Capital controls; Και τι μας νοιάζει εμάς;

του Γιάννη Παντελάκη

Όταν επιβλήθηκαν τα capital controls, υπήρχαν κάποιοι-ελπίζω λίγοι-που είχαν την εντύπωση πως με τα νέα δεδομένα κάποιος θα μπορεί να παίρνει 60 ευρώ την ημέρα περίπου ως δώρο του κράτους. Έτσι το είχαν αντιληφθεί. Υπήρχαν κάποιοι άλλοι-νομίζω περισσότεροι-που θεωρούσαν πως τα capital controls αφορούσαν μόνο τους πλούσιους με μεγάλες καταθέσεις. Και υπήρχαν και κάποιοι άλλοι, που πίστευαν πως αφού η πλειονότητα της κοινωνίας δεν έχει καταθέσεις και μάλιστα μεγάλων ποσών, τότε η ζημιά δεν την αγγίζει.

Χθες, επέτειος ενός χρόνου από την επιβολή των capital controls, είδα μερικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα οποία ανέφεραν περίπου πως το κυρίαρχο ζητούμενο δεν είναι πότε θα αρθούν  οι περιορισμοί κεφαλαίων, αλλά τι θα συμβεί με τα τρία εκατομμύρια πολιτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Αυτό σημαίνει, πως ένα χρόνο μετά, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που πιστεύουν πως οι περιορισμοί κεφαλαίων δεν συνδέονται με οτιδήποτε άλλο, παρά με την αδυναμία μεγαλοκαταθετών να σηκώσουν τα χρήματά τους. Το ενδεχόμενο οι περιορισμοί κεφαλαίων να έχουν αυξήσει το φαινόμενο της φτώχειας ή της ανέχειας, δεν περνάει από το μυαλό τους.

Οταν επιβλήθηκαν τα capital controls, την επομένη ακριβώς ημέρα, στο χώρο των μέσων ενημέρωσης και ειδικότερα των ραδιοφώνων (για τα οποία γνωρίζω από πρώτο χέρι), ακυρώθηκαν όλες οι διαφημίσεις. Στην συνέχεια οι διαφημιζόμενοι ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί. Έδιναν διαφημίσεις με το σταγονόμετρο, για μικρό χρόνο και με μικρότερο οικονομικό αντίτιμο. Η εξέλιξη αυτή, σ' έναν μόνο εξειδικευμένο χώρο, προκάλεσε για τα Μέσα απώλειες εσόδων που μεταφράστηκαν σε άμεσες απολύσεις και σημαντικές μειώσεις μισθών. Οι απολύσεις παρέμειναν και οι μειώσεις μισθών επίσης παρέμειναν. Οι άνθρωποι αυτοί προστέθηκαν στις λίστες των ανθρώπων που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Τον πρώτο μόνο μήνα επιβολής των περιορισμών σύμφωνα με το σύστημα «Ἑργάνη» χάθηκαν 16.658 θέσεις εργασίας από επιχειρήσεις που έκλεισαν ή απέλυσαν. Και αυτοί οι απολυμένοι προστέθηκαν στις ίδιες λίστες, των φτωχών. Από τα ίδια στοιχεία προέκυψε πως από τις προσλήψεις που έγιναν την περίοδο εκείνη, το 47,3% δεν αφορούσαν σε πλήρη αλλά σε εκ περιτροπής απασχόληση που σημαίνει λίγες ημέρες εργασίας την εβδομάδα με ανάλογα λίγες απολαβές. Και αυτοί στην ίδια λίστα.

Υπάρχουν πολλά ακόμα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το κόστος από την επιβολή αυτή, ήταν μεγάλο και άγγιξε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και όχι τους μεγαλοκαταθέτες. Μείωση των εξαγωγών, κλείσιμο χιλιάδων επιχειρήσεων, μείωση του τζίρου σε επιχειρήσεις διαφόρων κατηγοριών κ.ο.κ. Αυτές οι εξελίξεις, σημαίνουν απώλειες θέσεων απασχόλησης, αύξηση της μερικής απασχόλησης και επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης ολοένα και μεγαλύτερων κομματιών της κοινωνίας. Και σίγουρα όχι επιδείνωση της θέσης των μεγαλοκαταθετών οι οποίοι άλλωστε είχαν φροντίσει το προηγούμενο διάστημα να μεταφέρουν τα χρήματά τους σε ασφαλή καταφύγια του εξωτερικού.

Όταν κατανοήσουμε πως αυτό που συνέβη (και για το οποίο δεν έχουμε ημερομηνία λήξης αφού όλες οι εκτιμήσεις κυβερνητικών στελεχών για τον χρόνο τέλους των capital controls πέφτουν έξω), άγγιξε κατά βάση τους οικονομικά αδύνατους, τότε θα έχουμε κάποιες ελπίδες να κατανοήσουμε και περισσότερα πράγματα απ' όσα συμβαίνουν γύρω μας.  Τότε, που θα πάψει ν ακούγεται η φράση: «capital controls; και τι μας νοιάζει εμάς;»