Ελληνοτουρκικά: Κατευνασμός και… περηφάνια

 

γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

 

Τα ελληνοτουρκικά και μετά την «περήφανη στάση» του Νίκου Δένδια την περασμένη βδομάδα στην Άγκυρα εξακολουθούν να ακροβατούν στο τεντωμένο σχοινί που συνδέει την επιθετική τουρκική πολιτική σε βάρος της Ελλάδας με την πολιτική κατευνασμού που συνεχίζει να ακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση έναντι της Άγκυρας.

 

Η δημοσιοποίηση όσων (του συνόλου των διεκδικήσεών της) η τουρκική πλευρά θέτει στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες από τον Νίκο Δένδια μπορεί να δημιούργησε (θετικές) εντυπώσεις και να προσέφερε πολιτικά (εσωκομματικά) κέρδη στον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών. Αυτό το «ξεφώνημα», ωστόσο, ακούγεται περισσότερο σαν στιγμιαία αυθόρμητη αντίδραση κάποιου που πιέζεται. Οι συγκυριακές αντιδράσεις δεν επιφέρουν καμία ουσιαστική μεταβολή μέσα στο πλαίσιο στο οποίο κινούνται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Και αυτό το πλαίσιο οριοθετείται από τις τουρκικές έμπρακτες διεκδικήσεις από τη μία και από τη «σιωπή» της ελληνικής κυβέρνησης από την άλλη.

 

Η… γαλλική Κρήτη

Λίγες μόλις μέρες μετά τη «γενναία» στάση του Δένδια, τουρκική φρεγάτα έσπευσε να παρενοχλήσει το γαλλικό ερευνητικό «Αταλάντη», που έπλεε ανατολικά της Κρήτης αξιοποιώντας Νavtex των ελληνικών αρμόδιων αρχών.

 

 

Η Άγκυρα είχε ήδη εκδώσει αντι-Νavtex με τον ισχυρισμό ότι η εν λόγω θαλάσσια περιοχή αποτελεί τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Για την επιβολή τής άποψής της το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό έστειλε επί τόπου φρεγάτα να επιληφθεί.

 

Η ελληνική κυβέρνηση επιχείρησε να υποβαθμίσει το θέμα και η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη ανέλαβε το έργο να σπαταλήσει το όποιο κεφάλαιο αξιοπρέπειας και αποφασιστικότητας δημιούργησε η αυτονόητη στάση Δένδια απέναντι στον Τσαβούσογλου. Το θέμα (της παρενόχλησης του γαλλικού ερευνητικού εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας), είπε η κυβερνητική εκπρόσωπος, είναι «πρόβλημα» της Γαλλίας!

 

Παρά την καλή διάθεσή της και την προφανή επιμονή της στην πολιτική του κατευνασμού της Άγκυρας, η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να πράξει τελικά τα ελάχιστα δέοντα, δηλαδή να προχωρήσει σε διάβημα διαμαρτυρίας για μια ακόμη πειρατική πράξη της τουρκικής πλευράς.

 

 

Με το εν λόγω διάβημα, τουλάχιστον, εμφανίζονται και καταγράφονται οι ελληνικές θέσεις, σύμφωνα με τις οποίες, προς το παρόν τουλάχιστον, η περιοχή ανατολικά της Κρήτης περιλαμβάνεται στη ζώνη της ΑΟΖ που, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, αντιστοιχεί στα δικαιώματα της Κρήτης.

 

 

Είναι, λοιπόν, προφανές ότι παρά τις διερευνητικές συνομιλίες οι οποίες εξελίσσονται αλλά και τις συνομιλίες στο πλαίσιο του μηχανισμού αποσυμπίεσης που έχουν Έλληνες και Τούρκοι στο ΝΑΤΟ, η περιοχή ανατολικά της Κρήτης παραμένει «γκρίζα» και τελικά αντικείμενο κουβέντας και διαπραγμάτευσης, καθότι – και παρ’ όλα αυτά – ο ελληνοτουρκικός διάλογος συνεχίζεται, όπως περήφανα δηλώνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.

 

Τουρκικό ακροδεξιό στίγμα

Για τη συντήρηση της έντασης στα ελληνοτουρκικά, η οποία λειτουργεί εξαιρετικά πιεστικά για την Αθήνα, καθήκοντα έχει αναλάβει αυτήν την περίοδο ο εταίρος του Ερντογάν, ηγέτης της ακροδεξιάς στην Τουρκία. Μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί χαρακτήρισε τον Νίκο Δένδια αμετροεπή, αχαλίνωτο τον Κυριάκο Μητσοτάκη και απείλησε την Ελλάδα ότι «θα χάσει το κεφάλι της».

 

 

Σύμφωνα με τον Μπαχτσελί, ο Δένδιας με τις δηλώσεις του στην Άγκυρα αποσκοπούσε στο να προκαλέσει κρίση. Αυτή τη γραμμή ακολούθησαν και τα τουρκικά ΜΜΕ στο σύνολό τους. Πιο συγκεκριμένα, ο πολιτικός σύμμαχος του Προέδρου Ερντογάν υποστήριξε ότι «οι εκφράσεις που χρησιμοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας αποκαλύπτουν ότι τον έστειλαν στην Τουρκία ειδικά για να προκαλέσει κρίση. Συγχαίρω από τα βάθη της καρδιάς μου τον κ. Τσαβούσογλου. Υποβάλλω τα σέβη μου και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που τον καθοδήγησε. Ο Έλληνας υπουργός έπεσε σε σκληρό βράχο. Είδε τα νύχια της Τουρκίας». Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του ο Μπαχτσελί ισχυρίστηκε ότι «η Ελλάδα καταπατάει τη Συνθήκη της Λωζάννης. Οι ομογενείς μας (μουσουλμάνοι της δυτικής Θράκης) δεν είναι μόνοι, δεν είναι απελπισμένοι, δεν είναι ποτέ απροστάτευτοι. Απ’ ό,τι φαίνεται η Ελλάδα δεν πήρε το μάθημά της από την Ιστορία. Νομίζω πως αυτή η μικροσκοπική χώρα έχει ξεχάσει. Θα ήταν καλό να τα εξηγήσει κάποιος στον αμετροεπή Δένδια και τον αχαλίνωτο Μητσοτάκη. Αν η Ελλάδα δεν συνετιστεί, θα χάσει το κεφάλι της».

 

Εσωτερική διαχείριση

Αν και η «σκληρή» στάση Δένδια δεν στάθηκε ικανή να αλλάξει τη γενικότερη ατμόσφαιρα στα ελληνοτουρκικά, ούτε καν να επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα των συνομιλιών το οποίο οι δύο πλευρές δηλώνουν ότι θα ακολουθήσουν, στο εσωτερικό της ελληνικής κυβέρνησης φαίνεται να διεξήχθη και μια μικρή μάχη για το ποιος θα καρπωθεί τα κέρδη των όποιων εντυπώσεων. Έτσι, είναι αξιοπρόσεκτη η σπουδή με την οποία ο επικοινωνιακός μηχανισμός του Μαξίμου διέρρευσε ότι ο Νίκος Δένδιας ήταν διαρκώς σε ανοιχτή γραμμή και λάμβανε οδηγίες από τον πρωθυπουργό κατά την επίσκεψή του στην Άγκυρα. Μάλιστα, σύμφωνα με… προωθημένες πληροφορίες από τους συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη, πριν από την επίσκεψη ο Δένδιας καθοδηγήθηκε από τον πρωθυπουργό, ο οποίος υπέδειξε τη σκληρή στάση στην όποια πρόκληση διατυπωνόταν.

 

Απ’ όλα αυτά είναι φανερό ότι η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά συγκυριακά και έχοντας κατά κύριο λόγο στραμμένη την προσοχή της στο εσωτερικό, δηλαδή στις πολιτικές συνέπειες και το κόστος που μπορεί να συνεπάγεται κάποια «στραβή».

 

Κατά τα λοιπά, κύρια μέριμνα του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η «αγορά χρόνου» μέχρι να φτάσει στη δεύτερη, όπως ελπίζει, θητεία του, κατά την οποία ενδεχομένως θα είναι σε θέση να προχωρήσει στην επί της ουσίας ελληνοτουρκική συζήτηση, η οποία προϋποθέτει και (πολιτικές) δυνατότητες προώθησης συμβιβασμών…