Το «ακούμπισμα», ο υβριδικός πόλεμος και οι κανόνες εμπλοκής

Του Σταύρου Λυγερού

Η είδηση είναι γνωστή. Τουρκικό εμπορικό πλοίο «ακούμπησε» ελληνική κανονιοφόρο νοτιοανατολικά της Λέσβου και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, χωρίς να προκληθούν ζημιές και θύματα. Στη συνέχεια, το τουρκικό πλοίο ανέπτυξε ταχύτητα και εισήλθε στα τουρκικά χωρικά ύδατα.

Το περιστατικό δεν θα είχε μεγάλη σημασία εάν επρόκειτο για κάποιου είδους ατύχημα, το οποίο προήλθε από λάθος κινήσεις του τουρκικού πλοίου. Όλα δείχνουν, ωστόσο, πως δεν πρόκειται γι’ αυτό, πως πρόκειται για εσκεμμένη ενέργεια. Κι αυτό ακριβώς είναι το επικίνδυνο. Μέσα στο κλίμα του ανθελληνικού εθνικιστικού πυρετού που επικρατεί στη γειτονική χώρα, ένας Τούρκος πλοίαρχος νοιώθει πως θα γίνει περίπου εθνικός ήρωας, επιδιδόμενος σ’ αυτού του είδους την επικίνδυνη πρόκληση.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αύριο ενδεχομένως ο εν λόγω Τούρκος πλοίαρχος να βρει μιμητές και μάλιστα οι συνέπειες του επεισοδίου να είναι σημαντικότερες. Τί θα συνέβαινε άραγε εάν το μικρό ελληνικό πολεμικό σκάφος αντιδρούσε, χρησιμοποιώντας τον οπλισμό του; Τί θα συμβεί εάν σε ένα ανάλογο επεισόδιο στο μέλλον το αντίστοιχο ελληνικό πολεμικό σκάφος χρησιμοποιήσει τον οπλισμό του, όταν δεχθεί τέτοιου τύπου πρόκληση-επίθεση;

Στις συνθήκες αυτού του ιδιότυπου υβριδικού πολέμου, στον οποίο επιδίδεται η Τουρκία εναντίον της Ελλάδας, είναι πλέον υποχρέωση του Πολεμικού Ναυτικού (και όχι μόνο) να διαμορφώσουν κανόνες εμπλοκής για περιστατικά, τα οποία μέχρι πρότινος ήταν εκτός ατζέντας. Ν Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα ελληνικά πολεμικά σκάφη θα πρέπει να έχουν εκ των προτέρων σαφείς εντολές για το πως θα αντιδράσουν εάν δεχθούν κάθε είδους προκλήσεις.

Η πρόκληση των μη επανδρωμένων

Το ίδιο ισχύει και με τη νέα μορφή τουρκικής πρόκλησης, τις πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από νησιά και όχι μόνο. Η τακτική τα μη επανδρωμένα να αντιμετωπίζονται σαν μαχητικά που πραγματοποιούν παραβιάσεις του ελληνικού εναερίου χώρου είναι λάθος από κάθε άποψη και δείχνει γραφειοκρατική νοοτροπία και δυσκολία προσαρμογής. Το να απογειώνονται ελληνικά μαχητικά για αναχαίτιση τουρκικά μη επανδρωμένα εξουθενώνει τους πιλότους, καταπονεί τα μαχητικά και κοστίζει πολλαπλάσια σε καύσιμα.

Δεν θέλουμε από αυτό εδώ το βήμα να προτείνουμε πρόχειρες λύσεις. Σκοπός είναι να υπογραμμισθεί η ανάγκη συνειδητοποίησης από τα ελληνικά Γενικά Επιτελεία η ανάγκη προσαρμογής των κανόνων εμπλοκής στις νέου τύπου προκλήσεις. Και βεβαίως ό,τι αποφασισθεί για τον τρόπο αντιμετώπισης θα πρέπει να ανακοινωθεί επισήμως, ώστε η τουρκική πλευρά να γνωρίζει επακριβώς ποιες θα είναι οι συνέπειες των προκλήσεών της.

Μόνο όταν τεθούν με ξεκάθαρο τρόπο τα όρια, η Άγκυρα θα σκεφθεί πολύ πριν κάνει οποιαδήποτε επιθετική κίνηση. Μέχρι να τεθούν αυτά τα όρια, θα δοκιμάζει τις ελληνικές αντιδράσεις. Και όσο οι ελληνικές αντιδράσεις δεν θα έχουν κόστος για τους Τούρκους, τόσο θα τους εδραιώνεται η εντύπωση ότι μπορούν να προβαίνουν χωρίς συνέπειες σε ενέργειες, οι οποίες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θίγουν την ελληνική εθνική ασφάλεια.