Αν δεν είσαι καλά στη ψυχή σου...

Του Γιάννη Παντελάκη

Η φράση για εκείνους που «δεν είναι καλά στην ψυχή τους, άρα δεν μπορούν ν' αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στις χώρες τους, στην Ευρώπη και στον κόσμο όλο», ανήκει στον πρωθυπουργό. Ουσιαστικά απαντούσε στον Σόιμπλε, το Μαξίμου προσπάθησε να το διαψεύσει, άλλα αυτό δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία. Ο πρωθυπουργός συνηθίζει ν' απαντά σ' ένα πολιτικό θέμα, με επίκληση του συναισθήματος το οποίο αγγίζει περισσότερο τον  αποδέκτη. Έστω και αν πρόκειται για μια αγοραίου τύπου προσέγγιση. Με αυτό το δεδομένο, ο Τσίπρας είναι συνεπής ως προς τον εαυτό του.

Η επίκληση στο συναίσθημα, ακόμα και αν αυτή διακρίνεται για την φθήνια της, αποτελεί μια συνηθισμένη μέθοδο προπαγάνδας. Σ' αυτήν, χρησιμοποιούνται φορτισμένες συναισθηματικά λέξεις σε ισχυρές μάλιστα δόσεις ώστε να διεγείρουν τους αποδέκτες. Συνήθως συνοδεύονται με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς όπως την συγκεκριμένη περίπτωση. Δεν χρειάζονται επιχειρήματα ή τεκμήρια, αυτά υποκύπτουν στην συναισθηματική φόρτιση την οποία επιχειρεί να προκαλέσει ο ομιλητής. Πρόκειται για μια αποδοτική τακτική, τα μηνύματα γίνονται ελκυστικά στ' αυτιά των ακροατών. Ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάνε αυτή την γλώσσα και το κάνουν αρκετά καλά. Τα σκυλιά που γαβγίζουν αλλά το καραβάνι προχωρά, τα παιδιά που παλιά-και όχι τώρα- λιποθυμούσαν, η μαντάμ Μέρκελ κ.λ.π.

Ο Σόιμπλε δείχνει εμμονικός με τη χώρα μας, δεν υπάρχει ημέρα που να μην αναφέρεται σ' αυτή. Ωστόσο πάντα το κάνει με πολιτικό τρόπο ο οποίος ακόμα και αν έχει ως συναποδέκτη και το εσωτερικό της χώρας του (εκλογές γαρ),  δεν παύει είναι πολιτικός. Μιλάει με στοιχεία δηλαδή, αμφισβητήσιμα ή όχι, δεν έχει σημασία. Ο Τσίπρας απαντάει με τον συναισθηματικό τρόπο απευθυνόμενος και αυτός στο δικό του ακροατήριο το οποίο επιχειρεί να διεγείρει. Συνήθως τα ταπεινά του ένστικτα. Το κάνει με τρόπο άτσαλο (δείγμα ελλειμμάτων που προσωπικά έχει), αλλά ούτε αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που μετράει είναι πως σ' ένα καθαρά πολιτικό θέμα σε μια κρίσιμη-για τη χώρα-πολιτικά περίοδο, απέναντι στην πολιτική απαντάει με (κακής εκδοχής μάλιστα) συναίσθημα.

Είναι προφανές πως δεν τον ενδιαφέρει η πολιτική απάντηση, δεν έχει εθιστεί σ αυτού του είδους τις απαντήσεις που απαιτούν συγκροτημένο λόγο και επιχειρήματα. Στις συνεχείς αναφορές του Σόιμπλε (ή του ΔΝΤ) για τις συντάξεις στην Ελλάδα, υπάρχουν πολιτικές απαντήσεις με στοιχεία.  Αν οι συντάξεις στη χώρα μας παίζουν και έναν σημαντικό ρόλο κοινωνικής προστασίας (η οποία είναι αυξημένη σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες και ελάχιστη στη δική μας), αποτελεί ένα πολιτικό επιχείρημα, για παράδειγμα. Υπάρχουν και άλλα. Όμως, δεν τα επιλέγει ο πρωθυπουργός γιατί οι πολιτικές απαντήσεις προϋποθέτουν μελέτη, στρατηγική, επιχειρήματα, συγκρότηση.

Έτσι πορεύεται από τα χρόνια της αντιπολίτευσης αλλά και στα χρόνια της κυβέρνησης. Το σκίσιμο των μνημονίων ή η κατάργησή τους μ' ένα άρθρο και ένα νόμο, αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση απουσίας οποιουδήποτε ορθολογισμού και αντίθετα κυριαρχίας του συναισθήματος. Αυτές οι μέθοδοι αποδεικνύονται ιδιαίτερα αποτελεσματικές όταν απευθύνονται σε μια οικονομικά εξαθλιωμένη κοινωνία που αναζητά εύκολες απαντήσεις. Εκεί πόνταρε και ποντάρει ο κ.Τσίπρας, αυτό κάνει.

Είναι χαρακτηριστικό πως η συγκεκριμένη φράση για τις ψυχές, ακούστηκε από το στόμα του πρωθυπουργού σε μια συνάντηση για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα τα οποία-με την παρουσία καμερών της τηλεόρασης και φλας των φωτογράφων-έγιναν θέαμα για προβολή από το πρωθυπουργικό επιτελείο παραμονές γιορτών. Ήθελαν να δείξουν πως υπάρχει αμέριστο ενδιαφέρον του πρωθυπουργού γι αυτά τα παιδιά.

Ωστόσο το ενδιαφέρον δεν αποδεικνύεται σε μια εκδήλωση προβολής (του ίδιου) αλλά με πραγματικά στοιχεία. Η κυβέρνηση με την πολιτική της έχει δείξει πως δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα όχι μόνο για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα αλλά για οποιονδήποτε πρόσφυγα ή μετανάστη. Οι συνθήκες που βιώνουν οι τελευταίοι (αποτέλεσμα όχι έλλειψης πόρων οι οποίοι έρχονται από την Ε.Ε., αλλά αδιαφορίας) αποτελούν μια καλή απόδειξη πως αυτό που τους ενδιαφέρει είναι μόνο η εργαλειοποίηση των ζητημάτων, η χρησιμοποίησή τους δηλαδή για πολιτικό όφελος.

Η αναφορά στην όχι καλή ψυχή ενός υπουργού άλλης χώρας από την πλευρά του πρωθυπουργού, δεν αποτελεί παρά συνέχεια μιας συνεπέστατης στάσης από την πλευρά του. Κακές ψυχές, κακοί άνθρωποι, κακές καταστάσεις. Το καλό και το κακό. Με τέτοιους όρους πολιτεύεται και ας μην γελιόμαστε πρόκειται για εναν αποτελεσματικό τρόπο, κέρδισε τρεις εκλογές έτσι.