Η υπόθεση των Σκοπίων: πέντε ερωτήματα (και οι απαντήσεις τους)

Του Δημήτρη Μηλάκα

Αντιμέτωποι με το καρότο και το μαστίγιο των ΗΠΑ οι πρωθυπουργοί Α. Τσίπρας και Ζ. Ζάεφ μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις εμφανίζονται έτοιμοι να πράξουν ότι τους αναλογεί προκειμένου να ικανοποιηθεί η απαίτηση/ στρατηγικός στόχος της Ουάσιγκτον: ένταξη της ΠΓΔΜ στις ευρωατλαντικές (ΝΑΤΟ και ΕΕ) δομές. Για να ικανοποιηθεί αυτή η αμερικανική επιθυμία/ διαταγή οι κυβερνήσεις των δύο χωρών κατέληξαν- όπως όλα δείχνουν σε μια συμφωνία διευθέτησης του προβλήματος της ονομασίας και άλλων παρεμφερών ζητημάτων.

Για να υλοποιηθεί το αμερικανικό σχέδιο ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ οι αμερικανικές (διπλωματικές και άλλες) υπηρεσίες εργάστηκαν μεθοδικά τον τελευταίο χρόνο προσφέροντας στις κυβερνήσεις των δύο χωρών «δώρα» που (όπως θα το διατύπωνε ο Κορλεόνε στην ταινία ο Νονός) δεν θα μπορούσαν να αρνηθούν:

Στα Σκόπια οι Αμερικανοί δημιούργησαν με παρεμβάσεις τους, όχι πάντα κομψές, το πλαίσιο που εγκαινίασε την εποχή Ζάεφ. Με λιγότερο κομψή διατύπωση, οι Αμερικανοί τον έστησαν στην εξουσία…

Στην Αθήνα η Ουάσιγκτον πρόσφερε μια «αναβαθμισμένη στρατηγική/ στρατιωτική συνεργασία» η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τη δημιουργία αμερικανικών στρατιωτικών (και άλλων) εγκαταστάσεων (αναβάθμιση Σούδας, νεώριο Σύρου, Λάρισα, Αλεξανδρούπολη). Αυτή η αναβαθμισμένη ελληνοαμερικανική σχέση επισφραγίστηκε με την επίσκεψη Τσίπρα στην Ουάσιγκτον και την συνάντησή του με τον Τραμπ το περασμένο Φθινόπωρο.

Μετά την επίσκεψη Τσίπρα στην Ουάσιγκτον επιταχύνθηκε η διαδικασία υλοποίησης των συμφωνηθέντων και επιτεύχθηκε ραγδαία πρόοδος στο θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ προκειμένου να υλοποιηθεί το χρονοδιάγραμμα που απαιτεί την πρόσκληση για ένταξη της ΠΓΔΜ στην ΕΕ (τέλη Ιούνη) και ΝΑΤΟ (αρχές Ιούλη).

Έχοντας (για λόγους σασπένς αλλά και εσωτερικών χειρισμών για την διαχείριση των αντιδράσεων) εξαντλήσει το χρονοδιάγραμμα οι κυβερνήσεις Ελλάδας και ΠΓΔΜ θα ανακοινώσουν τη Συμφωνία η οποία περιλαμβάνει την νέα ονομασία (πιθανότατα Βόρεια ή Ανω Μακεδονία) καθώς και τα στάδια υλοποίησής της.

Οι απαντήσεις στα παρακάτω πέντε ερωτήματα βοηθούν να αντιληφθούμε το γενικότερο και συμφωνημένο (με τους Αμερικανούς) πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίχθηκε/ εξελίσσεται αυτή η υπόθεση:

Ποιος ο στόχος της διευθέτησης; Όπως ομολογείται στην τελευταία (πριν την πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία Τσίπρα – Ζάεφ) ανακοίνωση του υπουργείου εξωτερικών της ΠΓΔΜ στρατηγικός στόχος της χώρας (και των Αμερικανών) είναι η ένταξή της στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου θα μπορούσε κάποιος να πει ότι «προσλήφθηκε» από την Ουάσιγκτον ο Ζάεφ μια που οι αμερικανικές διπλωματικές και μυστικές υπηρεσίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εδραίωσή του στο πολιτικό σύστημα της χώρα. Αυτόν ακριβώς τον στόχο συμμερίστηκε και εργάστηκε για την υλοποίησή του και η ελληνική «αριστερή» κυβέρνηση, ξεχνώντας τις παλαιότερες θέσεις της περί «φονιάδων των λαών» και «εξόδου της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ»

Γιατί τώρα; Το χρονοδιάγραμμα ταχύτατης επίλυσης της διαφοράς Ελλάδας- ΠΓΔΜ καθορίστηκε από τις ανάγκες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και τις αποφάσεις για «επιστροφή στα Βαλκάνια» προκειμένου μέσω της ΝΑΤΟικής ομπρέλας να μπει οριστική φραγή στη ρωσική επιρροή και τα ενεργειακά πρότζεκτ της Μόσχας. Με την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων (και της ΠΓΔΜ) στο ΝΑΤΟ οι Αμερικανοί ρυμουλκούν τους συμμάχους τους στην πολιτική που αποκλείει τη δημιουργία ρωσικού νότιου διαδρόμου μεταφοράς ενεργειακών πόρων προς την Ευρώπη. Ταυτόχρονα και για αν επισφραγιστεί ο αμερικανικός ενεργειακός έλεγχος οι Αμερικανοί έχουν ανακοινώσει τη συμφωνία με την Ελλάδα για τη δημιουργία στην Αλεξανδρούπολη εκτός από στρατιωτική βάση και τερματικό σταθμό για την υποδοχή σχιστολιθικού υγροποιημένου αμερικανικού φυσικού αερίου που θα κατευθυνθεί στην Ευρώπη.

Τι έδωσε η Αθήνα στα Σκόπια; Πέρα από την πανηγυρική πρόσδεση της χώρας στο άρμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής προκειμένου να εμπεδωθεί η αμερικανική τάξη στην περιοχή η συνεισφορά της ελληνικής κυβέρνησης στη επίλυση του προβλήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ είναι η αναγνώριση της Μακεδονικής εθνότητας και γλώσσας.

Τι έδωσαν τα Σκόπια στην Αθήνα; Η κυβέρνηση που εγκαταστάθηκε με την βοήθεια των ΗΠΑ στα Σκόπια προσφέρει ως αντίδωρο την αλλαγή της ονομασίας καθώς έχει αποδεχτεί απόλυτα ότι ο αμερικανικός στρατηγικός στόχος (ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και ΕΕ) συμπίπτει με τα συμφέροντα της χώρας. Έτσι λοιπόν και προκειμένου να βρεθούν στην προστατευτική αγκάλη των ευρωατλαντικών δομών οι κυβερνήτες της ΠΓΔΜ δέχονται την αλλαγή της συνταγματικής τους ονομασίας με μια άλλη η οποία όταν ολοκληρωθεί η Συμφωνία θα ισχύει (erga omnes) έναντι όλων.

Πως θα ολοκληρωθεί η συμφωνία; Μετά την μονογραφή της Συμφωνίας (πιθανότατα μέσα στο Σ/Κ) από τους δυο πρωθυπουργούς ο Ζάεφ θα την παρουσιάσει στο κοινοβούλιό του ζητώντας ημερομηνία δημοψηφίσματος (μέσα στο Φθινόπωρο) έγκρισής της. Εν τω μεταξύ η ελληνική κυβέρνηση με επιστολές της θα ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη της ΠΓΔΜ στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Από το ελληνικό κοινοβούλιο η συμφωνία θα κυρωθεί μετά το Φθινόπωρο και το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ.

Συμπέρασμα: εξαιρουμένης της κυβέρνησης Ζάεφ η ελληνική κυβέρνηση είναι αυτή που στην περιοχή των Βαλκανίων έχει επενδύσει τα περισσότερα στην αμερικανική βοήθεια και υποστήριξη…

Υστερόγραφο: ακριβώς τις μέρες που κορυφώθηκε το σασπένς για την διευθέτηση του προβλήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ η ελληνική κυβέρνηση ολοκλήρωσε στη βουλή την ψήφιση και των τελευταίων (;) απαιτήσεων των δανειστών οι οποίοι θα εξακολουθούν να εποπτεύουν για τον επόμενο μισό αιώνα αν οι εκλεγμένες ελληνικές κυβερνήσεις κόβουν και ξεπουλούν όσο και όσα πρέπει…