόλο της. Η αποχώρηση του ΔΝΤ μπορεί να οριοθετεί το ελληνικό πρόβλημα εντός ευρωπαϊκών πλαισίων, όμως από ένα σημείο και μετά θα αναδείξει εμφατικά τα εθνικά στοιχεία της σχέσης εξάρτησης. Δεν θα είναι πλέον, αορίστως, οι «εταίροι» -άλλωστε μερικοί από αυτούς δύσκολα θα δεχθούν να συμμετάσχουν εκ νέου σε ελληνικό πρόγραμμα. Θα είναι απευθείας η σχέση της Ελλάδας με τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, δηλαδή τους χρηματοδότες της. Κάτι τέτοιο θα προσδώσει αμεσότητα στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την απώλεια της ανεξαρτησίας μας. Η επιτήρηση θα γίνει πιο αυστηρή. Πιο ωμή, πιο σκληρή, ίσως και για να επιδειχθεί ως αντίτιμο στην κοινή γνώμη των δανειστών.

Οσο η Ελλάδα δεν στέκεται στα πόδια της, τόσο θα παίρνει μορφή η ιδέα ενός αποτυχημένου κράτους (failed state), πλήρως εξαρτημένο από τους δανειστές του και, κυρίως, διαθέσιμο στις προθέσεις τους. Θα μου πείτε ότι το Υπερταμείο θα κάνει τη δουλειά για τον επόμενο αιώνα, εκχωρώντας σε συμφέρουσες τιμές κομμάτια εθνικού πλούτου. Μα, δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και η μειονεξία που θα λάβει διαστάσεις εθνικής νοοτροπίας, η διαμόρφωση μίας νέας εθνικής ταυτότητας με τα συμπλέγματα της καχεξίας. Ενα προφίλ με το κεφάλι σκυφτό.

protagon.gr