Ο Εγκέλαδος και η αλληλεγγύη

 

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

 

Οταν κόβεται απότομα το νήμα της ζωής χιλιάδων ανθρώπων, από πλήγμα της μοναδικής μη ελεγχόμενης υπερδύναμης, που οι λαοί την αποκαλούν μοίρα, κόβεται αναγκαστικά και το νήμα του πολιτικού χρόνου. Εστω για λίγο, ώσπου να ξαναδέσουν τα τμήματά του η συνήθεια και τα ποικίλα συμφέροντα. Στην έτσι κι αλλιώς ταραγμένη περιοχή μας, ο Εγκέλαδος προσφέρει συχνά το όνομα και τα γνωρίσματά του στη μοίρα. Αυτό συμβαίνει και τώρα, με τον φονικότατο διπλό σεισμό στα σύνορα δύο ακήρυχτα εμπόλεμων χωρών, της Τουρκίας και της Συρίας.

 

Το τραγικό μέγεθος των απωλειών υποχρέωσε την τουρκική κυβέρνηση να πράξει ό,τι πράττει αναγκαστικά κάθε κυβέρνηση σε δεινές περιστάσεις: να απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα. Η ανταπόκριση υπήρξε άμεση και ευρεία. Πολλές χώρες, και η Ελλάδα φυσικά, έστειλαν ήδη ειδικευμένες σωστικές ομάδες. Οταν χάνονται μαζικά άνθρωποι, κι όταν υπάρχουν ελπίδες να σωθούν κάποιοι εγκλωβισμένοι στα συντρίμμια, ακόμα και ο εθνικιστικός απομονωτισμός οφείλει να διπλώνει τα αναπεπταμένα λάβαρά του. Δυστυχώς, έχει άπλετο χρόνο μπροστά του για να τα υψώσει ξανά.

 

Στις πρώτες του δηλώσεις, ο κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε τον τωρινό σεισμό ως «τη μεγαλύτερη καταστροφή στη χώρα του από το 1939», όταν τα 7,9 Ρίχτερ κόστισαν τη ζωή 33.000 ανθρώπων. Μακάρι να βγει αληθινός ο λόγος του, γιατί είναι σαν να εικάζει πως οι θάνατοι θα ξεπεράσουν τις 17.000 της αποδεδειγμένα δεύτερης μεγαλύτερης καταστροφής, στις 17.8.1999.

 

Τότε η συμπαράσταση της Ελλάδας είχε εκδηλωθεί ταχύτατα και ποικιλότροπα. Σε μόλις είκοσι ημέρες, στις 7.9.1999, ήταν η σειρά της Τουρκίας να σταθεί αλληλέγγυα, μετά τον σεισμό που έπληξε την Αθήνα, με 143 θύματα. Η έστω και παροδική «διπλωματία των σεισμών» αναπτύχθηκε στο έδαφος των αυθόρμητων λαϊκών αισθημάτων, που λειτούργησαν σαν προτροπή προς την πολιτική ηγεσία των δύο χωρών.

Τον Αύγουστο του 1999 ο κ. Ερντογάν, υποχρεωτικά παραιτημένος από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, αποκτούσε ξανά πολιτικά δικαιώματα. Τα είχε στερηθεί επί δεκάμηνο, γιατί είχε απαγγείλει σε διαδήλωση στίχους του Τούρκου εθνικιστή ποιητή Ζιγιά Γκιοκάλπ: «Οι μιναρέδες είναι οι ξιφολόγχες μας, οι θόλοι είναι τα κράνη μας και οι πιστοί οι στρατιώτες μας». Στην ερντογανική βασιλεία που επιβλήθηκε έκτοτε, οι επίδικοι στίχοι δεν είναι πια φιλολογία ή λογοτεχνία, αλλά σκληρή πολιτική, εσωτερική και εξωτερική. Μολαταύτα, ο πρώτος λόγος ανήκει πάντα στην αλληλεγγύη.