Οι ελεύθεροι επαγγελματίες στο ασφαλιστικό απόσπασμα – Όλη η εγκύκλιος για τις εισφορές

Σε μεγάλες επιβαρύνσεις οδηγεί εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και «διπλοαπασχολούμενους» ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για την κύρια σύνταξη (20%) και την υγεία (6,9%), που τίθεται σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2017.

Αυτοαπασχολούμενοι, έμποροι, δικηγόροι, γιατροί, οικονομολόγοι, μηχανικοί αγρότες, αλλά και πολλαπλά αμειβόμενοι (μισθωτοί με μπλοκάκι) καθώς και μέλη διοικητικών συμβουλίων θα υποχρεωθούν να πληρώνουν επιπλέον σημαντικό τμήμα του εισοδήματός τους για να καλύψουν τις νέες αυξημένες εισφορές από το 2017, σε ένα σύστημα αμφίβολης ανταποδοτικότητας για τους ίδιους και αμφισβητούμενης αποδοτικότητας για τα έσοδα του νέου Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Τις υψηλότερες επιβαρύνσεις εκτιμάται ότι θα υποστούν όσοι έχουν εισοδήματα άνω των 20.000-25.000 ευρώ οι οποίοι θα κληθούν να καλύψουν τις μειώσεις εισφορών που θα φέρει το νέο σύστημα σε έναν μεγάλο αριθμό ασφαλισμένων κυρίως στον ΟΑΕΕ που δηλώνουν εισοδήματα μικρότερα των 15.000 ευρώ, με κίνδυνο, ωστόσο οι επιβαρύνσεις στα μεγαλύτερα εισοδήματα να οδηγήσουν χιλιάδες επιχειρηματίες να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους ή να την καταστήσουν ασύμφορη.

Η εγκύκλιος που έχει ήδη υπογραφεί και διαρρεύσει πριν δημοσιευτεί στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης. προβλέπει κατώτερο μηνιαίο εισόδημα επί του οποίου θα υπολογίζονται εισφορές τα 586 ευρώ ακόμη και για όσους έχουν ζημιές ή μηδενικό εισόδημα ή δεν υποβάλλουν φορολογική δήλωση. Τα 586 ευρώ αντιστοιχούν στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών ενώ ως πλαφόν εισοδήματος επί του οποίου θα υπολογίζονται εισφορές, ορίζεται το 10πλάσιο του κατώτατου μισθού (5860 ευρώ).

 Σύμφωνα με τη διευκρινιστική εγκύκλιο που εκδόθηκε μόλις δύο εργάσιμες ημέρες πριν την έναρξη εφαρμογής του νέου συστήματος- βάση υπολογισμού των εισφορών θα είναι το καθαρό φορολογητέο εισόδημα από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι η διπλή εισφορά 26,95% θα υπολογιστεί επί των εσόδων που είχαν οι ασφαλισμένοι, αφού αφαιρεθούν πρώτα όλες οι δαπάνες και οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβλήθηκαν.

Οι εισφορές που προκύπτουν δεν  μπορεί να είναι μεγαλύτερες των 5860 ευρώ (δεκαπλάσιο του κατώτατου μισθού για άγαμο).

Εάν η προσδιοριζόμενη κατά την παρ. 3 του παρόντος άρθρου βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών είναι μεγαλύτερη του ποσού που αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ως μηνιαία βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών λαμβάνεται το ύψος του δεκαπλάσιου του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.

Σε περιπτώσεις πολλαπλής δραστηριότητας ή πολλαπλής ασφάλισης λόγω ιδιότητας, θα υπολογίζεται το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος.

Οι εισφορές θα είναι μηνιαίες και θα αντιστοιχούν στο ποσό που προκύπτει από τη διαίρεση του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος του οικείου φορολογικού έτους δια του δώδεκα. Για το 2017 και επειδή προβλέπεται ως βάση υπολογισμού το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος, ο υπολογισμός θα γίνει με βάση τα εισοδήματα του 2015, ενώ η ερμηνεία αφήνει περιθώρια ώστε οι εισφορές για το δεύτερο 6μηνο του 2017 να γίνει με βάση τα εισοδήματα του 2016 εφόσον έχουν εκκαθαριστεί οι φορολογικές δηλώσεις.

Ποιους αφορά η εγκύκλιος

Τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους του ΟΑΕΕ, τους υγειονομικούς, τους δικηγόρους που βρίσκονται σε αναστολή επαγγέλματος, τα μέλη και τους μετόχους οργανισμών, Κοινοπραξιών, και κάθε μορφής εταιρειών πλην των ΑΕ και των ΙΚΕ οι οποίοι υπάγονταν στον ΟΑΕΕ (έμποροι, βιοτέχνες), τα μέλη των Δ.Σ και τους μετόχους άνω του 3% Ανώνυμων Εταιρειών με αντικείμενο επιχειρήσεων επαγγελματική, βιοτεχνική, ή εμπορική δραστηριότητα. Επίσης του διαχειριστές Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών Εταιρειών, τους μοναδικούς εταίρους Μονοπρόσωπων ΙΚΕ, τους ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών, όσους για πρώτη φορά αποκτούν ιδιότητα ή προβαίνουν σε έναρξη εργασιών και προκύπτει υποχρέωση ασφάλισής τους στον ΟΑΕΕ ή στο ΕΤΑΑ, κλπ

Σύμφωνα με την εγκύκλιο ισχύουν τα εξής:

Βάση υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών

1. Από την 1η Ιανουαρίου 2017 και για κάθε επόμενο έτος, η βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών των υπόχρεων καταβολής εισφορών που υπάγονται στην παρούσα απόφαση και στο άρθρο 39 του Ν. 4387/2016, καθορίζεται με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος.

2. Ως καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα κατά την έννοια της ανωτέρου παραγράφου, νοείται το ποσό όπως αυτό κατ’έτος διαμορφώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, όπως ισχύει κάθε φορά, και αντιστοιχεί στο φορολογητέο εισόδημα από τη δραστηριότητα ή την ιδιότητα που δημιουργεί την υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση.

3. Μηνιαία βάση υπολογισμού της πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το ποσό που προκύπτει από τη διαίρεση του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος του οικείου φορολογικού έτους δια του δώδεκα.

4.  Για τον καθορισμό της μηνιαίας βάσης υπολογισμού συνυπολογίζονται τυχόν ποσά που έχουν καταβληθεί με δελτίο επαγγελματικής δαπάνης.

5.  Εάν η προσδιοριζόμενη κατά την παρ. 3 του παρόντος άρθρου βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών είναι μικρότερη του ποσού που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, στο ύψος που εκάστοτε διαμορφώνεται, καθώς και στις περιπτώσεις ζημιών ή μηδενικών κερδών ή υποχρεωτικής ασφάλισης λόγω ιδιότητας χωρίς άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, ως μηναία βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών λαμβάνεται το ύψος του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Στο ίδιο ύψος διαμορφώνεται η βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών για τους δικηγόρους που βρίσκονται σε αναστολή άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας και για τους υγειονομικούς που απασχολούνται χωρίς αμοιβή της παρ. 4 του άρθρου 18 του ν. 3232/2004.

6. Σε περίπτωση μη υποβολής εκ μέρους του υπόχρεου φορολογικής δήλωσης , οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται προσωρινά επί της βάσης της ανωτέρου παραγράφου, έως ότου καταστεί δυνατός ο εντοπισμός του φορολογητέου εισοδήματος κατά την έννοια της παρ. 2 της παρούσας.

7. Ειδικότερα για τα πρόσωπα, παλαιούς και νέους ασφαλισμένους κατά τη διάκριση του Ν.2084/1992, τα οποία υπάγονται ή θα υπάγονταν, σύμφωνα με τις γενικές ή ειδικές ή καταστατικές διατάξεις, όπως ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του Ν.2487/2016 στην ασφάλιση του ΕΤΑΑ, καθώς και για τους αυτοαπασχολούμενους αποφοίτους σχολών ανώτατης εκπαίδευσης, που είναι εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια που έχουν τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για τα πέντε πρώτα χρόνια ασφάλισης αντιστοιχεί στο 70% επί του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.

8. Εάν η προσδιοριζόμενη κατά την παρ. 3 του παρόντος άρθρου βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών είναι μεγαλύτερη του ποσού που αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, ως μηνιαία βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών λαμβάνεται το ύψος του δεκαπλάσιου του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.

9. Στις περιπτώσεις που κάποιο από τα πρόσωπα του άρθρου 1 της παρούσας, καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 30 του Ν. 4387/2016 ως μισθωτός, μηνιαία βάση υπολογισμού πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του εισοδήματος από την παροχή των μισθωτών υπηρεσιών και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από τη δραστηριότητα του άρθρου 1, με την επιφύλαξη των ειδικότερων ρυθμίσεων του άρθρου 40 του Ν. 4387/2016.

10. Στις περιπτώσεις πολλαπλής δραστηριότητας, η κάθε μία εκ των οποίων δημιουργεί υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση σύμφωνα με τις γενικές, ειδικές, ή καταστατικές διατάξεις υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από έκαστη δραστηριότητα, με την επιφύλαξη των προβλεπόμενων στην περ. 5 του παρόντος άρθρου. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις που προκύπτει υποχρέωση πολλαπλής ασφάλισης λόγω ιδιότητας.

11. Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, πέραν των ανωτέρω, ασκείται και μια ή περισσότερες δραστηριότητες υπακτέες στην ασφάλιση του ΟΓΑ, σύμφωνα με τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις του, όπως ίσχυαν ως την έναρξη ισχύος του Ν.4387/2016, η βάσει της παρ. 11 του άρθρου 40 του ν. 4387/2016, μηνιαία εισφορά υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από έκαστη δραστηριότητα, με την επιφύλαξη των ειδικότερων ρυθμίσεων του άρθρου 40 του Ν.4387/2016.

12. Τα προβλεπόμενα από τις παρ. 5 και 7 εφαρμόζονται και σε περιπτώσεις πολλαπλής δραστηριότητας, κατά την έννοια των ανωτέρω περιπτώσεων 9,10, και 11. Για την εξεύρεση της βάσης υπολογισμού στις περιπτώσεις αυτές της παραγράφου 9, λαμβάνεται καταρχάς υπόψη το μηνιαίο εισόδημα των άλλων δραστηριοτήτων κατά φθίνουσα τάξη μεγέθους, ώστε η βάση υπολογισμού, όπως προκύπτει από την άθροιση των επιμέρους εισοδημάτων, να μην υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού όπως καθορίζεται σύμφωνα με τα ανωτέρω, αι να μην ξεπερνά το δεκαπλάσιο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών. Στις λοιπές περιπτώσεις των παραγράφων 10 και 11 του παρόντος, καταρχάς λαμβάνεται το σύνολο του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος από τη δραστηριότητα που προκύπτει ότι αποτελεί τη βασική πηγή βιοπορισμού και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα των άλλων δραστηριοτήτων κατά φθίνουσα τάξη μεγέθους, ώστε η βάση υπολογισμού, όπως προκύπτει από την άθροιση των επιμέρους εισοδημάτων, να μην υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού όπως καθορίζεται σύμφωνα με τα ανωτέρω, και να μην ξεπερνά το δεκαπλάσιο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.

13. Βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών κατά την έννοια της παρούσας απόφασης προκύπτει από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος.

14. Τυχόν διαφορά που προκύπτει μετά από τον υπολογισμό των προβλεπόμενων ασφαλιστικών εισφορών βάσει του πραγματικού εισοδήματος του προηγούμενου φορολογικού έτους, κατά την έννοια της παρ.2 του παρόντος αναζητείται και συμψηφίζεται ισομερώς κατανεμημένη σε μηνιαία βάση έως το μήνα Δεκέμβριο εκάστου έτους.

15. Για όσους προβαίνουν για πρώτη φορά από 1.1.2017 και εντεύθεν σε έναρξη εργασιών ή δραστηριοτήτων του άρθρου 1 της παρούσας, μηνιαία βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών τους εισφορών για τους μήνες που μεσολαβούν από την έναρξη εργασιών έως το Δεκέμβριο του ίδιους έτους, αποτελεί το ποσό που αντιστοιχεί στο εκάστοτε προβλεπόμενο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, με την επιφύλαξη της παρ. 5 του παρόντος άρθρου.

Βασίλης Γεώργας