Ο Μανώλης Γλέζος και ο Αριστοτέλης Ωνάσης μαζί στην Ακρόπολη;

 

γράφει η Δέσποινα Κουτσούμπα  

 

Από τη στιγμή που η Λ. Μενδώνη ανακοίνωσε στη Βουλή ότι θα τοποθετήσει (άλλη) μία πινακίδα στην Ακρόπολη προς τιμήν του Γλέζου και του Σάντα, η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη. Σε λίγες ώρες συζητιέται, ως ενιαίο θέμα, στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η τοποθέτηση των πινακίδων του Ιδρύματος Ωνάση πάνω στα μνημεία της Ακρόπολης, μαζί με την πινακίδα προς τιμήν της ηρωικής αντικατοχικής πράξης του 1941! Στην πραγματικότητα η Λίνα Μενδώνη θέλει απλώς να χρησιμοποιήσει το όνομα των δύο σπουδαίων αγωνιστών  για να «ξεπλύνει» την παράδοση των έργων της Ακρόπολης σε ένα ιδιωτικό Ίδρυμα.

 

Χρειάζονται ο Γλέζος και ο Σάντας «άλλη μια πινακίδα» στην Ακρόπολη;

 

Ο Μ. Γλέζος και ο Λ. Σάντας τιμήθηκαν εν ζωή. Τιμήθηκε η πράξη τους. Στα πρόσωπά τους τιμήθηκαν και οι συμμετέχοντες στην εθνική Αντίσταση. Δεν ήταν απλώς μια ταμπέλα, αυτή που μπήκε το 1982 στον πύργο Belvedere, πάνω στην Ακρόπολη. Εκείνη τη χρονιά, στις 17 Αυγούστου 1982, σε μια ιστορική συνεδρίαση της Βουλής, είχε αποκατασταθεί μετά από δεκαετίες η αντιστασιακή δράση των κομμουνιστών και του ΕΑΜ, των διωγμένων του μετεμφυλιακού κράτους, αυτών που είχαν δώσει τόσα για την απελευθέρωση της χώρας και για δεκαετίες ζούσαν εξόριστοι ή δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά. Η ιστορική φωτογραφία που απαθανατίζει τα χαμόγελα της Μελίνας Μερκούρη, του Μανώλη Ανδρόνικου, του Μανώλη Γλέζου και του Λάκη Σάντα δεν αποτυπώνει απλώς τη χαρά εκείνης της ημέρας. Αντικατοπτρίζει την δικαίωση και την αισιοδοξία εκείνης της εποχής ότι όλα θα πάνε μπροστά και προοδευτικά –και δεν μπορεί αυτά τα χαμόγελα να τα σκιάξει η μετά από δεκαετίες αποκτημένη γνώση.

 

Ο Γλέζος και ο Σάντας, όμως, ποτέ δεν διεκδίκησαν κάτι παραπάνω. Πάντοτε ιδεολόγος και σεμνός, ο Σάντας έλεγε: «Δεν κυνηγάω ποτέ τη δημοσιότητα, γιατί θεωρώ ότι έχει εξευτελιστεί το ζήτημα πάρα πολύ. Την Αντίσταση δεν την κάναμε μόνο εμείς, έχουν σκοτωθεί χιλιάδες παλικάρια, γυναίκες και άνδρες». Και όντως, το 1982 η πινακίδα αυτή αφορούσε όλες αυτές τις γυναίκες και τους άνδρες.

 

Σήμερα όμως, τι αφορά; Μία «ακόμη πινακίδα» για να νομιμοποιηθεί το πρωτοφανές: ότι εκεί που δεν υπάρχει το όνομα του Φειδία και του Περικλή, θα μπει το όνομα του Ωνάση. Μια «ακόμη πινακίδα» για να κρυφτεί πίσω από την δήθεν «απόδοση τιμής στην Εθνική Αντίσταση» η άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των μνημείων που προωθεί αυτή η κυβέρνηση. Μια «ακόμη πινακίδα» που θα «χορηγήσει» το Ίδρυμα του Ωνάση, πλάι στις δικές του πινακίδες, μιας και οι αγωνιστές έχουν πια πεθάνει και δεν μπορούν να μας πουν πώς νιώθουν για αυτό.

 

Για άλλη μια αφορά η Λίνα Μενδώνη δείχνει σε ποια κλίμακα είναι διατεθειμένη να εκμεταλλευτεί πολιτικά τη μνήμη και τα μνημεία. Η Υπουργός που, για πρώτη φορά στα χρονικά, αποφάσισε να φέρει στην Ακρόπολη ιδιωτικά χρήματα –ούτε επί εποχών χρεοκοπίας της χώρας δεν έγινε αυτό! Που επέλεξε να υποβαθμίσει τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ σε απλούς «συνεργάτες» του Ιδρύματος στην διαχείριση του κορυφαίου μνημείου της χώρας –και να το αποτυπώσει και στο περιεχόμενο των πινακίδων δωρεάς. Που επέλεξε να υπογράψει Σύμβαση, δεσμεύοντας το ελληνικό δημόσιο, στην αναγραφή του ονόματός της –μετά την κατακραυγή το άλλαξε, βάζοντας το όνομα του Υπουργείου Πολιτισμού- και του ονόματος του χορηγού πάνω στον βράχο της Ακρόπολης, κάτι που κανείς άλλος ποτέ δεν διανοήθηκε.

 

Η μνήμη του Μανώλη Γλέζου δεν προσφέρεται για εκμετάλλευση

 

Άραγε ζήτησε ποτέ η Λίνα Μενδώνη να συναντήσει τον Μανώλη Γλέζο όσο ζούσε; Άραγε άκουσε ποτέ τις ανησυχίες του, την αγάπη του για το φυσικό περιβάλλον, την αγάπη του για τις αρχαιότητες; Άκουσε ποτέ το αίτημά του για τις γερμανικές αποζημιώσεις; Την αγωνία του να επιστραφούν οι κλαπείσες από τους Ναζί αρχαιότητες; Ήταν δύο χρόνια πριν τον θάνατό του, στα 95 του χρόνια, που ο Μανώλης Γλέζος, με συγκινητική επιμονή, ήρθε και μίλησε για όλα αυτά στην ημερίδα που οργάνωσαν από κοινού ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, το 2018.

 

Ο Μανώλης Γλέζος που εγώ γνώρισα, με την φροντίδα του και την αγάπη του για την μικρή συλλογή αρχαιοτήτων στο χωριό του στ’ Απεράθου, δεν μπορεί να τιμηθεί από την Υπουργό που εισηγήθηκε και ψήφισε τη δυνατότητα το Υπουργείο Πολιτισμού να κλείνει μικρά μουσεία τη επαρχίας!

 

Ο Μανώλης Γλέζος που εγώ γνώρισα, με την ακάματη δράση του για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών που έκλεψαν οι Ναζί από τη χώρα, δεν μπορεί να τιμηθεί από την Υπουργό που εισηγήθηκε και ψήφισε την εξαγωγή αρχαιοτήτων από ελληνικά Μουσεία σε μουσεία του εξωτερικού για 50 χρόνια!

 

Ο Μανώλης Γλέζος που εγώ γνώρισα, με το ακούραστο πάθος του για το περιβάλλον και τον πολιτισμό, δεν μπορεί να τιμηθεί από την Υπουργό που πασχίζει πάση θυσία να καταστρέψει τις αρχαιότητες του Σταθμού Βενιζέλου, που ροκανίζει με κάθε ευκαιρία τον αρχαιολογικό νόμο και βλέπει τα μνημεία ως πεδίο εμπορικών συναλλαγών και φόντο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

 

Ο Μανώλης Γλέζος που εγώ γνώρισα, ο ακάματος αγωνιστής της αντίστασης, ο καταδικασμένος τρεις φορές σε θάνατο, δεν μπορεί να τιμηθεί από την Υπουργό που εδώ και μήνες φροντίζει να διατηρηθεί το αίσχος της προτομής του δωσίλογου της Κατοχής Δεμέστιχα, του Υπουργού της κυβέρνησης Τσολάκογλου, πάνω στον τάφο του λασιθιώτη ευεργέτη Α. Παπαδάκη στο Α Νεκροταφείο Αθηνών.

 

Ο Μανώλης Γλέζος, που έχει τιμηθεί εν ζωή για την προσφορά του όχι μόνο στην Αντίσταση, αλλά στην επιστήμη, στο περιβάλλον, στην αυτοδιοίκηση, για την πολύμορφη πολιτική του δράση˙ ο Μανώλης Γλέζος, που είχε τέτοια ακτινοβολία ώστε ο Ντε Γκωλ τον χαρακτήρισε τον «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης» και όλοι οι διανοούμενοι της Ευρώπης ενεργοποιήθηκαν για τη δίκη του το 1958, δεν μπορεί να αποτελεί προκάλυμμα για κανένα Υπουργό ή Ίδρυμα!

 

Όποιος πραγματικά θέλει να τιμήσει την ηρωική πράξη του Γλέζου και του Σάντα, με την ακτινοβολία που αυτή είχε σε όλη την Ευρώπη, εν έτει 2021 δεν συζητά για άλλη μια ταμπέλα. Συζητά γιατί το Μουσείο της Ακρόπολης δεν έχει καμία ενότητα που να αφορά την διαχρονική ιστορία της Ακρόπολης. Συζητά για τη δημιουργία μιας έκθεσης στο παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης που να αφορά την ιστορία και τον συμβολισμό της Ακρόπολης μέχρι σήμερα, για να βρουν θέση όλα αυτά που «αποκλείστηκαν» από την έκθεση του απολύτως πουριστικού νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Συζητά για μια αίθουσα αφιερωμένη στον Γλέζο, τον Σάντα και την Εθνική Αντίσταση. Με βίντεο από την ιστορική πια συνέντευξη του Γλέζου και του Σάντα στον Φρέντυ Γερμανό, με φωτογραφίες από τον τύπο της εποχής, με ψηφιακό υλικό. Και βέβαια συζητά τι σχέση έχει η διαχρονία με την διακηρυγμένη πλέον (αλλά ουδέποτε εγκεκριμένη) πρόθεση του ΥΠΠΟΑ να επαναφέρει την Ακρόπολη στην εικόνα που αυτή είχε στον 5ο αι. π.Χ. Συζητά για τις πολιτικές που τιμούν ή δεν τιμούν τους αγωνιστές της Αντίστασης.

 

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ και το Ίδρυμα Ωνάση δεν έχουν κανένα δικαίωμα να προσπαθούν να εκμεταλλευτούν πολιτικά το όνομα του Γλέζου και του Σάντα. Δεν έχουν δικαίωμα να φέρνουν στο Συμβούλιο την απόδοση τιμών στην Αντίσταση μαζί με την απόδοση τιμών στο Ίδρυμα Ωνάση. Δεν έχουν το δικαίωμα να προβάλουν τη δική τους πολιτική ιδιοτέλεια πάνω στην ίδια την ιστορία των αγώνων αυτού του τόπου για ζωή, την ιστορία όλων μας.