Όλα θα είναι διαφορετικά…

Του Γιάννη Παντελάκη

Χθες το Παρίσι, σήμερα οι Βρυξέλλες, αύριο πού; Με το ερώτημα αυτό ζει μια ολόκληρη ήπειρος, ζει ο δυτικός κόσμος. Ένα ερώτημα φόβου ο οποίος οδηγεί παντού. Είναι το πιο ακραίο συναίσθημα, όταν έχει μάλιστα τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αγνοείς, όχι ποιος τον προκαλεί, αλλά πού βρίσκεται αυτός. Είναι παντού και αυτό σε κάνει επιφυλακτικό για οτιδήποτε. Και ιδιαίτερα για οτιδήποτε διαφορετικό. Κοινοτοπίες, αλλά είναι σίγουρο πως το δεύτερο τόσο μεγάλης έντασης τυφλό δολοφονικό χτύπημα στην καρδιά της Ευρώπης θ' αλλάξει πολλά. Η Ευρώπη που γνωρίζαμε, η ήπειρος με τις ανοικτές κοινωνίες δεν θα είναι ίδια.

Τα πρώτα θύματα είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους. Τα δεύτερα, ο πολιτισμός και η ανεκτικότητα με τα οποία συνυπήρχαν μ' έναν σχεδόν αρμονικό τρόπο άνθρωποι με διαφορετικές αναφορές, θρησκείες, κουλτούρες. Το πλήγμα που δέχονται οι αξίες επάνω στις οποίες χτίστηκε η Ευρώπη είναι τεράστιο, οι συνέπειες ακόμα και στον τρόπο ζωής όλων μας θα είναι μεγάλες, ήδη σ' ένα βαθμό αυτό έχει συμβεί ιδιαίτερα στις πόλεις που δέχτηκαν τα χτυπήματα. Ναι, προφανώς η θέληση των περισσότερων είναι ν' αντιμετωπίσουν τον φόβο που σπέρνουν οι ισλαμοφασίστες με συνέχιση του ίδιου τρόπου ζωής, αυτή είναι η καλύτερη απάντηση. Γνωρίζουμε όμως πως αυτό είναι δύσκολο να συμβεί, ο φόβος είναι ο χειρότερος σύμβουλος.

Τα επόμενα θύματα είναι οι ίδιοι οι κατατρεγμένοι. Πρόσφυγες και μετανάστες που αναζητούν ή προσδοκούν να τους φιλοξενήσει η Ευρώπη. Ιδιαίτερα τους πρώτους ζητούν να τους φιλοξενήσει και προστατεύσει η Ευρώπη που έχει πέσει θύμα του ίδιου εχθρού. Αυτοί που την χτυπάνε είναι οι ίδιοι που σε μεγάλο βαθμό αναγκάζουν εκατομμύρια ανθρώπους στη Συρία και όχι μόνο να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Ακόμα και αν αποδειχτεί πως οι δράστες ζούσαν σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες –όπως συνέβη στο Παρίσι– σίγουρα η Ευρώπη θα αλλάξει μια ήδη προβληματική πολιτική για το προσφυγικό που ακολουθεί, προσθέτοντας σ' αυτήν ακόμα μεγαλύτερες επιφυλάξεις για όσους αναζητήσουν σ' αυτήν μια καλύτερη ζωή, είτε λόγω πολέμων, είτε λόγω οικονομικής ανέχειας.

Ήδη, το τελευταίο χρονικό διάσημα η ξενοφοβία και ο ρατσισμός έχουν βρει πρόσφορο έδαφος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Πολιτικές εκφράσεις των πιο αποκρουστικών ιδεολογιών συγκεντρώνουν ολοένα και πιο μεγάλα ποσοστά, σε κάποιες περιπτώσεις κερδίζουν και την εξουσία. Ο εφιάλτης ξαναγύρισε στην ήπειρο και χτυπήματα σαν κι αυτά στο Παρίσι ή τις Βρυξέλλες, σε συνδυασμό με τον φόβο για το αύριο που ήδη κυριαρχεί, υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο να πολλαπλασιάσουν εκείνους που καταφεύγουν σε μεθόδους το ίδιο αποκρουστικές μ' εκείνες των ισλαμοφασιστών.

Αυτά τα δεδομένα, όχι απλά αγγίζουν τη χώρα μας, αλλά την αφορούν άμεσα. Το προσφυγικό και ο τρόπος που το διαχειριζόμαστε είτε ως πολιτικές δυνάμεις, είτε ως ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας δεν μας δίνει πολλές ελπίδες ότι θα τα καταφέρουμε με τον καλύτερο τρόπο…