Δεξιός ή αριστερός γεννιέσαι, δεν γίνεσαι!

Μετά το πρόσφατο πείραμά του, ο Αμερικανός καθηγητής John Hibbing, διάσημος για μελέτες του που θέλουν να συσχετίζουν τη βιολογία με την πολιτική, δηλώνει πεπεισμένος ότι οι ιδεολογικοπολιτικές επιλογές μας είναι χαραγμένες στο DNA μας. Τι μας λέει δηλαδή ο κ. Καθηγητής; Οτι θα πρέπει να αποχαιρετήσουμε την πάλη των τάξεων και να υποδεχτούμε την πάλη των... γονιδίων;

Ο Hibbing υποστηρίζει ότι δεξιοί και αριστεροί διαφωνούν πολιτικά, κυρίως επειδή είναι διαφορετικοί άνθρωποι, έχουν διαφορετική προσωπικότητα, ακόμη και γενετικές διαφορές και χαρακτηριστικά. Πρόκειται για μια ανατρεπτική θεωρία που, ωστόσο, αν υιοθετηθεί χωρίς τις απαραίτητες επιφυλάξεις μπορεί να έχει επικίνδυνες προεκτάσεις, όπως, εξάλλου, όλες οι θεωρίες που υποστηρίζουν ότι συμπεριφορές και προτιμήσεις μας έχουν γενετική βάση

Μερικοί από εσάς απορούν για το γεγονός ότι η Χρυσή Αυγή παραμένει το τρίτο ελληνικό κόμμα, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των στελεχών της παράταξης βρίσκεται σήμερα στη φυλακή.

Μια απάντηση σε αυτό το φαινόμενο θα μπορούσε να δώσει η πρωτότυπη έρευνα που διεξήγαγε πρόσφατα ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα John R. Hibbing. Συμπέρασμα της έρευνας, που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στις ΗΠΑ, είναι ότι οι πολιτικές επιλογές μας σχετίζονται με το DNA μας. Οτι, με λίγα λόγια, το θέμα είναι αμιγώς γονιδιακό.

Ο Hibbing, χάρη σε ένα μηχάνημα, το Eyelink 2, που καταγράφει τις αντιδράσεις σε οπτικά ερεθίσματα, διερεύνησε την οπτική συμπεριφορά εκατοντάδων ενηλίκων έντονα πολιτικοποιημένων.

Το αποτέλεσμα ήταν η καταγραφή τριών ειδών συμπεριφορών: εκείνοι που απέναντι σε μια σκηνή βίας ή χαράς είχαν μια έντονη βιολογική αντίδραση, εκείνοι που η αντίδρασή τους ήταν μετριασμένη και εκείνοι που έμεναν εντελώς αδιάφοροι. Από αυτά ο ερευνητής συμπέρανε ότι υπάρχει συσχετισμός ανάμεσα στις αντιδράσεις ενός ανθρώπου απέναντι σε ορισμένες εικόνες και στο πολιτικό του «πιστεύω». Για παράδειγμα, διαπιστώθηκε ότι οι υποστηρικτές της Δεξιάς αντιδρούν πολύ έντονα απέναντι σε εικόνες που προκαλούν χαρά, λύπη ή αηδία, ενώ κοντοστέκονται περισσότερο στις αρνητικές εικόνες. Εχουν δηλαδή μια «προκατάληψη αρνητικότητας», που σημαίνει ότι είναι φυσιολογικά πιο δεκτικοί στα αρνητικά ερεθίσματα του περιβάλλοντός τους. Αυτά, σε αντίθεση με τους αριστερούς που αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στις θετικές εικόνες.

Το βιβλίο «Η πολιτική μας φύση: Η εξελικτική προέλευση αυτών που μας χωρίζουν» του ανθρωπολόγου Avi Tuschman στο οποίο αναλύεται το πώς και το γιατί οι πολιτικές μας πεποιθήσεις έχουν γενετική βάση. Δίπλα, η μηχανή Eyelink 2 που καταγράφει τις αντιδράσεις του βλέμματος στη διάρκεια παρουσίασης εικόνων. Με αυτήν ο καθηγητής Hibbing πραγματοποίησε το πρόσφατο πείραμά του

Με λίγα λόγια, ο Hibbing υποστηρίζει ότι δεξιοί και αριστεροί διαφωνούν πολιτικά, όχι μόνο εξαιτίας της διαφορετικής τους ανατροφής, του κοινωνικού τους περιβάλλοντος και των οικονομικών συμφερόντων τους, αλλά και επειδή είναι διαφορετικοί άνθρωποι, έχουν διαφορετική προσωπικότητα, ακόμη και γενετικές διαφορές και χαρακτηριστικά.

Οπως αντιλαμβανόμαστε, πρόκειται για μια ανατρεπτική θεωρία, που, αν επιβεβαιωθεί στο μέλλον, θέτει σε αμφισβήτηση όλα όσα γνωρίζαμε για τις πολιτικές επιλογές μας. Πρόκειται ωστόσο και για μια θεωρία, που, αν υιοθετηθεί χωρίς τις απαραίτητες επιφυλάξεις, μπορεί να έχει επικίνδυνες προεκτάσεις, όπως εξάλλου όλες οι θεωρίες που υποστηρίζουν ότι συμπεριφορές και προτιμήσεις μας έχουν γενετική βάση. Αρκεί να θυμηθούμε τι συνέβη, όταν τον Ιούλιο του 1993 το υψηλού κύρους ερευνητικό περιοδικό «Science» δημοσίευσε μια μελέτη στην οποία ισχυριζόταν ότι η ομοφυλοφιλία μπορεί να οφείλεται σε ένα γονίδιο. Η χρήση που έγινε ειδικότερα από τα ΜΜΕ αυτής της πληροφορίας είχε ως συνέπεια την έξαρση επεισοδίων ρατσισμού και καταπάτησης των ανθρωπίνων ελευθεριών και δικαιωμάτων.

Η ψήφος και τα ένστικτα

Ο John R. Hibbing, όμως, δεν είναι ο μόνος που υποστηρίζει ότι οι διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις έχουν γενετική βάση, αφού και άλλοι επιστήμονες μοιάζει να έχουν την ίδια γνώμη. Ανάμεσά τους και ο ανθρωπολόγος Avi Tuschman, συγγραφέας του βιβλίου «Our political nature: The Evolutionary Origins of What Divide Us» (Η πολιτική μας φύση: Η εξελικτική προέλευση αυτών που μας χωρίζουν).

OTuschman υποστηρίζει ότι υπάρχουν σημαντικές γενετικές διαφορές ανάμεσα σε συντηρητικούς και προοδευτικούς, σε δεξιούς δηλαδή και αριστερούς. Και ισχυρίζεται ότι η ψήφος μας και οι πολιτικές μας επιλογές καθοδηγούνται από τρία ένστικτα. Και ανάλογα με την προδιάθεση του καθενός μας προς τον εθνικισμό, την ανοχή μας στην ανισότητα και τις αντιλήψεις μας για την ανθρώπινη φύση, θα εξελιχτούμε σε οπαδούς της Δεξιάς ή της Αριστεράς.

Για να φέρουμε ορισμένα παραδείγματα, πάντα σύμφωνα με τον Tuschman, οι συντηρητικοί πιστεύουν ότι η φτώχεια απορρέει από την έλλειψη προσπάθειας και πρωτοβουλίας εκ μέρους των φτωχών, ενώ οι προοδευτικοί την αποδίδουν στην ύπαρξη των κοινωνικών αδικιών. Επίσης, οι συντηρητικοί αντιλαμβάνονται την ανθρώπινη φύση ως ανταγωνιστική, ενώ οι προοδευτικοί πιστεύουν στην ανθρώπινη συνεργασία. Ακόμη οι συντηρητικοί βλέπουν τον κόσμο ως επικίνδυνο, ενώ οι προοδευτικοί ως άδικο. Τέλος, οι συντηρητικοί πιστεύουν στην αξία της ατομικής ευθύνης, ενώ οι προοδευτικοί στη συλλογική αλληλεγγύη.

Οσον αφορά το ερώτημα αν ο πολιτικός προσανατολισμός είναι έμφυτος ή επίκτητος, ο Toushman επικαλείται ορισμένες μελέτες για να αποδείξει ότι ο πολιτικός προσανατολισμός είναι κατά βάση κληρονομικός. Ανάμεσα σε αυτές αναφέρεται και σε μια μακροχρόνια μελέτη που ξεκίνησε το 1969 και δημοσιεύθηκε το 2006 (Block & Block). Η μελέτη έδειξε ότι στην ηλικία των 3 έως 4 ετών, τα παιδιά που στην ενήλικη ζωή θα εξελίσσονταν σε «συντηρητικούς» παρουσίαζαν ήδη διαφορετικά γνωρίσματα σε σχέση με εκείνα που θα γίνονταν «προοδευτικοί»...

Σχετικά με το κοινωνικό status και την οικονομική κατάσταση των ψηφοφόρων, ο Toushman ισχυρίζεται ότι δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στις πολιτικές τους επιλογές. Και ως παράδειγμα αναφέρει μια εκλογική αναμέτρηση που πραγματοποιήθηκε, πριν από μερικά χρόνια, στο Περού. Σε αυτή την περίπτωση ο αριστερός υποψήφιος, ο Humala, και ο δεξιός υποψήφιος, ο Fujimori, υποστηρίχθηκαν από τους ίδιους ψηφοφόρους, από τα φτωχότερα δηλαδή κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού, ενώ οι κεντρώοι υποψήφιοι είχαν την υποστήριξη των πλουσιότερων. Γεγονός που δεν προκαλεί έκπληξη στον ανθρωπολόγο, αφού οι φτωχοί αναζητούν μια πιο ριζική αλλαγή, σε μια προσπάθεια να βελτιώσουν τη θέση τους στην κοινωνία, ενώ οι πλουσιότεροι είναι πιο μετριόφρονες και επιχειρούν να προστατεύσουν το status quo των πραγμάτων.

Αντιθέτως, ο Tushman υπογραμμίζει ότι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης του πολιτικού προσανατολισμού είναι το τεστ RWA, Right-Wing Autorhitarism, επεξεργασμένο από τον Καναδό Bob Altemeyer στη δεκαετία του 1980 για να μετρηθεί τόσο ο αγγλοσαξονικός συντηρητισμός όσο και ο αυταρχισμός. Το τεστ έδειξε ότι η αυταρχική συμπεριφορά είναι κατεξοχήν γνώρισμα της Ακρας Δεξιάς.

Τώρα, όσον αφορά το κύριο δίδαγμα αυτού του, κατά πολλούς, εξαιρετικού βιβλίου, είναι ότι καθίσταται μάταιο να διαφωνήσει κάποιος με ένα άτομο που ανήκει στην Ακρα Δεξιά ή στην Ακρα Αριστερά, αφού ακόμη κι αν του παρατεθούν επιχειρήματα και του παρουσιαστούν ατράνταχτες αποδείξεις για τα λάθη του, το άτομο αυτό δεν θα αλλάξει γνώμη. Και αυτό επειδή ο πολιτικός προσανατολισμός του είναι στα γονίδιά του.

Η «γονιδιακή δεξαμενή του πληθυσμού»

Βέβαια, οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις, σύμφωνα με τον Tuschman, δεν αφορούν την πιο μετριοπαθή μερίδα του πληθυσμού, η οποία ενδιαφέρεται γενικά λιγότερο για την πολιτική και έχει τη λιγότερη ιδεολογική συνοχή. Ετσι αυτό είναι και το τμήμα του πληθυσμού που οι πολιτικοί προσπαθούν να προσελκύσουν, διότι αποτελείται από μια κατηγορία ατόμων που ενδέχεται να μετακινηθεί εύκολα από τη μία στην άλλη πλευρά του Κέντρου. Αυτός είναι και ο λόγος που η πλειονότητα των πιο δημοφιλών κομμάτων στις αναπτυγμένες χώρες κινούνται τόσο κοντά στο Κέντρο.

Τέλος, κατά τον Αμερικανό ανθρωπολόγο, το πολιτικό τοπίο επηρεάζεται από εκείνο που ο ίδιος ονομάζει «γονιδιακή δεξαμενή του πληθυσμού». Για παράδειγμα, ισχυρίζεται ότι όσο περισσότερο ένας πληθυσμός αστικοποιείται, τόσο περισσότερο τείνει στον προοδευτισμό. Αντιθέτως, όταν ένας πληθυσμός πλήττεται από υπογεννητικότητα και «γερνάει» όλο και περισσότερο τείνει προς το συντηρητισμό.

 Της ΕΛΙΖΑΜΠΕΤΤΑΣ ΚΑΖΑΛΟΤΤΙ

 enet.gr