Ολυμπιακή ερήμωση δέκα χρόνια μετά

 

Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Φωτογραφίες: ENRI CANAJ

Εξι εβδομάδες απέμεναν για την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας όταν η Λίζα Ντέπλι Νεϊρότι, καθηγήτρια Αθλητικής Διοίκησης και Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον, δέχτηκε τηλεφώνημα από στέλεχος του ελληνικού υπουργείου Τουρισμού. «Ηθελαν συμβουλές για το πώς θα αξιοποιήσουν την προβολή της χώρας από τους Αγώνες. Τους εξήγησα ότι θα έπρεπε να το είχαν σχεδιάσει ήδη», λέει η Νεϊρότι στην «Κ».

Δέκα χρόνια πριν, στον πυρετό της ολυμπιακής προετοιμασίας, φαίνεται ότι κανείς δεν είχε σκεφτεί τι θα συμβεί μετά τη λήξη των Αγώνων. Τότε, όταν 64 ελληνικά γραφεία μελετών και 49 κατασκευαστικές εταιρείες παρέδιδαν 18 νέες αθλητικές εγκαταστάσεις και 12 ανακαινισμένες, δεν είχε καν συνταχθεί ολοκληρωμένο σχέδιο αξιοποίησης.

Επισκεπτόμαστε ένα από τα ολυμπιακά ακίνητα. Ο χώρος υποτίθεται ότι φυλάσσεται. Μπαίνουμε στο πάρκινγκ από μια μισάνοιχτη καγκελόπορτα. Περνάμε πλάι από δύο πύλες φραγμένες με κιγκλιδώματα και φτάνουμε στην είσοδο των VIP θεατών. Δεν εμφανίζεται κανείς να μας ελέγξει. Μόνο φυλλωσιές μπλέκονται άναρχα στο διάβα μας. Τις παραμερίζουμε και βρισκόμαστε στις εγκαταστάσεις του μπιτς βόλεϊ, στο Νέο Φάληρο. Δεν είμαστε οι πρώτοι επισκέπτες εδώ. Ηλεκτρικοί πίνακες έχουν λεηλατηθεί, καλώδια χάσκουν από τις ψευδοροφές και από τα κλιματιστικά έχουν απομείνει μόνο πλαστικά κουφάρια. Οι πλιατσικολόγοι άφησαν πίσω τους έγγραφα με τα αποτελέσματα των αναμετρήσεων με ημερομηνία 20 Αυγούστου 2004 και ώρα 17.58. Σε έναν τοίχο κρέμεται ακόμη μια ξεθωριασμένη αφίσα με την επιγραφή: «Αυτοί οι Αγώνες θα έχουν το δικό μας πρόσωπο».

Αφίσα από την περίοδο των Αγώνων, ξεχασμένη στο γήπεδο του μπιτς βόλεϊ.

«Παρακολούθησα τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε αυτό το γήπεδο και με θλίβει η σημερινή εικόνα. Κάποτε έλεγαν ότι εδώ θα γίνονταν συναυλίες. Οτι θα έκαναν το μέρος Λυκαβηττό της παραλίας», λέει ο Γιώργος Μαργωμένος, αντιδήμαρχος Καλλιθέας. Αν και είχε βρεθεί ανάδοχος, λόγω προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας από κατοίκους μπλόκαραν οι άδειες και το ακίνητο δεν αξιοποιήθηκε. Ενα έργο που κόστισε 36 εκατομμύρια ευρώ δεν απέφερε ποτέ έσοδα στο κράτος μετά το τέλος των Αγώνων της Αθήνας.

Δεν είναι το μόνο ολυμπιακό ακίνητο που ρημάζει αναξιοποίητο. Στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού η εγκατάσταση του κανόε καγιάκ, που κόστισε 35 εκατομμύρια ευρώ, δεν έγινε ποτέ υδάτινο πάρκο όπως είχε εξαγγελθεί. Στον γειτονικό αγωνιστικό χώρο του γηπέδου σόφτμπολ, κόστους 22 εκατ. ευρώ, φυτρώνουν σήμερα αγριόχορτα. Και το αξίας 54 εκατ. ευρώ κλειστό γήπεδο Γαλατσίου παραμένει εδώ και χρόνια σφραγισμένο, αν και υπήρχαν σχέδια για την αξιοποίησή του.

Το κανόε καγιάκ στο Ελληνικό, αναξιοποίητο μέχρι σήμερα.

Το 2005 ψηφίστηκε στη Βουλή ο νόμος 3342 για την αλλαγή χρήσεως των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, την παραχώρησή τους σε ιδιώτες και την εμπορική τους αξιοποίηση. Ενα χρόνο μετά, η εταιρεία Ολυμπιακά Ακίνητα παραχώρησε έπειτα από διαγωνισμό το κλειστό Γαλατσίου σε ιδιώτες προς εμπορική εκμετάλλευση για 40 χρόνια. Τον Ιανουάριο του 2007, όμως, ο Δήμος Γαλατσίου προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της σύμβασης. «Δεν θέλαμε να γίνει ένα αμιγές εμπορικό κέντρο. Ούτε θέλουμε να ρημάζει. Αρκεί να βρεθεί επενδυτής που θα επιλέξει μεικτή, αθλητική και εμπορική, χρήση», υποστηρίζει ο δήμαρχος Γαλατσίου, Κυριάκος Τσίρος. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη ένας νέος διαγωνισμός από το ΤΑΙΠΕΔ, που έχει αναλάβει την αξιοποίηση του γηπέδου.

Ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιάννης Ανδριανός.

«Ο θρίαμβος του 2004 έπρεπε να διασφαλιστεί και να έχει συνέχεια. Ο βασικός στόχος όμως τότε ήταν να γίνουν οι Αγώνες. Δεν έγινε σχεδιασμός για την επόμενη ημέρα όταν κατασκευάζονταν οι εγκαταστάσεις», επισημαίνει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιάννης Ανδριανός.

Η αργοπορία και οι πιέσεις

Το πρόβλημα της αξιοποίησης εντοπίζεται από τη σύσταση του φακέλου διεκδίκησης των Αγώνων. Βάσει του αρχικού master plan, 75% των εγκαταστάσεων ήταν ήδη έτοιμες, όπως και το 92% των προπονητικών εγκαταστάσεων. Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι η ίδια ομάδα που διεκδίκησε τους Αγώνες θα αναλάμβανε τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή τους, μετά το χρίσμα της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής τα πρόσωπα άλλαξαν. Αναζητήθηκαν άλλοι χώροι, χάθηκε πολύτιμος χρόνος σε καθυστερήσεις και νέους σχεδιασμούς και επιλέχθηκε τελικά η διασπορά των εγκαταστάσεων σε μη τουριστικές περιοχές. Οπως εξηγεί η καθηγήτρια Πολεοδομίας και Αστικού Σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ασπα Γοσποδίνη, η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων δεν ακολούθησε το επιτυχημένο μοντέλο της Βαρκελώνης, όπου η διοργάνωση χρησιμοποιήθηκε ως καταλύτης για την ανάπλαση μιας υποβαθμισμένης κεντρικής αστικής περιοχής.

«Δεν υπήρχαν περιθώρια πειραματισμών. Ο χρόνος προχωρούσε επικίνδυνα. Χτίσαμε περισσότερο απ’ όσο χρειαζόταν», είχε δηλώσει ο Γιάννης Πυργιώτης, γενικός γραμματέας Τουριστικών Υποδομών και Επενδύσεων, σε παρουσίαση βιβλίου του Κώστα Μπακούρη, του διευθύνοντος συμβούλου της οργανωτικής επιτροπής των Αγώνων την περίοδο 1998-2000.

Ο Αντριου Ζίμπαλιστ, Αμερικανός οικονομολόγος που μελετά μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, εξηγεί στην «Κ» ότι η Αθήνα αντιμετώπισε παρόμοια προβλήματα με άλλες ολυμπιακές πόλεις. «Κατασκευαστικές εταιρείες, αρχιτεκτονικά γραφεία, ασφαλιστικές εταιρείες έχουν τεράστια κέρδη από τους Αγώνες, ενώ η ΔΟΕ ζητάει τουλάχιστον 30-35 εγκαταστάσεις, κάποιες από αυτές μεγάλες και ακριβές», λέει.

«Οι μεγάλοι καβγάδες έγιναν για τη χωρητικότητα. Οι διεθνείς ομοσπονδίες πίστευαν ότι το δικό τους άθλημα είναι το καλύτερο και ήθελαν όσο το δυνατόν πιο μεγάλα στάδια», λέει στην «Κ» ο κ. Μπακούρης. Οπως εξηγεί, η λύση των προσωρινών κατασκευών, τις οποίες προτίμησε σε μεγάλο βαθμό το Λονδίνο το 2012, δεν εξυπηρετούσε τις ελληνικές θέσεις. «Ερχονταν άνθρωποι με προσφορές για λυόμενα, αλλά υπήρχε αντίθεση από την Πολιτεία. Ηταν κοστοβόρα», λέει. «Ηταν δύσκολο να περάσει στην ελληνική νοοτροπία η ιδέα ότι θα δώσεις λεφτά και δεν θα έχεις κάτι χειροπιαστό για να σου μείνει», έχει δηλώσει για τις προσωρινές κατασκευές ο κ. Πυργιώτης.

Αυθαίρετα γήπεδα χωρίς άδειες λειτουργίας

Ο Θωμάς Μπίμης, χρυσός ολυμπιονίκης στις καταδύσεις το 2004.

Υπήρχαν και προσωρινές εγκαταστάσεις, οι οποίες τελικά μονιμοποιήθηκαν ενώ δεν διέθεταν άδεια λειτουργίας. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του καταδυτηρίου στον Αγιο Κοσμά. Θα μεταφερόταν στη Δραπετσώνα μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μέχρι σήμερα παραμένει στο ίδιο σημείο και χρησιμοποιείται κανονικά, αν και αυθαίρετο. «Πρωτομπήκαμε στον Αγιο Κοσμά τον Ιανουάριο του 2004. Ηταν ό,τι καλύτερο. Δέκα χρόνια μετά, είναι για γκρέμισμα. Ο,τι χαλάει δεν ξαναφτιάχνεται», λέει ο Θωμάς Μπίμης, χρυσός ολυμπιονίκης το 2004 στη συγχρονισμένη κατάδυση από βατήρα τριών μέτρων. «Οι τέλειες συνθήκες κατάντησαν τραγικές μέσα σε δέκα χρόνια. Πρόσφατα φτιάχτηκαν στο καταδυτήριο δύο σκάλες από τη μεγάλη φθορά και σκουριά που είχαν. Δεν υπάρχει όμως καλός εξαερισμός και το χλώριο με τις αναθυμιάσεις προκαλεί ζημιά στα μέταλλα», τονίζει ο ομοσπονδιακός προπονητής καταδύσεων Πέτρος Φυρίγος.

Στα μέσα Ιουλίου, ο αθλητής του Μιχάλης Φαφαλής επιχείρησε μια άσκηση στο καταδυτήριο του Αγίου Κοσμά στον βατήρα ενός μέτρου. Κατά την αναπήδηση άκουσε ένα «κρακ» στο σανίδι. «Βρήκε ευτυχώς ο βατήρας στο νερό, δεν έκανε δεύτερη ταλάντωση, έμεινε εκεί και πήρε την επιφόρτιση μόνο ο αθλητής. Εάν η άσκηση ήταν στα τρία μέτρα, μπορεί να είχαμε σοβαρό τραυματισμό», λέει ο κ. Φυρίγος. Κατόπιν αιτήματος της διοίκησης του Αγίου Κοσμά, η εταιρεία Ocean Blue εξέτασε τον βατήρα. Εντόπισε ένα επιφανειακό ρωγμώδες σκίσιμο μήκους 8 εκατοστών, που σύμφωνα με την εταιρεία «χαρακτηρίζεται φυσιολογική φθορά με την πάροδο των χρόνων, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί, χρήζει όμως άμεσης επισκευής ή αντικατάστασης». Οι βατήρες χρησιμοποιούνταν αδιάκοπα από το 2004, ενώ όπως λέει ο κ. Φυρίγος, οι κατασκευαστές δίνουν διάρκεια ζωής τεσσάρων ετών. «Δεν έχουμε το περιθώριο να κολληθεί. Οταν ένας βατήρας κοπεί, όπως το λέμε εμείς, είναι άχρηστος», συμπληρώνει ο ομοσπονδιακός προπονητής.

Προβλήματα συντήρησης παρουσίαζαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας και άλλοι προπονητικοί χώροι στον Αγιο Κοσμά, με τελευταία περίπτωση το κλειστό προπονητήριο στίβου. Στις 19 Ιουλίου, η πρωταθλήτρια του επί κοντώ Νικόλ Κυριακοπούλου ανέβασε στο προφίλ της στο Facebook βίντεο που έδειχνε την οροφή του προπονητηρίου να μπάζει νερά από την καταρρακτώδη βροχή. Το κέντρο του Αγίου Κοσμά ανήκει πλέον στην Ελληνικό Α.Ε. Υπάρχει ωστόσο προσωρινή συμφωνία ανανέωσης της σύμβασης για τη λειτουργία των αθλητικών χώρων μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015. Μία από τις σκέψεις της Πολιτείας είναι και η μεταφορά προπονητικών εγκαταστάσεων στο Σχιστό, όπου η ΓΓΑ διαθέτει έκταση 110 στρεμμάτων.

Μετά το ατύχημα, το καταδυτήριο του Αγίου Κοσμά σφραγίστηκε από τη διοίκηση του αθλητικού κέντρου. Με παρέμβαση του υφυπουργού Αθλητισμού Γιάννη Ανδριανού η εθνική ομάδα προπονούνταν στο κλειστό του ΟΑΚΑ μέχρι να αναχωρήσει πρόσφατα για το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.

Η καρδιά των Αγώνων

Η Εθνική Ομάδα καταδύσεων προπονούταν στο ΟΑΚΑ, μετά το ράγισμα βατήρα στον Αγ. Κοσμά.

Ακόμα και στο ΟΑΚΑ, όμως, στην καρδιά των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, τα κολυμβητήρια δεν διαθέτουν άδειες λειτουργίας. «Πριν από το 2004 η βαρύτητα έπεφτε στην κατασκευή και όχι στη διαδικασία. Πρόσφατα περάσαμε τροπολογία σε νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος ώστε να μπορούν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού να αδειοδοτήσουν τις εγκαταστάσεις σε ΟΑΚΑ, ΣΕΦ και Καυταντζόγλειο», λέει ο κ. Ανδριανός. Κάποιες αθλητικές εγκαταστάσεις βρίσκονται σε καθεστώς υπαγωγής του νόμου περί αυθαιρέτων.

Η ΓΓΑ έχει υπό την επίβλεψή της τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις του ΟΑΚΑ. Πρόσφατα εγκρίθηκε κονδύλι ύψους 600.000 ευρώ για τη συντήρηση της μόνωσης του κλειστού προπονητηρίου στίβου, που αντιμετώπιζε με κάθε βροχόπτωση προβλήματα παρόμοια με του Αγίου Κοσμά.

Εικόνα από τον περιβάλλοντα χώρο του ΟΑΚΑ.

Εως σήμερα το ΟΑΚΑ δεν έχει αξιοποιηθεί ως θεματικό πάρκο. Υπάρχουν λίγοι ιδιώτες που ενοικιάζουν χώρους ως γυμναστήρια κυρίως στο κεντρικό στάδιο, με τιμές 10-12 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Λείπει όμως μία πρωτοβουλία που θα ανεδείκνυε τα γήπεδα του ΟΑΚΑ σε σχέση με τους Αγώνες του 2004. «Βρισκόμαστε σε επαφή με τουριστικά πρακτορεία, ώστε να καταστήσουμε το ΟΑΚΑ τουριστικό προορισμό και να το επισκέπτονται όπως και το Καλλιμάρμαρο Στάδιο», αναφέρει ο κ. Ανδριανός.

Τη συντήρηση και αξιοποίηση άλλων 12 ολυμπιακών εγκαταστάσεων έχει αναλάβει η Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων του Δημοσίου. Το 2011, όταν τα παρέλαβε με την απορρόφηση της εταιρείας Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε., το ετήσιο κόστος συντήρησης ήταν 6,4 εκατ. ευρώ. Το 2013 το συμπίεσε στα 3,3 εκατ. ευρώ. Στο γήπεδο μπάντμιντον φιλοξενούνται εδώ και χρόνια μουσικές και θεατρικές παραστάσεις, στο στάδιο του τάε κβον ντο διεξάγονται κατά καιρούς συνέδρια κομμάτων και άλλες εκδηλώσεις, το Ολυμπιακό Κέντρο της Νίκαιας έχει παραχωρηθεί στο Πανεπιστήμιο Πειραιά για 40 χρόνια χωρίς να έχει αξιοποιηθεί μέχρι σήμερα. «Δεν υπάρχει ενδιαφέρον από την αγορά λόγω μη ανταποδοτικότητας», λένε στην ΕΤΑΔ, εξηγώντας τη μη παραχώρηση σε μισθωτές του κωπηλατοδρομίου στον Σχινιά και του Ολυμπιακού Κέντρου Ανω Λιοσίων.

Ολυμπιακό Χωριό με 10.000 κατοίκους και πέντε μαγαζιά ανοιχτά

Η αμφιθυμία στη χωροθέτηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων κατά την περίοδο προετοιμασίας δεν αφορούσε μόνο τα γήπεδα αλλά και το Ολυμπιακό Χωριό. Μια από τις προτάσεις ήταν να χτιστεί στο Ελληνικό. Τελικά επιλέχθηκε έκταση στον Δήμο Αχαρνών. Η κατασκευή της μικρής πολιτείας κόστισε 400 εκατομμύρια ευρώ και οι διαφημίσεις της Οργανωτικής Επιτροπής στον Τύπο της εποχής των Αγώνων ανέφεραν: «Ολυμπιακά Εργα, γίνονται για εμάς, θα μείνουν σ’ εμάς».

Το 2000 ιδρύθηκε με μόνο μέτοχο τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας η Ολυμπιακό Χωριό 2004 Α.Ε. Θα είχε διάρκεια ζωής μέχρι το 2006, αλλά με συνεχείς παρατάσεις συνέχισε τη λειτουργία της μέχρι το 2010. Τελούσε υπό εκκαθάριση τα τελευταία τέσσερα χρόνια και κατηγορήθηκε για σπατάλες και παχυλές αμοιβές στελεχών της.

Το Χωριό απέκτησε κατοίκους μετά τους Αγώνες. Στην είσοδό του όμως σε καλωσορίζει σήμερα ανεκμετάλλευτο και κατεστραμμένο στο εσωτερικό του το κτίριο διαπίστευσης των Αγώνων. Οι εγκαταστάσεις του Χωριού -αθλητικές και μη- πέρασαν πρόσφατα στον ΟΑΕΔ. Ο Σωτήρης Αγγελόπουλος μετακόμισε εδώ με την οικογένειά του το 2006. Από τότε, όπως θυμάται, το κολυμβητήριο δεν έχει λειτουργήσει. Το 2004 προπονούνταν εκεί αθλητές από κάθε γωνιά του κόσμου. Στην πισίνα του σήμερα λιμνάζουν νερά της βροχής. «Είμαστε σε μια περιοχή που έχει ανάγκη από αθλητικές εγκαταστάσεις οι οποίες θα είναι προσβάσιμες στους πολίτες», λέει ο κ. Αγγελόπουλος.

Το κολυμβητήριο στο Ολυμπιακό Χωριό δεν λειτούργησε μετά τους Αγώνες του 2004.

Οι κάτοικοι του Ολυμπιακού Χωριού φτάνουν σήμερα τις 10.000. Σε κάθε δρόμο της μικρής πολιτείας υπάρχουν σημάδια των Αγώνων. Μόνο εδώ η οδός Κάχι Καχιασβίλι συναντά την οδό Ιωάννη Μελισσανίδη. Μόνο εδώ θα βρεις σε σχολική τοιχογραφία τον Φοίβο και την Αθηνά, τις μασκότ των Ολυμπιακών. Η Ειρήνη Τρίμπου θυμάται ότι από τότε που εγκαταστάθηκε στο Χωριό υπήρχε μια αίσθηση ερημιάς. Σταδιακά άνοιξαν περίπου 30 καταστήματα που έκλεισαν όμως μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας τους. Υπήρχε καφετέρια που έκλεισε μέσα σε δύο μήνες. «Είχαν δοθεί με δημοπρασίες και τα ενοίκια ήταν ψηλά. Οι ιδιοκτήτες τους εκτίμησαν ότι οι κάτοικοι του χωριού θα ήταν καλή πελατεία, είχαν όμως ακριβές τιμές για τον εργατικό κόσμο», λέει η κ. Τρίμπου.

Κάποτε τα μισθώματα των εμπορικών χώρων έφταναν εδώ τα 3.000 ευρώ για 55 τ.μ. Σήμερα έχουν απομείνει πέντε ανοιχτά μαγαζιά. Κάποια από αυτά που έκλεισαν έχουν βανδαλιστεί. Ο σύλλογος των κατοίκων έχει φτιάξει στέκι νεολαίας σε ένα παλιό κατάστημα. Εκεί μαζεύονται τα παιδιά του Χωριού για να παίξουν σκάκι και να δουν ταινίες. Κάποια από αυτά που συναντάμε εκεί δεν είχαν γεννηθεί την περίοδο των Αγώνων.

Ο Κ. Μπακούρης υπήρξε διευθύνων σύμβουλος της Οργανωτικής Επιτροπής των Αγώνων την περίοδο '98-2000.

Κοιτάζοντας πίσω, στα λάθη και στις παραλείψεις που έγιναν, ο Κώστας Μπακούρης, πρώην επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής και νυν πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς, δεν αποδίδει ευθύνες στη ΔΟΕ ή άλλους εξωγενείς παράγοντες για τη σημερινή εικόνα ορισμένων ολυμπιακών ακινήτων. «Το πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχε εξαρχής σωστός προγραμματισμός από εμάς, την Ελλάδα», λέει όταν τον συναντάμε στο γραφείο του. «Τον Τύπο το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να δει τούβλα και κτίρια να πηγαίνουν επάνω για να δουν ότι προχωράει η διαδικασία. Εμείς ασχολούμασταν με το πώς θα οργανώσουμε τους Αγώνες. Ηταν μια αποτυχία όλων μας».

---

«Μην κάνετε τα ίδια λάθη που έκανε και η Ελλάδα»

Η προειδοποίηση του μέλους της ΔΟΕ Ντένις Οσβαλντ προς τους Βρετανούς

Ηταν 2008 όταν ο Ντένις Οσβαλντ, μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και πρόεδρος της Παγκόσμιας Κωπηλατικής Ομοσπονδίας, πρότεινε να αξιοποιηθεί το κωπηλατοδρόμιο του Σχινιά ως διεθνές προπονητικό κέντρο. «Διέθετε κουζίνες και κρεβάτια, και ξένες αποστολές, ειδικά από χώρες που έχουν μακρύ χειμώνα και αναζητούν καλύτερες κλιματολογικές συνθήκες, θα μπορούσαν να το εκμεταλλευτούν», λέει στην «Κ» ο Ελβετός αθλητικός παράγοντας. «Δεν έγινε όμως κάτι», προσθέτει.

Ο Ν. Όσβαλντ (αριστερά) σε επιθεώρηση έργων στο Φάληρο το 2003. Φωτογραφία: ΑΠΕ

Για τον Οσβαλντ η ΔΟΕ δεν μπορεί να κάνει κάτι παραπάνω από συστάσεις σε θέματα μεταολυμπιακής αξιοποίησης. «Οι εκάστοτε κυβερνήσεις υποτίθεται ότι ξέρουν καλύτερα τι πρέπει να γίνει για το μέλλον της χώρας τους. Αλλωστε αυτές πληρώνουν στο τέλος τον λογαριασμό», λέει.

Σήμερα στον Σχινιά αθλούνται τα μέλη της ελληνικής Κωπηλατικής Ομοσπονδίας. Η εγκατάσταση πέρασε το 2011 από την Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. στην Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου και από εκεί στο ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο έχει αναλάβει την αξιοποίησή της. Ο Οσβαλντ προσπάθησε, όπως λέει σε συνέντευξή του στην «Κ», να προωθήσει την εγκατάσταση. Εδωσε τη δυνατότητα σε στέλεχος της Ελλάδας που είχε αναλάβει το έργο της μεταολυμπιακής αξιοποίησης να μιλήσει σε διεθνείς ομοσπονδίες και να τους ζητήσει να απονείμουν στη χώρα μας τη διοργάνωση και άλλων διεθνών αγώνων. Ο Οσβαλντ λέει ότι στο πλαίσιο αυτών των ενεργειών του διοργανώθηκε το 2008 στον Σχινιά το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κωπηλασίας.

Πριν από το 2004, ο Οσβαλντ ήταν πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής της ΔΟΕ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Αυτός επιτηρούσε εάν τηρούνταν τα χρονοδιαγράμματα στις κατασκευές. Ξένα έντυπα εκείνης της περιόδου αμφισβητούσαν την ετοιμότητα της Ελλάδας. Εγραφαν για καθυστερήσεις και προβλήματα. Ο Οσβαλντ προσπαθούσε να καθησυχάσει τα διεθνή ΜΜΕ εκφράζοντας την εμπιστοσύνη του στους διοργανωτές και λέγοντας ότι «οι Ελληνες, στα σημαντικά ζητήματα, μπορούν να κάνουν θαύματα».

«Πιεζόμασταν τότε για τη διεξαγωγή των Αγώνων και η μετέπειτα αξιοποίηση των εγκαταστάσεων δεν ήταν πρωταρχικό μας μέλημα», λέει στην «Κ» ο Οσβαλντ, δέκα χρόνια μετά τους Αγώνες της Αθήνας. «Είναι κρίμα που σήμερα αρκετές εγκαταστάσεις δεν χρησιμοποιούνται συχνά ή δεν συντηρούνται σωστά», προσθέτει.

Οπως επισημαίνει, μερικές από τις αθλητικές εγκαταστάσεις θα μπορούσαν να ήταν μικρότερες σε μέγεθος ή έστω προσωρινές. «Ηταν δύσκολο όμως να αλλάξουμε τα σχέδια, να επαναδιαπραγματευτούμε τα συμβόλαια και να πάρουμε νέες οικοδομικές άδειες, ειδικά όταν στένευαν τα χρονικά περιθώρια», λέει. «Αλλωστε οι Ελληνες συνάδελφοί μας ήταν πεπεισμένοι ότι χάρη στους Αγώνες θα αναπτυσσόταν ο αθλητισμός στη χώρα και αυτές οι εγκαταστάσεις θα ήταν χρήσιμες».

Παράδειγμα προς αποφυγή

Οταν το Λονδίνο ανέλαβε τη διοργάνωση των Αγώνων του 2012, ο Οσβαλντ προειδοποίησε τους Αγγλους να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη με την Ελλάδα. «Η Αθήνα περίμενε πολύ καιρό μέχρι να ξεκινήσει τις εργασίες», είχε δηλώσει το 2005. Σήμερα, αναφέρει ότι η ΔΟΕ προσέχει περισσότερο το θέμα της μεταολυμπιακής αξιοποίησης. «Μια από τις προτάσεις μας -στην οποία επιμένουμε μετά την Αθήνα- είναι να υπάρχουν έτοιμα σχέδια αξιοποίησης της ολυμπιακής κληρονομιάς από τη στιγμή που μια πόλη υποβάλει υποψηφιότητα διεκδίκησης των Αγώνων», λέει ο Ελβετός παράγοντας. «Εννοώ ότι αυτά τα σχέδια πρέπει να είναι προσεκτικά μελετημένα, λεπτομερή και ρεαλιστικά», προσθέτει.

Μια από τις προτάσεις της ΔΟΕ, μετά το «μάθημα της Αθήνας», είναι να χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό ήδη υπάρχουσες αθλητικές εγκαταστάσεις και να επιλέγονται προσωρινές κατασκευές, όπου κρίνεται ότι δεν θα χρειαστούν μελλοντικά. «Το Λονδίνο ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα αυτού του μοντέλου. Το κολυμβητήριο μπορούσε να φιλοξενήσει 17.500 θεατές στους Αγώνες και η χωρητικότητά του μειώθηκε σε 2.500 θεατές αργότερα. Αντίστοιχα, το γήπεδο μπάσκετ ξηλώθηκε μετά τους Αγώνες», λέει ο Οσβαλντ.
 

---

Τι έκαναν στο Λονδίνο και Βαρκελώνη

Πέρυσι, ένα χρόνο μετά τη λήξη των πιο πρόσφατων Ολυμπιακών Αγώνων στο Λονδίνο, οι κεντρικές αθλητικές εγκαταστάσεις ήταν και πάλι εργοτάξιο. Τα κλειστά γήπεδα μπάσκετ και πόλο αποσυναρμολογήθηκαν, καθώς για τα δύο μη δημοφιλή στην Αγγλία αθλήματα είχαν επιλεγεί προσωρινές κατασκευές. Γερανοί και συνεργεία δούλευαν αδιάκοπα στους υπόλοιπους χώρους εφαρμόζοντας το σχέδιο αξιοποίησης, που σε αντίθεση με την Ελλάδα είχε συνταχθεί πριν από την έναρξη των Αγώνων. Σύμφωνα με αυτό, περιμένουν έως το 2016 περισσότερους από εννέα εκατομμύρια επισκέπτες στο Ολυμπιακό Πάρκο της βασίλισσας Ελισάβετ.

Με αφορμή το παράδειγμα της Ελλάδας και της αποτυχημένης διαχείρισης των Ολυμπιακών Ακινήτων, η αγγλική πρωτεύουσα δημιούργησε ειδική ομάδα αξιοποίησης της κληρονομιάς των Αγώνων. «Οκτώ από τις οκτώ εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Πάρκου έχουν εξασφαλισμένο μέλλον. Είναι η πρώτη φορά που μια ολυμπιακή πόλη επιτυγχάνει κάτι αντίστοιχο μόλις ένα χρόνο μετά τους Αγώνες», αναφέρεται σε ειδική έκθεση του Δήμου του Λονδίνου τον Ιούλιο του 2013.

Ακόμη είναι σχετικά νωρίς για να κριθεί η αποτελεσματικότητα των σχεδίων του Λονδίνου. Μέχρι σήμερα, πάντως, η μεταολυμπιακή ανάπλαση των λονδρέζικων αθλητικών εγκαταστάσεων, αν και μελετημένη, αποδεικνύεται σύνθετη και πολυέξοδη διαδικασία. Αρχικά είχε προβλεφθεί ότι θα δαπανηθούν περίπου 375 εκατομμύρια ευρώ για να ενταχθεί το Ολυμπιακό Πάρκο στην καθημερινότητα του Λονδίνου. Τελικά, αυτό το ποσό ξεπεράστηκε. Στα έξοδα περιλαμβάνονται η διάνοιξη νέων δρόμων και ορισμένες μετατροπές σε στάδια.

Το κεντρικό στάδιο παραμένει σήμερα κλειστό. Θα ανοίξει προσωρινά το 2015, για να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ράγκμπι. Από το 2016 και για τα επόμενα 99 χρόνια θα είναι η έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας Γουέστ Χαμ. Το 2017 θα πραγματοποιηθεί εκεί το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου.

Για να προλάβει πιθανές αντιδράσεις, ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον επέμεινε πέρυσι να ανοίξουν οι δημόσιες εγκαταστάσεις του πάρκου στο κοινό όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Τελικά, κάποιες από αυτές υποδέχτηκαν κόσμο έξι μήνες νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία. Στην ευρύτερη περιοχή σχεδιάζεται και η δημιουργία πέντε νέων γειτονιών με την κατασκευή περίπου 7.000 κατοικιών.
Πριν από το Λονδίνο, τον δρόμο του επιμελούς σχεδιασμού αξιοποίησης είχε χαράξει η Βαρκελώνη. Και εκεί είχαν επιλεγεί από τους διοργανωτές σε μεγάλο βαθμό προσωρινές κατασκευές – κάτι που δεν έπραξε αργότερα η Αθήνα. Συγκεκριμένα για την πάλη, την τοξοβολία, την άρση βαρών και άλλα αθλήματα χρησιμοποιήθηκαν ήδη υπάρχοντες χώροι ή λυόμενα. Από τις 43 ολυμπιακές εγκαταστάσεις μόνο οι 15 έπρεπε να χτιστούν από την αρχή και 10 να ανακαινιστούν.

Δέκα χρόνια μετά τους Αγώνες της Βαρκελώνης το Ολυμπιακό Χωριό της ισπανικής πόλης δεν εμφάνιζε σημάδια παρακμής όπως το χωριό της Αθήνας. Στην είσοδο του χωριού λειτουργούσε ξενοδοχείο πολυτελείας και στον γειτονικό πύργο, έκτασης 80.000 τ.μ., φιλοξενούνταν 92 εταιρείες, που δραστηριοποιούνταν κυρίως στον χώρο της τεχνολογίας, με 3.000 υπαλλήλους. Στην έκθεσή του με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από τους Αγώνες της Βαρκελώνης, ο διευθυντής του Ολυμπιακού Χωριού Γιόρντι Καρμπονέλ ανέφερε ότι ορισμένα κτίρια χρειάστηκαν επισκευές λόγω κακοτεχνιών. Αυτές οι επεμβάσεις όμως αφορούσαν μόλις το 3% των κτιριακών υποδομών.

Η διαδικασία μεταολυμπιακής αξιοποίησης, πάντως, εξελίσσεται διαρκώς στην πορεία του χρόνου. Η Βαρκελώνη σκοπεύει από το 2015 να αναδείξει ξανά τις βασικές ολυμπιακές της εγκαταστάσεις σε ένα θεματικό αθλητικό πάρκο. Οι επισκέπτες του έναντι εισιτηρίου θα συμμετέχουν σε διάφορα αγωνίσματα και στο τέλος κάθε εβδομάδας θα παρακολουθούν τελετές λήξης που θα θυμίζουν αυτή των Αγώνων. Για την πραγματοποίηση του έργου θα χρειαστεί νέα επένδυση 26 εκατομμυρίων ευρώ. Οταν ολοκληρωθούν οι ανακαινίσεις, εκτιμάται πως το πάρκο θα δέχεται 7.000 επισκέπτες την ημέρα και θα αποφέρει ετήσια έσοδα στην πόλη 53 εκατ. ευρώ. Η κοινοπραξία που ανέλαβε το έργο έχει υπογράψει πενταετές συμβόλαιο με τον δήμο της πόλης.

http://www.kathimerini.gr/