Η τελική αναμέτρηση: Τρίτο πακέτο με ρήτρα χρέους ή ρήξη

γράφει η Νικόλ Λειβαδάρη

Το ηχηρό «Όχι» του ελληνικού δημοψηφίσματος αναμετράται απόψε με τα δύο πρόσωπα της Ευρώπης, στην πιο κρίσιμη σύνοδο κορυφής από καταβολής κοινού νομίσματος. Και μαζί, το – ομολογημένο πια – «όραμα» Σόιμπλε για το ευρώ του Grexit και των δύο ταχυτήτων αναμετράται με την ιστορική ευθύνη της Γαλλίας, την αφύπνιση της Ιταλίας και την αγωνία της Ισπανίας.

Δημοσίως, οι τόνοι και τα μηνύματα παραμένουν πολεμικά. «Τελευταία ευκαιρία για την Αθήνα πριν την έξοδο από το ευρώ» είναι το σημερινό πρωτοσέλιδο των Financial Times, «Τελεσίγραφο 24 ωρών στην Ελλάδα» είναι ο τίτλος του Guardian – πίσω όμως από τις ιαχές του κλαμπ Σόιμπλε, Σουλτς και Γκάμπριελ τα τεχνητά διλήμματα αρχίζουν ήδη να καταρρέουν: Ο Ρέντσι μιλά ευθέως για «λύση ή διάλυση της Ευρώπης», ο Ολάντ και ο Μακρόν ξορκίζουν «τις νέες Βερσαλλίες της ευρωζώνης» κι η ίδια η Μέρκελ σταθμίζει τα γεωπολιτικά ρίσκα και την ηγετική της παρακαταθήκη.

Σ’ αυτό το κλίμα ο Αλέξης Τσίπρας θα βρεθεί στην αποψινή σύνοδο κορυφής μπροστά στο αίτημα ενός άμεσου και επώδυνου συμβιβασμού. Οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο αναφέρουν ότι το πλαίσιο που θα τεθεί ως ρεαλιστική λύση θα υπερβαίνει την πρόταση Γιούνκερ, θα είναι ένα τριετές πακέτο με χρηματοδότηση ύψους τουλάχιστον 50 δις ευρώ και θα συνοδεύεται, πιθανότατα, από πρόγραμμα – γέφυρα γα την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας στο επόμενο τρίμηνο.

Το ενδεχόμενο του προγράμματος-γέφυρα άνοιξε χθες το βράδυ ο τραπεζίτης της ΕΚΤ Εβαλντ Νοβότνι, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να μπει στο τραπέζι μια ενδιάμεση χρηματοδότηση (bridge funding) για την Ελλάδα, ενώ θα γίνεται η διαπραγμάτευση για ένα νέο, τρίτο πρόγραμμα. Ανάλογο σχέδιο φέρεται να συζητήθηκε και στη συνάντηση που είχε ο επικεφαλής της ευρωομάδας των Σοσιαλιστών Τζιάνι Πιτέλα με τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Σε ό,τι αφορά το νέο, μεσοπρόθεσμο πακέτο οι ίδιες πληροφορίες δείχνουν ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις ύψους τουλάχιστον 12 δις, ενώ στο σχέδιο θα υπάρχει και πρόβλεψη περί τα 7 με 8 δις για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Το δε πρόγραμμα που προκρίνουν οι πιστωτές φέρεται να είναι τριετές, με ορίζοντα έως τα μέσα ή και το τέλος του 2018, και όχι διετές όπως προέβλεπε το αίτημα που υπέβαλλε την περασμένη εβδομάδα στον ESM ο Αλέξης Τσίπρας. «Η Ελλάδα έχει ανάγκη από ένα πρόγραμμα που θα έχει διάρκεια», ήταν το χαρακτηριστικό μήνυμα που έστειλε και ο Φρανσουά Ολάντ μετά τη χθεσινοβραδυνή του συνάντηση με την Ανγκελα Μέρκελ για τον χρονικό ορίζοντα του νέου προγράμματος.

Ο έλληνας πρωθυπουργός θα αντιπαραβάλλει σ’ αυτό το σχέδιο την βελτιωμένη εκδοχή της τελευταίας πρότασης Γιούνκερ, όπως συμφωνήθηκε και στη χθεσινή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, αλλά το μεγάλο στοίχημα και στόχος του είναι να αποσπάσει μια ρητή δέσμευση για λύση στο θέμα του χρέους. Ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης δήλωσε χθες το βράδυ στο BBC ότι η Ελλάδα θα διεκδικήσει ουσιαστική διαγραφή χρέους κατά 30%, παραπέμποντας στην πράξη στο σενάριο που περιλαμβάνει η περίφημη πλέον έκθεση-ομολογία του ΔΝΤ.

Σε πρώτο χρόνο, ωστόσο, η προσδοκία της κυβέρνησης είναι να τεθεί η βάση αυτής της συζήτησης, ενώ κοινοτικές πηγές διαμηνύουν πως εάν επέλθει η σύγκλιση στις μεταρρυθμίσεις και στα δημοσιονομικά, η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται και από μιας μορφής ρήτρα χρέους – μιας ρήτρας που, ουσιαστικά, θα λέει ότι οι δύο πλευρές δεσμεύονται να εξετάσουν το θέμα της αναδιάρθρωσης σε συγκεκριμένο χρόνο.

Κομβικό ρόλο εδώ – και πάντοτε υπό την προϋπόθεση ότι θα επέλθει συμφωνία στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων – θα παίξει και η τελική έκβαση του παράλληλου μπρα ντε φερ μεταξύ Γερμανίας και ΔΝΤ, με τους μέχρι στιγμής οιωνούς να δείχνουν ότι το Ταμείο θα περιοριστεί μάλλον σε συμβουλευτικό ρόλο σε ενδεχόμενο νέο πρόγραμμα.

Πριν κριθούν όλα αυτά, ωστόσο, πρέπει να κριθεί η νέα σχέση της Ελλάδας με τους ευρωπαίους πιστωτές. Κατά την κυβέρνηση, αυτή η σχέση μετά και το μήνυμα του δημοψηφίσματος δεν μπορεί να είναι άλλη παρά μια «κοινωνικά δίκαιη και οικονομικά βιώσιμη συμφωνία», όπως αναφέρεται και στο ανακοινωθέν της χθεσινής σύσκεψης των πολιτικών αρχηγών. Η δε απάντηση της Ευρώπης σ’ αυτό το μήνυμα αναμένεται, οριστικά και αμετάκλητα πια, απόψε.

Πηγή