Κρινάκι της άμμου

 

γράφει ο Πέτρος Μανταίος

 

Κάπου το είδα με τον επιθετικό προσδιορισμό «ταπεινό»: «ταπεινό αγριολούλουδο»· συνηθισμένος χαρακτηρισμός σε ανάλογες περιπτώσεις, εξίσου και κοινότοπος και ανούσιος! «Ταπεινό αγριολούλουδο» ως προς τι; Ως προς το… επηρμένο καλλιεργημένο άνθος στον κήπο ή στο μπαλκόνι μας; Μάλλον χαρακτηρισμός… ανθρωπογενής. Ετσι μας αρέσει των ανθρώπων, έτσι το λέμε: το ταπεινό αγριολούλουδο, η θλιμμένη αμαρυλλίδα, ο κομψευόμενος πανσές, το αδάμαστο γεράνι κ.λπ.

 

Το κρινάκι της άμμου λοιπόν, που κοσμεί τη σημερινή Τρίτη Ματιά, το φωτογράφισα την τελευταία Κυριακή του Αυγούστου, στην παραλία της Πάλτσης, Νοτιοανατολικό Πήλιο, Αιγαίο, εντυπωσιασμένος. Οχι τυχαία, όπως είδα μετά στο Διαδίκτυο, αλλά και κουβεντιάζοντας με ντόπιους· παλαιούς, αυτοί είναι οι δάσκαλοι! Γράφω «εντυπωσιασμένος» και «όχι τυχαία», γιατί τα ξέρω αυτά τα… αναπάντεχα, «χτισμένα» στην άμμο, ωραία κρινάκια από χρόνια· από αμμουδιές (που τις λένε και αμμοθίνες, που θα πει, νομίζω, αμμουδιές θαλασσινές).

 

Τα έχω δει στο Πήλιο, σε άλλες παραλίες αμμουδερές, κυρίως νησιών του Αιγαίου· κάποια… υπολείμματα υπάρχουν και σε ακτές της Αττικής, όσες δεν έχει ακόμα «κατακτήσει» ο επεκτατισμός ημών των ανθρώπων, που είναι και ο λόγος σταδιακής εξαφάνισης του είδους. Το οποίο, εδώ και κάποια χρόνια, το Συμβούλιο της Ευρώπης έκρινε προστατευόμενο. Σε άλλη αμμώδη παραλία του Πηλίου, στο Μικρό του Πλατανιά, είδα ένα, μοναδικό, κρινάκι (προστατευόμενο) με πλαστικό πλέγμα ολόγυρα, ανάμεσα σε δυο παρκαρισμένα αυτοκίνητα! Αυτό θα φωτογράφιζα, αλλά στην οθόνη του κινητού το κρινάκι δεν εμφανιζόταν ευκρινώς· χρειαζόταν καλύτερη μηχανή και καλύτερος φωτογράφος!

Εντυπωσιάστηκα με τα κρινάκια της Πάλτσης, όχι τυχαία, γιατί, χωρίς να το γνωρίζω, τα πέτυχα στο κορύφωμα της ανθοφορίας τους και του αρώματός τους. Μια ανθοφορία που διαρκεί από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο, αλλά κορυφώνεται –το ταπεινόν ανυψούται– γύρω στον Δεκαπενταύγουστο. Γι’ αυτό και ένα από τα ονόματά τους είναι: κρινάκι της Παναγίας· ουδεμία σχέση βεβαίως με τον γνωστό κρίνο που προσέφερε στην Παρθένο ο αρχάγγελος και συνέβη ό,τι συνέβη τέλος πάντων…

 

Στα καθ’ ημάς αρχαία ελληνικά, της μυθολογίας μας, θα μπορούσαμε να το πούμε και κρινάκι της Ηρας. Που κάποτε, λέει ο μύθος, βρήκε ένα βρέφος, εγκαταλειμμένο. Σαν καλή θεά θέλησε να το θηλάσει. Αλλά σαν αγαθή θεά δεν κατάλαβε ότι ήταν το ίδιο βρέφος, νόθο του άντρα της με την Αλκμήνη, που έστειλε δυο φίδια να το τελειώσουν στην κούνια, αλλά ο μπέμπης εξ απαλών δακτύλων στραγγάλισε τις φιδούκλες. Εχουν και οι θεές τις αφελείς στιγμές τους. Ετσι πήγε η Ηρα να θηλάσει το… ορφανό και το «ορφανό», που είχε πατέρα τον θεό των θεών, της πάτησε τέτοια ρουφηξιά, που παραλίγο να την κάνει θνητή από τον πόνο.

 

Πέταξε το μωρό από πάνω της, και το γάλα της, το μισό, τινάχτηκε στα ύψη και έφτιαξε τον… γαλαξία και το άλλο μισό χύθηκε παρά θίν’ αλός και γέννησε τα κρινάκια της άμμου. Που τα λένε και θαλασσόκρινα, ασφόδελους και νάρκισσους της θάλασσας, κρινάκια του Αϊ-Νικόλα· επιστημονικώς: παγκράτιον του αιγιαλού (Pancratium maritimum). Πανίσχυρο δηλαδή, εξαιτίας της αντοχής του· «ξεραίνεται» τον χειμώνα, αποβάλλει τα φύλλα του προτού ανθοφορήσει, ο σπόρος του μπορεί να επιπλέει για μίλια μέχρι να βρει αμμουδιά να φυτρώσει. Εχει δε απίστευτες βοτανικές/θεραπευτικές ιδιότητες! Σύμβολο της ομορφιάς και της αγνότητας της φύσης, που ο άγνωστος ζωγράφος των ανακτόρων της Κνωσού ιστόρησε με αυτό στους αιώνες τον ονομαστό πλέον «Πρίγκιπα των Κρίνων».