Το ακαταλόγιστο και η ευθύνη…

Στην πολιτική δεν υπάρχει κανένα ηθικό πλεονέκτημα, δεν μετράει η ηθικολογία. Μετράει η συναίσθηση της ευθύνης και η ανάληψή της. Δεν υπάρχει τεκμήριο πολιτικής αθωότητας

Του Γιώργου Καρελιά

Η αναπληρώτρια υπουργός Ράνια Αντωνοπούλου δεν διέπραξε καμιά παρανομία. Ο,τι έκανε προβλέπεται από το νόμο, έπαιρνε ένα επίδομα όπως και τόσοι άλλοι υπουργοί και βουλευτές.

Η Αντωνοπούλου είναι μια μορφωμένη γυναίκα με διεθνή παρουσία. Επομένως το διανοητικό της επίπεδο είναι, θεωρητικά, πάνω από το επίπεδο του μέσου ανθρώπου. Αρα γι’ αυτήν δεν μπορεί να ισχύει η ρήση του Αϊνστάιν «δύο πράγματα είναι άπειρα, το Σύμπαν και η ανθρώπινη βλακεία. Και για το Σύμπαν διατηρώ κάποιες αμφιβολίες».

Η υπουργός Αντωνοπούλου ζήτησε να πάρει επίδομα ενοικίου την ώρα που ή ίδια και συνάδελφοί της έκαναν περικοπές σε γλίσχρα εισοδήματα εκατομμυρίων πολιτών. Πήρε το επίδομα ενώ είχε σπίτι για να μείνει και λεφτά για να νοικιάσει άλλο εκεί που ήθελε. Όλα αυτά σημαίνουν ότι (δεν διέπραξε μεν καμιά παρανομία αλλά) δεν κατάλαβε το μέγεθος της πρόκλησης που έκανε. Είναι αυτό που λέει ο Αϊνστάιν.

Ακόμα και όταν βούιξε ο τόπος, η περί ης ο λόγος δεν αντελήφθη τι συνέβαινε. Γι’ αυτό και δήλωσε ότι θα επιστρέψει τα χρήματα, αλλά θα παραμείνει στη θέση της. Ενώ θα έπρεπε να πει το αντίθετο. Να κρατήσει τα χρήματα, εφόσον νομίμως τα πήρε. Και να υποβάλει την παραίτησή της μόνο για λόγους ευθιξίας.

Τέτοιες συμπεριφορές δείχνουν ότι ορισμένα δημόσια πρόσωπα είναι ξεκομμένα από την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα που τα περιβάλλει. Και γι’ αυτό έχουν, κατά κάποιον τρόπο, το ακαταλόγιστο. Το οποίο προβλέπεται ακόμα και για πολύ βαρύτερα ποινικά αδικήματα, ο δράστης των οποίων απαλλάσσεται.

Φυσικά, στην πολιτική απαλλαγή λόγω βλακείας δεν προβλέπεται. Θα έπρεπε να προβλέπεται λόγω ακαταλογίστου. Αντί, λοιπόν, ο Πρωθυπουργός να την αποπέμψει, δια της εκβιασθείσης παραιτήσεως, θα ήταν καλύτερα να την κάνει υπουργό περιορισμένης ευθύνης και να της αναθέσει να εκπονήσει μια μελέτη με θέμα «πώς να καταβάλλεται σε υπουργούς και βουλευτές επίδομα ακαταλογίστου»!

Κι επειδή, με αφορμή την περίπτωση Αντωνοπούλου, ξαναήρθαν στην επιφάνεια έννοιες όπως «πολιτική ευθύνη», «ηθικό πλεονέκτημα», «νόμιμο και ηθικό», ας το ξεκαθαρίσουμε:

Πρώτον, στην πολιτική δεν υφίσταται κανένα ηθικό πλεονέκτημα, ούτε αυτό είναι «δεξιό», «κεντρώο» ή «αριστερό». Δεν μετράει η ηθικολογία. Μετράει η συναίσθηση της ευθύνης και η ανάληψή της, όταν έρχεται η ώρα. Διαφορετικά, ισχύει αυτό που έχει πει ο αμερικανός κωμικός Γκράουτσο Μαρξ: «Αυτές είναι οι αρχές μου. Κι αν δεν σου αρέσουν, εντάξει έχω κι άλλες».

Δεύτερον, η πολιτική ευθύνη -σε αντίθεση με την ποινική- δεν χρειάζεται να αποδεικνύεται. Ο πολιτικός δεν χρειάζεται να περιμένει κανένα δικαστήριο να τον δικαιώσει. Τεκμήριο αθωότητας υπάρχει μόνο στις ποινικές υποθέσεις, σε θέματα πολιτικής ευθύνης δεν υφίσταται τέτοιο τεκμήριο. Ενας πολιτικός που παραιτείται μπορεί και να αδικείται. Το 1994 ο τότε υπουργός Δημόσιας Διοίκησης Αναστάσιος Πεπονής (μακαρίτης) παραιτήθηκε αιφνιδιαστικά, επειδή συνάδελφοί του υπονόμευαν το νόμο του (ο σπουδαίος νόμος 2190 που καθιέρωσε το ΑΣΕΠ) και οι εφημερίδες έγραφαν ότι γίνονται προσλήψεις από το παράθυρο. Δεν τον υποχρέωσε κανείς, όλοι του ζήτησαν να την ανακαλέσει. Δεν το έκανε.

Εν κατακλείδι: όποιος δεν τα καταλαβαίνει όλα αυτά έχει το ακαταλόγιστο. Σπάνιες περιπτώσεις, αλλά υπάρχουν. Οι άλλοι, οι πονηροί, που οχυρώνονται πίσω από αστείες δικαιολογίες, είναι οι χειρότεροι και, δυστυχώς, οι περισσότεροι.

protagon.gr