Λιτότητα, µονόδροµοι και ο Τσάβεζ

Του Γιάννη Βαρουφάκη

Μια συζήτηση Oliver Stone – Tariq Ali 

Πριν λίγο, σε δηµόσια συζήτηση για την κατάσταση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ο σκηνοθέτης Oliver Stone και ο συγγραφέας Tariq Ali ρωτήθηκαν από τον συντονιστή της συζήτησης (η οποία είχε ως κεντρικό θέµα το νέο δωδεκάωρο ντοκυµαντέρ του Stone µε τίλτο «Η Μη Ειπωµένη Ιστορία της Αµερικής») ποια προσωπικότητα της εποχής µας ξεχωρίζει στα µάτια τους. Ο Stone δεν δίστασε ούτε µια στιγµή.

Ο σκηνοθέτης του Platoon, του JFK, του έργου για τους Doors, του Wall Street,  και πολύ πρόσφατα του W, επέλεξε τον Ούγκο Τσάβεζ. Κι όταν ρωτήθηκε γιατί τον Τσάβεζ, έδωσε µια απλή, σταράτη απάντηση: Επειδή ο Τσάβεζ ήταν ο µόνος πολιτικός που εκλέχθηκε υποσχόµενος να βελτιώσειτην κατάσταση των φτωχότερων συµπολιτών του καιτο έπραξε κόντρα στις βίαιες αντιδράσεις των εχόντων και κατεχόντων. Ο µόνος!

Όταν ήρθε η σειρά του Tariq Ali να απαντήσει, εκείνος συµφώνησε µε τον Stone και πρόσθεσε κάτι: Η λυσσαλέα και εκκωφαντική επίθεση εναντίον του Τσάβεζ στον δυτικό τύπο είχε µια λογική. Στην Ευρώπη και στην Αµερική, ιδίως µετά το Κραχ του 2008, όλες οι κυβερνήσεις που εκλέγονται, ανεξάρτητα εξαγγελιών και ιδεολογιών, καταλήγουν να χρησιµοποιήσουν ό,τι µέσα διαθέτουν ώστε να υποστείτο ελάχιστο δυνατό κόστος η άρχουσα τάξη (µε ιδιαίτερη έµφαση στους πτωχευµένους τραπεζίτες) καταβαραρθρώνοντας την ίδια στιγµή το βιωτικό επίπεδο των αδύναµων, των φτωχών, των µη εχόντων στον ήλιο µοίρα. Για αυτό τον λόγο, επέµεινε ο Ali, ένας Τσάβεζ αποτελούσε κόκκινο πανί για όλες τις δυτικές κυβερνήσεις: Η περίπτωση κι ενός ηγέτη ακόµα που, εν καιρώ κρίσης, µετέφερε τα βάρη από τους φτωχούς στους πλούσιους αποδείκνυε ότι η λιτότητα που επιβαλλόταν στην Δύση, κι η οποία πετύχαινε ακριβώς το αντίθετο, ήταν επιλογή. Ότι δεν ήταν µονόδροµος. Μια τέτοια «απόδειξη» έπρεπε να ανατραπεί. Κι όταν ακόµα καιτο στρατιωτικό πραξικόπηµα δεν κατάφερε να την ανατρέψει, η «δηµοκρατική» και «πλουραλιστική» Δύση άρχισε την Γκαιµπελική προπαγάνδα: Ο Τσάβεζ παρουσιάστηκε ως δικτάτορας, παρά το γεγονός ότι σε καµία περίπτωση δεν στοιχειοθετείται οποιαδήποτε ένδειξη για εκλογική νοθεία στην Βενεζουέλα (ο τέως Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίµυ Κάρτερ καιτο ινστιτούτο του παρακολούθησαν την εκλογική διαδικασία καιτην χαρακτήρισαν πέρα για πέρα άψογη).

Σε αυτό το σηµείο παρενέβη ο Oliver Stone για να συγκρίνειτην περίπτωση Τσάβεζ µε την περίπτωση του Κάστρο στην δεκαετία του ’60. Και στις δύο περιπτώσεις η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιµετώπισε τους δύο λατινο-αµερικανούς ηγέτες µε ιδιαίτερη εχθρότητα. Και στις δύο περιπτώσεις προσπάθησε να τους ανατρέψει βίαια και µε οικονοµικό αποκλεισµό. Όµως, η µεγάλη διαφορά έγκειται2 στην αντιµετώπιση της Ευρώπης. Παρά το γεγονός ότι η Δυτική Ευρώπη κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ’60 ήταν εκατό τοις εκατό φιλο-αµερικανική, και πλήρως εξαρτώµενη για την ασφάλειά της αλλά καιτην ευηµερία της από τις ΗΠΑ, στο θέµα της Κούβας καιτου Φιντέλ Κάστρο οι δυτικο-ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αρνήθηκαν να παρακολουθήσουν την Αµερική στον αγώνα αρχικά ανατροπής του Κάστρο και κατόπιν σπίλωσης του ονόµατός του. Παρόλο που ο Κάστρο δεν εξελέγη δηµοκρατικά, οι ευρωπαίοι αποδέχθηκαν ότι ο Κουβανικός λαός ήταν πίσω από τον Φιντέλ κι ότι ένα σηµαντικό κοινωνικό πείραµα επιτελείτο στο νησίτης Καραϊβικής. Αν και δεν βοήθησαν ποτέ την Κούβα, οι ευρωπαίοι ηγέτες όλων των κοµµατικών αποχρώσεων σεβάστηκαν την Κουβανική Επανάσταση και αντιτέθησαν στην αµερικανική προσπάθεια δαιµονοποίησής της. Αντίθετα, στην περίπτωση της Βενεζουέλας, και παρά το γεγονός ότι ο Τσάβεζ ανέλαβε και διατήρησε την εξουσία πέρα για πέρα δηµοκρατικά, οι ευρωπαίοιταυτίστηκαν πλήρως µε την γραµµή των ΗΠΑ. Ακόµα καιτα µέσα ενηµέρωσης της Γηραιάς Ηπείρου αναπαρήγαγαν τα ασύστολα ψέµµατα του CNN καιτου καναλιού FOX για τον «στιγνό δικτάτορα Ούγκο Τσάβεζ».

Αφού άκουσε προσεκτικά τον Stone να ξετυλίγει αυτές τις σκέψεις, ο Tariq Ali πρόσθεσε: «Βλέπεις, η λιτότητα στην Ευρώπη έχει πάρει πολύ µεγαλύτερες διαστάσεις απ’ ότι στην Αµερική. Ένας Τσάβεζ που τόλµησε να δείξει ότι ήταν δυνατόν η λιτότητα να πλήξειτους πλούσιους και όχιτους πάµπτωχους αποτελεί µεγαλύτερη απειλή για την ευρωπαϊκή παρά για την αµερικανική άρχουσα τάξη.  Για αυτό όταν ο Αλέξης Τσίπρας εκθείασε τον Τσάβεζ και πήγε στην κηδεία του,  δέχθηκε µπαράζ επικρίσεων από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες: τους ενόχλησε η προοπτική µιας λιτότητας των εχόντων, αντί για την «παραδοσιακή» λιτότητα που πλήττει κυρίως τους φτωχούς».

Έκρινα ότι θα σας ενδιέφερε αυτή η συζήτηση µεταξύ δύο σηµαντικών ανθρώπων του κινηµατογράφου καιτης λογοτεχνίας αντίστοιχα. Σηµασία δεν έχει το αν η οικονοµική πολιτική του Τσάβεζ ήταν η βέλτιστη ή αν ο Τσίπρας πορεύεται σοφά. Σηµασία έχει η απλή διαπίστωση πως, αντίθετα µε τους ισχυρισµούς ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ µονόδροµος δεν υπάρχει. Πως ακόµα κι αν η λιτότητα είναι αναπόφευκτη, δεν υπάρχει κανένας µα κανένας λόγος να πέσει πάνω στους ανίσχυρους – σε εκείνους που θα υποφέρουν τα µέγιστα από τις περικοπές των εισοδηµάτων τους. Κάλλιστα µπορεί να πέσει πάνω στους
έχοντες, οι οποίοι θα υποφέρουν αντιστρόφως ανάλογα της φασαρίας που δηµιουργούν παραπονούµενοι. Κι όταν αυτό το αποδεικνύει ένας πολιτικός, έστω και σε µια άλλη ήπειρο, οι υπόλοιποι πολιτικοί αφηνιάζουν εναντίον του. Κάτι τέτοιο παρατηρήσαµε στην Ευρώπη µε τον Τσάβεζ που λοιδορείταιτην ώρα που οι ιθύνοντες στην Λεττονία, στην Ελλάδα, στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία, οι οποίοι συνέθλιψαν τις ζωές των φτωχώτερων, εκθειάζονται ως σοβαροί και σώφρωνες ηγέτες. Κάπως έτσι η Ευρώπη φθίνει ηθικά και καταρρακώνειτην ίδια της την ιστορία ως πηγή του Διαφωτισµού.

http://varoufakis.files.wordpress.com via http://ecoleft.gr/