Η επανεθνικοποίηση της Ε.Ε. Του Γιάννη Βαρουφάκη

Πριν από μερικές βδομάδες, ο ευρωπαϊστής François Heisbourg, πρόεδρος του (γαλλικού) Διεθνούς Ιδρύματος Στρατηγικών Σπουδών, δημοσίευσε το «Τέλος του Ευρωπαϊκού Ονείρου» (La Fin du Rêve Européen). Χωρίς περιστροφές, γράφει: «Το όνειρο έγινε εφιάλτης. Καιρός να αποδεχθούμε ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση απειλείται από το ευρώ. Ήταν λάθος μας να πιστέψουμε ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε ομοσπονδιακές δομές για να σώσουμε ένα νόμισμα. Τα χρήμα πρέπει να εξυπηρετεί τις πολιτικές δομές. Όχι το αντίθετο.».

Ανεξάρτητο αν έχει δίκιο ή όχι, μόνο και μόνο ότι τέτοιες φωνές ακούγονται στον πυρήνα της Ευρώπης από τέτοιες προσωπικότητες σηματοδοτεί κάτι σημαντικό. Μια στροφή που προαναγγέλλει αυτό που έρχεται: τη σταδιακή επανεθνικοποίηση των κεντρικών πολιτικών της ΕΕ και την αποδόμηση του πυρήνα της.

Το ότι ο κ. Heisbourg δεν είναι φωνή βοώντος είναι προφανές σε όποιον παρακολουθεί τον δημόσιο διάλογο στη Γαλλία και, γενικότερα, στη Β. Ευρώπη. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Ιδρύματος Pew, το 61% των Γάλλων συμφωνούν μαζί του δηλώνοντας ότι εναντιώνονται στην ιδέα της περαιτέρω ευρωπαϊκής «ολοκλήρωσης» και ζητούν επιστροφή εξουσιών στο Παρίσι. Δεν είναι άνευ σημασίας ότι σε αυτό το ρεύμα ενώνουν τις φωνές τους ακραίοι (έως πρότινος) φεντεραλιστές. Π.χ. ο Jacques Attali, τέως Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης (και πρώην υπουργός του Προέδρου Μιτεράν) δήλωσε, πριν τρεις βδομάδες, πως η οικονομική πολιτική της ΕΕ δημιουργεί συνθήκες στη Γαλλία που θυμίζουν εκείνες που έφεραν στην εξουσία τους Ναζί το 1933 και που, σήμερα, ενισχύουν τη Μαρίν Λε Πεν. Πιο συγκροτημένος (στη σκέψη του) ένας άλλος πρώην υπουργός του Μιτεράν (και νυν Γερουσιαστής), ο Jean-Pierre Chevènement συγκρίνει τη σημερινή Γαλλία με τη Γαλλία της Ύφεσης που δημιούργησε η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Pierre Laval την περίοδο 1934-5, λίγο πριν αποδομηθεί ο Κανόνας του Χρυσού, προειδοποιώντας παράλληλα ότι, υπό τις σημερινές πολιτικές, η Γαλλία, και βέβαια η Ευρωπαϊκή Περιφέρεια, είτε θα αυτονομηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε θα μετατραπεί σε μια απέραντη, θλιβερή έρημο.

Στο μεταξύ, στην Ιταλία, ο γνωστός και μη εξαιρετέος Romano Prodi, τ. πρωθυπουργός και τ. Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαρακτηρίζει τις ασκούμενες από την ΕΕ πολιτικές «αποτυχημένες», αμφισβητεί ότι είναι δυνατόν η ΕΕ να επιστρέψει στην αρχή της ισότητας μεταξύ ανεξάρτητων κρατών, και προτείνει κοινό μέτωπο Ιταλίας, Ισπανίας και Γαλλίας εναντίον της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Φινλανδίας (την ώρα που προβλέπει ότι θα φοβηθούν να συνάψουν ένα τέτοιο μέτωπο).

Το ότι πολιτικοί και σχολιαστές από τις ελλειμματικές χώρες αντιδρούν με μελανές προβλέψεις στη συνεχιζόμενη αδιαλλαξία των πλεονασματικών χωρών δεν ξαφνιάζει. Αυτό όμως που ξαφνιάζει είναι το γεγονός πως μαζί τους συμφωνούν και οι ενεργοί πολιτικοί των πλεονασματικών χωρών. Πρόσφατη έκθεση της ολλανδικής κυβέρνησης καταλήγει στο εξής αξιοσημείωτο συμπέρασμα. «Η εποχή της όλο-όλο-και-πιο-συνεκτικής ένωσης σε κάθε τομέα αποτελεί παρελθόν». Στο πλαίσιο συνολικής επισκόπησης των πολιτικών της ΕΕ, η έκθεση κάνει λόγο για «επανεθνικοποίηση ολόκληρων σφαιρών πολιτικής», από την κοινωνική πολιτική έως την πολιτική για το νερό, την ενέργεια, τους ιχθυότοπους κ.ο.κ.

Η έκθεση της ολλανδικής κυβέρνησης, που ξεκάθαρα αναφέρεται στην επανεθνικοποίηση της ΕΕ και στην αναδίπλωση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αποτυπώνει όχι απλά απόψεις. Αποτυπώνει πράξεις. Όποιος καλοπροαίρετος αναλυτής ρίξει μια προσεκτική ματιά στην «τραπεζική ενοποίηση» που πρόσφατα αποφασίστηκε, θα φρίξει αναγνωρίζοντας ότι, πίσω από τον μανδύα της «ενοποίησης» των τραπεζικών συστημάτων, η πραγματικότητα δεν είναι άλλη από έναν επικίνδυνο συνδυασμό: (α) απολύτως εθνικών τραπεζικών συστημάτων, και (β) κοινών δομών που οδηγούν (μέσω της επιβολής του κυπριακού μοντέλου αντιμετώπισης τραπεζικών κρίσεων) στην περαιτέρω συρρίκνωση της τραπεζικής πίστης γενικά και στην Περιφέρεια ειδικότερα.

Γιατί προέβησαν σε πλήρη επανεθνικοποίηση των τραπεζικών συστημάτων, αντί για την τραπεζική ενοποίηση που υπόσχονταν; Πολύ απλά επειδή η Γερμανία επέβαλε στους υπόλοιπους εταίρους δύο αρχές: (1) Κανείς μη γερμανός γραφειοκράτης ή πολιτικός δεν θα μπορεί να αποφασίζει το κλείσιμο γερμανικής τράπεζας, και (2) καμία μη γερμανική τράπεζα δεν θα ανακεφαλαιοποιείται με κονδύλια που εγγυάται, έστω και κατά ένα μικρό ποσοστό η Γερμανία.

Κάπως έτσι συμφωνήθηκε μια «Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση» που αναιρεί τον τίτλο της – που στην ουσία επανεθνικοποιεί πλήρως τα τραπεζικά συστήματα και ενισχύει (αντί να ακυρώνει) τον θανάσιμο εναγκαλισμό τραπεζικών ζημιών και δημόσιου χρέους. Πρόκειται για μια πρώτη «γεύση» αυτού του έρχεται:

1. Ουσιαστική επανεθνικοποίηση όλων των σφαιρών πολιτικής στο πλαίσιο της ΕΕ,
2. Προπαγανδιστική παρουσίαση του τέλους της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης ως... συνέχιση της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης.
3. Συνεχιζόμενη επέκταση των συνόρων της ΕΕ, με την είσοδο σε αυτήν νέων χωρών (όπως η Αλβανία, η Σερβία κ.λπ.), την ώρα που ο πυρήνας της ΕΕ αποδομείται, αποσαθρώνεται, καταρρέει. (Όπως περίπου γινόταν και στα τελευταία στάδια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας).

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών