Γερνάμε ταχύτατα

«Ωρολογιακή βόμβα» τόσο για το ασφαλιστικό όσο και για τον κρατικό προϋπολογισμό συνιστά η ενεργός γήρανση, καθώς μέχρι το 2030 θα έχουν συνταξιοδοτηθεί 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενοι στην Ελλάδα και 24 εκατομμύρια στα κράτη της Ευρώπης.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες, αν και γνωρίζουν, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, ότι ο πληθυσμός της Ευρώπης γηράσκει με ταχείς ρυθμούς (ποσοστό 71%), εντούτοις ελάχιστα ανησυχούν με αυτή την εξέλιξη (ποσοστό 42%).

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, το 2060 σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη άνω των 65 θα αντιστοιχούν μόνο δύο εργαζόμενοι ηλικίας 15-64 ετών, μεταβολή που οφείλεται στον συνδυασμό χαμηλού ρυθμού γεννήσεων και αυξανόμενης διάρκειας ζωής.

Ελληψη... εργαζομένων

Ορισμένα ποσοτικά στοιχεία για τη γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη συνάδουν στα εξής:

● Το 2030, ο αριθμός των εργαζομένων μεταξύ 56 και 64 ετών θα έχει αυξηθεί κατά 24 εκατομμύρια. Στα επόμενα 10 χρόνια, ο πληθυσμός της Ευρώπης θα αποτελείται ως επί το πλείστον από άτομα άνω των 40 ετών. Μέχρι το 2030, η Ε.Ε. θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια έλλειψη ατόμων σε ηλικία εργασίας. Η έλλειψη αυτή θα είναι περίπου 20,8 εκατομμύρια άνθρωποι.

● Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο και η Ελλάδα γερνάει και μάλιστα υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης και πρωτόγνωρης αύξησης της ανεργίας: το ποσοστό των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών σήμερα ξεπερνά το 18% και με προοπτική το 2020 να πλησιάζει το 24%, ο πληθυσμός των παιδιών ηλικίας 0-14 ετών συνεχώς μειώνεται και σήμερα αριθμεί περίπου 14%, που σημαίνει ότι όχι μόνο γερνάμε ως χώρα, αλλά επίσης ότι μελλοντικά θα μειωθεί ο πληθυσμός συνολικά.

● Στην Ελλάδα είναι λίγες οι πολιτικές και οι ρυθμίσεις που ευνοούν τη διαχείριση της ενεργού γήρανσης και μάλιστα, παρά τις συστάσεις της Ε.Ε., η χώρα οδηγήθηκε ή οδηγείται σε πολιτικές και παρεμβάσεις που δεν προάγουν την ενεργό γήρανση των εργαζομένων και δημιουργούν συνθήκες απώλειας και των όποιων επιτευγμάτων σε αυτό το πεδίο έως σήμερα.

● Η ενεργός γήρανση αποτελεί αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της φτώχειας στις μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα στη χώρα μας που βιώνει τις συνθήκες της οικονομικής κρίσης την τελευταία πενταετία. Ενας σημαντικός αριθμός των ηλικιωμένων βιώνουν τα γηρατειά σαν ένα είδος περιθωριοποίησης. Από τη μία, καλύτερες ευκαιρίες εργασίας μπορούν να βοηθήσουν τους μεγαλύτερους σε ηλικία να αντιμετωπίσουν κάποιες από τις αιτίες τις φτώχειας, ενώ απ’ την άλλη, η ενεργός συμμετοχή σε εθελοντικές δραστηριότητες μπορεί να μειώσει το αίσθημα της απομόνωσης.

● Η προώθηση της παράτασης του επαγγελματικού βίου στην απασχόληση μέσα από τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την προσαρμογή τους στην κατάσταση της υγείας και τις ανάγκες εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και η βελτίωση της πρόσβασης στην κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση είναι η στοχευμένη παρέμβαση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ) μέσω ενός καινοτόμου προγράμματος για τις σύγχρονες πολιτικές διαχείρισης της ενεργού γήρανσης.

Το τελευταίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Ε.Π. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στη χώρα μας ήδη ολοκληρώθηκαν υπό την αιγίδα της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ) πέντε προγράμματα κατάρτισης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Γιάννενα και Λάρισα, ενώ έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται και άλλα τα οποία απευθύνονται σε εργαζόμενους, εργοδότες και αυτοαπασχολούμενους.

 Μάριος Χριστοδούλου για την Εφημερίδα των Συντακτών