Οι Πέντε πληγές: δεν είναι συμβιβασμός, είναι υποχώρηση - Ανάλυση της συμφωνίας για την ΑΟΖ με Αίγυπτο

Του Νίκου Κοτζιά

Η Αίγυπτος είναι μια φίλη και σύμμαχος χώρα. Έχουμε κοινή ΑΟΖ και καλά είναι να την προσδιορίσουμε, οριοθετήσουμε και ανακηρύξουμε. Πολλά χρόνια διαπραγματευόμαστε μαζί της, καλή τη πίστη. Διότι και εκείνη είναι μια χώρα που πιστεύει και εφαρμόζει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, αναγνωρίζει ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα και άλλες θαλάσσιες ζώνες.

Σε κάθε διαπραγμάτευση, που γίνεται με την κοινή αποδοχή του διεθνούς δικαίου, εμφανίζονται διαφωνίες για τις προβλέψεις εφαρμογής του. Το νόημα της διαπραγμάτευσης είναι να βρεθεί ένα πακέτο έντιμου συμβιβασμού, όπου η κάθε πλευρά θα «κερδίζει» μέρος των αντικειμένων διαφωνίας. Στη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για την ΑΟΖ έχουμε το καταπληκτικό φαινόμενο ότι ως προς τα υπό διαπραγμάτευση θέματα, εξετάζοντας τους χάρτες, η Ελλάδα αποδέχτηκε το σύνολο των αιγυπτιακών αιτιάσεων και αιτημάτων και δεν πήρε τίποτα από τα υπό διαπραγμάτευση θέματα. Ουσιαστικά, όπως έκανε και με την ΑΟΖ με την Ιταλία, έδωσε στην άλλη πλευρά ότι ζητούσε και δεν πήρε τίποτα στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης.

Στις πολύχρονες διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο είχαν προκύψει 5 σοβαρά ζητήματα που επειδή δεν είχε βρεθεί ακόμα συμβιβασμός, δεν έγινε δυνατό να υπογραφεί μια συμφωνία. Επειδή μερικοί με ρωτούν και «γιατί δεν την κλείσατε εσείς» η απάντηση είναι πολύ απλή: διότι τέτοιες συμφωνίες δεν κλείνονται άρον-άρον με υποχώρηση σε όλη τη γραμμή. Αλλιώς δεν χρειάζεται διπλωματία. Δηλώνεις ότι δεν ζητάς τίποτα, ότι θα παραχωρήσεις ότι σου ζητηθεί και η συμφωνία είναι έτοιμη. Τέτοιες συμφωνίες εγώ δεν έκανα ποτέ και δεν θα υπέγραφα ποτέ. Ασφαλώς σε μια διαπραγμάτευση πακέτο δεν θα τα έπαιρνε κανείς όλα. Σωστό. Αλλά δεν θα έπαιρνε και η άλλη μεριά όλα, ως συνέβη.

Η Αίγυπτος με την Κύπρο έχει συμφωνήσει σε ΑΟΖ με την εφαρμογή της αρχής της μέσης γραμμής. Με την Ελλάδα, «παραδόξως», δεν ήθελε να κάνει ανάλογη συμφωνία. Ήθελε να εφαρμοστεί και η αρχή της αναλογικότητας (των ακτών, δηλαδή, των σημείων βάσης). Η αρχή αυτή επιδιώκεται, σε ορισμένα σημεία, από την Τουρκία. Η συμφωνία της ΑΟΖ με την Αίγυπτο δεν χωρίζει την μεταξύ μας ΑΟΖ σε δύο ίσα τμήματα, αλλά δίνει σε αυτήν 55% και σε μας 45%. Άρα δεν εφαρμόστηκε «σκέτη» η αρχή της μέσης γραμμής.

Δεύτερο, η συμφωνία με την Αίγυπτο δεν είναι τμηματική μόνο προς Ανατολάς, όπως εκείνη πάντα ζητούσε, αλλά στη συμφωνίας και ως προς τα δυτικά. Δεν φτάνει μέχρι τα σύνορα Αιγύπτου και Λιβύης. Αυτό σημαίνει ότι είναι κουτσουρεμένη προς τα δυτικά χωρίς να υπάρχει το επιχείρημα ότι δεν θέλει «η Αίγυπτος εντάσεις με Τουρκία». Αυτό το κουτσούρεμα έγινε και στην ΑΟΖ με την Ιταλία. Η τελευταία δεν έφτασε μέχρι το νότο, εκεί που νοητά ξεκινά η ΑΟΖ της Λιβύης προκειμένου να μην της αφήσει περιθώρια να πράξει και άλλες παρανομίες.

Τρίτο και πολύ σημαντικό, στα νότια του νομού Λασιθίου ανήκει συστάδα νησιών και βραχονησίδων. Τρία από αυτά, Τρόχιλος, Στρογγυλό και Κουφονήσι, έχουν μεγάλη σημασία ως σημεία βάσης καθορισμού της ΑΟΖ με την Αίγυπτο (το ίδιο ισχύει για το Γαϊδουρονήσι ή, αλλιώς, Χρυσή) . Το μεγαλύτερο από αυτά, το Κουφονήσι, έχει δική του οικονομική ζωή. Με μεγάλο, κόπο, χάρη και στη βοήθεια του «Πράττω» Ιεράπετρας, συνέλεξα όλα τα αποδεικτικά στοιχεία. Φωτογραφίες, διαφημιστικά φυλλάδια από την επιχείρηση επί του νησιού, φυλλάδια των πλεούμενων που μεταφέραν τους τουρίστες στο Κουφονήσι κοκ. Δηλαδή, είχαμε αποδείξεις ότι το νησί διέθετε αυτοτελή οικονομική ζωή και άρα είχε όλα τα δικαιώματα των νησιών όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θαλάσσης. Όπως διαβάζω τους χάρτες που δημοσιεύτηκαν, δεν αποδόθηκε επήρεια σε αυτή τη συστάδα νησιών, ούτε καν στο Κουφονήσι. Μετά τον περιορισμό των διαπόντιων νησιών πάνω από Κέρκυρα σε επήρεια 70% και στις Στροφάδες (δύο νησιά στη διαγώνιο ανάμεσα σε Πελοπόννησο και Ζάκυνθο) στο 32%, τώρα η Κυβέρνηση συμφώνησε για το Κουφονήσι στο 0%. Όποιος δεν καταλαβαίνει τι επιπτώσεις έχει αυτό για νησιά που στην πλάτη τους δεν έχουν ελληνική ακτογραμμή αλλά εκείνη τρίτης χώρας, είναι το λιγότερο ανόητος και το περισσότερο επικίνδυνος. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι στον χάρτη, από το σημείο Ε προς D, η ΑΟΖ κινείται σε αντίστροφη φορά από εκείνη της γεωγραφίας!

Τέταρτο, τα μεγάλα ελληνικά νησιά, όπως η Κάρπαθος και η Κάσος, ακόμα και η Ρόδος έχουν περιορισμένη επήρεια. Είναι ολοφάνερο ότι πρόκειται για μια υποχώρηση άνευ αρχών και στοιχειώδη διαπραγμάτευση.

Πέμπτο, εξίσου σημαντικό και προβληματικό με τα δύο προηγούμενα. Προς ανατολάς, η χάραξη της ΑΟΖ γίνεται μέχρι τον 28ο μεσημβρινό. Τέμνει δε στη μέση την Ρόδο (άλλο κατόρθωμα και αυτό). Όταν μας το προτείναν αυτό οι Αιγύπτιοι το απορρίψαμε χωρίς καμία δεύτερη κουβέντα. Θα πει η κυβέρνηση ότι αφού κατέληξε σε μια τμηματική οριοθέτηση, τι πειράζει που δεν συμπεριλαμβάνει και ολόκληρη τη Ρόδο; Η απάντηση είναι απλή: (α) Η Τουρκία πάντα αμφισβητούσε ότι υπάρχουν ελληνικά δικαιώματα από τον 28ο μεσημβρινό μέχρι τον 32ο. Κατά συνέπεια η Ελλάδα ντε φάκτο αποδέχεται ότι πρόκειται για αμφισβητούμενη περιοχή, με την δική της υπογραφή. (β) Ακριβώς δίπλα εκεί που τελειώνει η χαραχθείσα γραμμή ξεκινά η χάραξη της ΑΟΖ που έχει προτείνει η Τουρκία στην Αίγυπτο. Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, η Αίγυπτο δεν χάνει η ίδια σπιθαμή ΑΟΖ. Απώλειες έχει μόνο η Ελλάδα και σημαντικές. Δεν υπάρχει προηγούμενο τέτοιας υπονόμευσης της θέσης των ελληνικών νησιών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συμπέρασμα: σε όλα τα υπό διαπραγμάτευση θέματα η Ελλάδα έκανε υποχωρήσεις. Παραχώρησε δικαιώματα σε τρίτους. Όπως και με την Ιταλία δεν πήρε τίποτα από τα «αμφισβητούμενα», ενώ τα έδωσε όλα. Η συμφωνία που έκανε, όπως και με την Ιταλία αποδυναμώνει κάθε μελλοντική διαπραγματευτική της θέση, τόσο με την Αλβανία, όσο και πολύ περισσότερο με την Τουρκία.

Η συμφωνία δεν είναι ένας καλός συμβιβασμός με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Μακάρι να ήταν. Στην πραγματικότητα υποχωρήσεις έκανε μόνο η μία πλευρά σε βάρος των μακρόχρονων συμφερόντων και δικαιωμάτων της. Οι μονομερείς υποχωρήσεις δεν συνιστούν συμβιβασμό. Διότι σε κανένα σημείο η Αίγυπτος δεν έκανε πίσω από τις θέσεις που πρόβαλε εδώ και χρόνια στις διαπραγματεύσεις. Αντίθετα, η Ελλάδα έκανε πίσω απ’ όλες τις διαπραγματευτικές της θέσεις. Δυστυχώς.

ΥΓ.1 Διαβάζω σοβαρούς ανθρώπους που δέχονται, όπως λένε τους συμβιβασμούς, καλά κάνουν. Απλά να μας πουν και σε μας σε πιο σημείο της συμφωνίας έγιναν συμβιβασμοί. Που ακριβώς έκανε η Αίγυπτος πίσω, όπως έκανε η Ελλάδα.

ΥΓ.2 Είναι καταπληκτικό πώς οι ψευδομακεδονομάχοι προκειμένου να καλύψουν τις υποχωρήσεις της δεξιάς τους, ανακάλυψαν την λέξη συμβιβασμό.

ΥΓ.3 Παιδιά, άλλο συμβιβασμός και άλλο υποχώρηση. Τουλάχιστον αυτό πρέπει να το μάθετε.

ΥΓ.4 Η συμφωνία αυτή, είναι ως η Ελλάδα, που σήμερα έχει 6 μίλια αιγιαλίτιδα ζώνη σε όλα τα νησιά της, να παραιτηθεί από το δικαίωμα επέκτασης σε όλα τα σημεία, και, ταυτόχρονα, να πανηγυρίζει ότι τα «βρήκε» με την Τουρκία. Αλλά αυτό δεν είναι διαπραγμάτευση, αλλά παράδοση. Σημειώνω δε, ότι υπήρξε ελληνική κυβέρνηση έτοιμη να υπογράψει συμφωνία με την Τουρκία σε αυτή τη βάση. 

από το f/b του Νίκου Κοτζιά