El Salvador: Το νερό πάνω από τον χρυσό

Το κράτος του El Salvador, εκτιμώντας το νερό πάνω από το χρυσό, απαγορεύει όλες τις εξορύξεις μετάλλων.

Το El Salvador πρόσφατα έγινε η πρώτη χώρα παγκοσμίως στην οποία απαγορεύεται πλήρως η κάθε είδους εξόρυξη χρυσού και άλλων μετάλλων, σύμφωνα με τις μαρτυρίες περιβαλλοντικών ακτιβιστών.

Δηλώνοντας ότι το ευαίσθητο οικοσύστημα της περιοχής δεν είναι σε θέση να αντέξει την εξορυκτική δραστηριότητα, νομοθέτες από όλες τις παρατάξεις ενέκριναν την απαγόρευση η οποία έλαβε ευρεία αποδοχή, ειδικά από τη σημαίνουσα Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Οι υποστηρικτές του μέτρου δηλώνουν ότι αυτή η νομοθεσία ήταν απαραίτητη ώστε να προστατευθούν τα φθίνοντα αποθέματα νερού. “Σήμερα στο El Salvador, το νερό νίκησε το χρυσό!” έγραψε στο Τουίτερ ο Johnny Wright Sol, νομοθέτης του κεντρο-δεξιού κόμματος Arena.

Η ψηφοφορία στο Νομοθετικό Συμβούλιο μετέτρεψε ένα από δεκαετίας νομο πλαίσιο σε νόμο του κράτους, σταματώντας τις προσπάθειες των πολυεθνικών να εκμεταλλευτούν τα χρυσοφόρα κοιτάσματα που διατρέχουν το βόρειο τμήμα της χώρας.

“Είναι μια υπέροχη στιγμή για την πρώτη χώρα που αξιολόγησε το κόστος και τα οφέλη των εξορύξεων και είπε όχι”, δήλωσε ο Andres McKinley, ειδικός σε θέματα εξόρυξης και νερού στο Κεντρικό Αμερικανικό Πανεπιστήμιο (Central American University) του San Salvador.

Ο νόμος δεν ισχύει για τα λατομεία ή την εξόρυξη κάρβουνου, αλατιού και άλλων μη-μεταλλικών ουσιών.    

  

                           

Οι παρατηρητές των εξορύξεων θεωρούν ότι είναι μάλλον απίθανο ν' ακολουθήσουν κι άλλες χώρες το παράδειγμα του El Salvador. Ο εν λόγω νόμος όμως, θέτει ένα ισχυρό παράδειγμα για τις κοινότητες που αντιδρούν στα μεγάλα εξορυκτικά έργα κι ενισχύει την επιχειρηματολογία ενάντια στην εξόρυξη σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές.

“Παγκοσμίως αναδύονται ερωτήματα σχετικά με την εξόρυξη ως μηχανισμό οικονομικής ανάπτυξης”, δήλωσε ο Keith Slack, διεθνής διευθυντής προγράμματος για εξορυκτικές βιομηχανίες στην οργάνωση Oxfam America στην Ουάσινγκτον.

“Πιστεύω ότι σίγουρα δυναμώνει τη φωνή των κοινοτήτων οι οποίες θέτουν τα ερωτήματα”. Ανά τον κόσμο υπάρχουν διάφορες απαγορεύσεις για τη χρήση του κυανίου στην εξόρυξη χρυσού -κάτι που γίνεται συχνά στις ανοιχτές εξορύξεις- όπως για παράδειγμα στη Μοντάνα των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Jamie Kneen από το Καναδικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων (Mining Watch Canada). Στην Κόστα Ρίκα ήδη απαγορεύονται οι ανοιχτές εξορύξεις.

Η χρήση του κυανίου είναι απαγορευμένη σε Γερμανία, Τσεχία, Ουγγαρία, Τουρκία κι αρκετές περιοχές της Αργεντινής. Στις Φιλιππίνες, η κυβέρνηση διέταξε παύση ή αναστολή για περισσότερα από τα μισά μεταλλεία της χώρας. Όμως ο κίνδυνος που συνδέεται με την εξόρυξη στο El Salvador είναι ιδιαίτερα έντονος.

Η μικροσκοπική αυτή χώρα είναι πυκνοκατοικημένη και κατέχει τη δεύτερη θέση (έπειτα από την Αϊτή) στη λίστα με τις πλέον περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες χώρες με τον ΟΗΕ. “Οι εξορύξεις είναι μια βιομηχανία με πρώτο και κύριο θύμα της το νερό”, λέει ο κ. McKinley, προσθέτοντας ότι τα αποθέματα στο El Salvador ήδη είναι περιορισμένα. “Μιλάμε για ένα ζήτημα ζωής ή θανάτου για τη χώρα”.

Ο κ. Wright, ο νομοθέτης που εργάστηκε για να πείσει το κόμμα του το οποίο είναι φιλικά διακείμενο προς τις εταιρίες να υποστηρίξει τον νέο νόμο, δήλωσε πως οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν ήδη φανεί στο El Salvador. “Αυτό που μέχρι πριν από 10 χρόνια μπορεί να ήταν απλώς μια θεωρία ή μια αβέβαιη επιστήμη, σήμερα αποτελεί πραγματικότητα για τους κατοίκους της χώρας”, δήλωσε.

Αντίθετα με τις εξορύξεις σε γειτονικές χώρες της Κεντρικής Αμερικής, η εξόρυξη στο El Salvador ήταν περιορισμένη σε δραστηριότητες μικρής κλίμακας.

Ο εμφύλιος που συνέβη τη δεκαετία του '80 λειτούργησε αποτρεπτικά για τη δημιουργία μεταλλείων μεγάλης κλίμακας. Οι διεθνείς εξορυκτικές εταιρίες ξεκίνησαν να διερευνούν το θέμα μόλις στις αρχές του 2000.

Η αντίθεση σε μία από αυτές τις εταιρίες σταδιακά εξελίχθηκε σε ολόκληρο κοινωνικό κίνημα κατά της εξόρυξης. Η εταιρία Pac Rim Cayman επεδίωκε την αδειοδότηση για να φτιάξει μεταλλείο στην εξαθλιωμένη βόρεια επαρχία Cabanas, απορρίφθηκε όμως το 2005 καθότι δεν πληρούσε όλες τις απαραίτητες νομικές προϋποθέσεις.

Καθώς οι αντιδράσεις αυξάνονταν, συγκρούσεις στην περιοχή του προτεινόμενου μεταλλείου οδήγησαν στον θάνατο αρκετών ακτιβιστών κατά της εξόρυξης. Η ντε φάκτο αναστολή των εξορυκτικών αδειών που ξεκίνησε από το κόμμα Arena, διατηρήθηκε επί δύο ακόμα κυβερνήσεις του αριστερού κόμματος Farabundo Marti National Liberation Front.

Τον περασμένο Οκτώβρη, το El Salvador κέρδισε τη διεθνή αντιπαράθεση που είχε καταθέσει η Pac Rim και είχε συνεχιστεί από την Αυστραλο-Καναδική εταιρία OceanaGold που την εξαγόρασε. Μία επιτροπή διεθνούς διαιτησίας απέρριψε το αίτημα της OceanaGold για αποζημίωση.

(Σ.τ.Μ: Εμείς ένα μόνο έχουμε να ευχηθούμε: Άντε και στα δικά μας!)

NY Times

Επιτροπή Αγώνα Θεσσαλονίκης ενάντια στην εξόρυξη χρυσού