Το μεγάλο ρίσκο με την ΠΓΔΜ – Ο αμερικανικός «δάκτυλος» και η μεγάλη παγίδα

Του Δημήτρη Μηλάκα

Σε κίνηση υψηλού ρίσκου εξελίσσεται για την ελληνική κυβέρνηση η δέσμευση που ανέλαβε έναντι των ΗΠΑ να διευκολύνει την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων στις ευρωατλαντικές (Ε.Ε. – ΝΑΤΟ) δομές. Βασική παράμετρος για την υλοποίηση αυτής της δέσμευσης αποτελεί η διευθέτηση του προβλήματος Ελλάδας – ΠΓΔΜ, η οποία δεν είναι τόσο απλή (όσο τουλάχιστον παρουσιάζεται) υπόθεση.

Το πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική κυβέρνηση είναι ότι καλείται να τηρήσει προκαταβολικά – και με καλή πίστη ότι και η άλλη πλευρά θα τηρήσει τις δικές της δεσμεύσεις – τις υποχρεώσεις που θα απορρέουν από το σύμφωνο το οποίο θα υπογραφεί με την ΠΓΔΜ.

Με πιο απλά λόγια, έτσι όπως εξελίσσονται οι διαπραγματεύσεις και όπως ορίζουν τα χρονοδιαγράμματα, η Αθήνα θα πρέπει να επιτρέψει την είσοδο της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ πριν η πλευρά των Σκοπίων εφαρμόσει τα όσα συμφωνηθούν και υπογραφούν στη σύμβαση που διαπραγματεύονται οι δύο πλευρές. Οι ημερομηνίες, άλλωστε, πιέζουν καθώς στις 17 Μαΐου είναι προγραμματισμένη η σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. με θέμα την «ένταξη των δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση».

Στη συνέχεια, τον Ιούλιο, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, οι Αμερικανοί έχουν ξεκαθαρίσει ότι θέλουν να τελειώνουν με το θέμα της ένταξης της ΠΓΔΜ στη συμμαχία.

Ο αμερικανικός «δάκτυλος»

Μια συνοπτική εξιστόρηση όσων έχουν συμβεί τους προηγούμενους μήνες είναι απαραίτητη ώστε να γίνει αντιληπτό πού ακριβώς βρίσκεται σήμερα η υπόθεση.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει η ελληνική κυβέρνηση, το περασμένο καλοκαίρι ενεργοποιήθηκε ο αμερικανικός παράγοντας με αποστολές κλιμακίων από «υπηρεσιακούς παράγοντες», συμπεριλαμβανομένων και διπλωματών (που χαρακτηρίζονται… «killer» υπό την έννοια της ικανότητάς τους να φέρνουν σε πέρας δύσκολες υποθέσεις) σε Σκόπια και Τίρανα. Στόχος των αποστολών αυτών ήταν η άσκηση πίεσης για να γίνει ό,τι είναι απαραίτητο ώστε οι χώρες αυτές να προχωρήσουν απρόσκοπτα σε ένταξη στις ευρωατλαντικές δομές.

Ειδικότερα, στα Σκόπια ο αμερικανικός παράγοντας «ακούγεται» πως φρόντισε την αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού με τρόπο που να είναι δεκτικός σε έναν συμβιβασμό με την Ελλάδα. Παράλληλα, εκείνη ακριβώς την εποχή, οι Αμερικανοί είχαν αρχίσει έντονες διαβουλεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση για την προετοιμασία της επίσκεψης του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Ουάσιγκτον. Εκεί, στην αμερικανική πρωτεύουσα, ανάμεσα σε άλλα η ελληνική κυβέρνηση αποδέχτηκε τους αμερικανικούς σχεδιασμούς στην περιοχή και δεσμεύτηκε να επιδείξει την μέγιστη δυνατή ευελιξία προκειμένου αυτοί οι σχεδιασμοί να υλοποιηθούν. Από το σημείο αυτό και έπειτα οι εξελίξεις επιταχύνθηκαν καθώς η ελληνική πλευρά… επιβιβάστηκε στο αμερικανικό όχημα και εκτίμησε ότι η Ουάσιγκτον θα μπορέσει τελικά να υποχρεώσει το πολιτικό σύστημα στα Σκόπια να υιοθετήσει μια συμβιβαστική στάση.

Στο πλαίσιο αυτό και για την καλλιέργεια ενός κλίματος που ευνοεί τη διαπραγμάτευση και τον συμβιβασμό συνεχίστηκαν οι συζητήσεις και έγινε στο περιθώριο της συνόδου του Νταβός στην Ελβετία η συνάντηση των πρωθυπουργών (Τσίπρας – Ζάεφ) των δύο χωρών. Εκεί οι δύο πρωθυπουργοί ανακοίνωσαν κάποια βήματα καλής θέλησης για να υπογραμμίσουν τη διάθεσή τους να προχωρήσουν μέχρι το τέλος. Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ ανακοίνωσε ότι θα αλλάξει το όνομα (Μέγας Αλέξανδρος) στο αεροδρόμιο των Σκοπίων και ο Τσίπρας υποσχέθηκε ότι η Ελλάδα θα στηρίξει την πορεία της ΠΓΔΜ στην Ε.Ε.

Η μεγάλη παγίδα

Η ελληνική κυβέρνηση, θα πρέπει να σημειωθεί, εμφανίστηκε ιδιαιτέρως αισιόδοξη ως προς τις δυνατότητες επίτευξης ενός συμβιβασμού. Σύντομα, ωστόσο, άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι η κυβέρνηση Ζάεφ δεν έχει τη δυνατότητα να προσφέρει τις απαραίτητες εγγυήσεις (αλλαγή συντάγματος) που θα κατοχυρώνουν την ελληνική πλευρά για την τήρηση της συμφωνίας. Μαζί με την αδυναμία του Ζάεφ η ελληνική κυβέρνηση αντιλήφθηκε επίσης τη μεταφορά της πίεσης από την πλευρά της ΠΓΔΜ προς την Αθήνα.

Ήδη ο διαμεσολαβητής Μάθιου Νίμιτς σε δηλώσεις του έκανε λόγο για μια συμφωνία η οποία θα ολοκληρωθεί σταδιακά και ακόμα πως η τελική αλλαγή της ονομασίας μπορεί να πραγματοποιηθεί στο τέλος της διαδικασίας.

Στο σημείο αυτό διαγράφεται η παγίδα για την ελληνική πλευρά, αλλά και το ρίσκο που φαίνεται διατεθειμένη να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση. Σύμφωνα με όσα λένε στο «Ποντίκι» παράγοντες της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, που έχουν γνώση των όσων συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών αρχηγών από τον πρωθυπουργό, η ελληνική πλευρά ουσιαστικά καλείται να «προκαταβάλει» το δικό της μερίδιο συμβιβασμού και να κρατήσει στο χέρι τις υποσχέσεις που θα αναλάβει μέσα από ένα σύμφωνο η πλευρά των Σκοπίων.

Με πιο απλά λόγια, το «τακτικό σχέδιο» που βρίσκεται στο τραπέζι περιλαμβάνει:

 Υπογραφή συμφώνου, στο οποίο θα υπάρχουν το συμφωνημένο όνομα για την ΠΓΔΜ και οι υποχρεώσεις που η χώρα αυτή πρέπει να εκπληρώσει ώστε να διασφαλίσει νομικά (με την αλλαγή συντάγματος) ότι θα απαλείψει κάθε τι που αποπνέει αλυτρωτισμό.

 Με αυτό το σύμφωνο στο χέρι, η πλευρά της ΠΓΔΜ θα ξεκινήσει – με την ελληνική σύμφωνη γνώμη και υποστήριξη – την ενταξιακή της πορεία στην Ε.Ε.

 Με το ίδιο σύμφωνο στο χέρι η ΠΓΔΜ θα κάνει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, η οποία θα γίνει αποδεκτή.

Με βάση τις διαδικασίες που περιγράφονται πιο πάνω η αξιωματική αντιπολίτευση κάνει λόγο ήδη για διαδικασία «σαλαμοποίησης» της συμφωνίας και, ως εκ τούτου, δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να την ψηφίσει. Ανάλογες επιφυλάξεις διατυπώνονται και από κύκλους του Κινήματος Αλλαγής, οι οποίοι υπογραμμίζουν ότι, αν τελικά έτσι έχουν τα πράγματα, δεν θα υποστηρίξουν τη συμφωνία, εφόσον τελικά υπάρξει και έρθει στη Βουλή για ψήφιση.

Αντιθέτως η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει μέχρι τέλους, καθώς επιθυμεί να αποδείξει ότι έχει όλη την καλή διάθεση να υλοποιήσει τη δέσμευση που έχει αναλάβει έναντι της Ουάσιγκτον για ένταξη των δυτικών Βαλκανίων (και της ΠΓΔΜ) σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Μένει να δούμε αν το ρίσκο που έχουν αναλάβει ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών θα (τους) βγει…

topontiki.gr