Ποιος περιμένει λιγότερη βία από του χρόνου;

 

Στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη, στην Πράγα, στην Ουκρανία, στο Ισραήλ και τη Γάζα (κάθε θανάτωση αμάχου αποτελεί φόνο), τα περιστατικά εκπλήσσουν με την ωμότητα και τον αριθμό τους. Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάποια  αντιμετώπιση ή σε μείωσή τους  στο νέο χρόνο, ή θα περιμένουμε μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα τις νέες εκπλήξεις;

 

 γράφει ο Νίκος Παρασκευόπουλος

 

Οι φόνοι δεν αποτελούν ευπρόσδεκτο θέμα στη στροφή του χρόνου. Εν τω μεταξύ οι ειδήσεις δεν πειθαρχούν και δεν σβήνονται από τον ορίζοντα. Στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη, στην Πράγα, στην Ουκρανία, στο Ισραήλ και τη Γάζα (κάθε θανάτωση αμάχου αποτελεί φόνο), τα περιστατικά εκπλήσσουν με την ωμότητα και τον αριθμό τους. Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάποια  αντιμετώπιση ή σε μείωσή τους  στο νέο χρόνο, ή θα περιμένουμε μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα τις νέες εκπλήξεις;

 

Αμέσως μετά το πολύνεκρο μακελειό που στοίχισε τη ζωή  14 ατόμων  στο πανεπιστήμιο της Πράγας ακούστηκε και κυκλοφόρησε πολύ η αγωνιώδης φράση «Προσπαθούμε να καταλάβουμε τί έγινε. Πότε προλάβαμε να γίνουμε Αμερική και δεν το συνειδητοποιήσαμε;». Όμως, χωρίς αντίληψη των πραγμάτων δεν υπάρχει πρόληψη. Κρύβοντας για παράδειγμα τους αριθμούς για τους πνιγμένους πρόσφυγες στη Μεσόγειο, δεν παράγουμε ησυχία, αλλά τον επόμενο όλεθρο.         

 

Το φαινόμενο των μαζικών φονικών επιθέσεων σε σχολεία αναπτύχθηκε πρώτα στις ΗΠΑ. Η Πράγα αποτελεί μια πρόσφατη γεωγραφική επέκταση. Όλοι γνωρίζουν ότι βραχυπρόθεσμες λύσεις και αντιδράσεις παρέχει μόνο η Αστυνομία. Αποτελεί συνθήκη αναγκαία όταν συνδυάζεται με τη δικαιοσύνη, αλλά καθόλου επαρκή. Η πρόληψη προϋποθέτει έγκαιρες διαγνώσεις και εξηγήσεις και εντέλει κοινωνικές στρατηγικές σε βάθος χρόνου. Αλλιώς, από το κλίμα  επηρεάζεται και η ίδια η Αστυνομία, θρηνώντας τραγικά θύματα ή παράγοντας αυτή βία.

 

 

Χρειάζεται λοιπόν να εξοικειωθούμε με μια ανεπιθύμητη και αλλόκοτη πραγματικότητα. Να προσθέσουμε νέες εξηγήσεις, χωρίς να ξεχάσουμε τις παλιές. Η βία οπωσδήποτε ξέφυγε από τα μέτρα και τα αρχέγονα βιοκοινωνικά της χαρακτηριστικά, ξέφυγε από τα αφηγήματα που βοηθούν να την καταλάβουμε (βιογενετική επιθετικότητα, βία – μαμή της Ιστορίας, εθνικοί ανταγωνισμοί, ξεκαθαρίσματα  λογαριασμών, πατριαρχική ζήλεια, κτηματικές διαφορές, εξουσιαστική απληστία, βεντέτες οπαδών και άλλα ανάλογα). Τώρα διεισδύει απρόσμενη και σε τακτοποιημένες γειτονιές, σχολεία, ήσυχα σπίτια. Ο όρος – ιδέα «τρομοκρατία» θεσμοποιήθηκε, αλλά  επίσης σχετικοποιήθηκε σε πολλές περιπτώσεις επιλεκτικά, δεν αποσόβησε.

 

Καθώς λοιπόν οι αιτίες  αναζητούνται, θυμίζω μερικές σκόρπιες γνώμες και ενστάσεις που διατυπώθηκαν εδώ το 2023.

 

 

Ο πολίτης  στην εποχή της επιτάχυνσης ωθείται να μη χάνει χρόνο με εξηγήσεις, παρά να καταπίνει  στιγμιαίους συνειρμούς. Στην ώρα της οργής, του φόβου, αυτοί θα τον κινητοποιούν. Συνηθίζει (τον συνηθίζουν) να μην ζυγίζει  στην είδηση το αποτρεπτικό περιεχόμενο, αλλά να προσέχει μόνο τον τίτλο και την εικόνα. Εκεί κατοικοεδρεύει το μήνυμα – μιμίδιο, το  meme. Άγριο, καθόλου λογικό ή αστείο. Παράλληλα οι συστημικές προτροπές του Law and Order για άμετρη  κατασταλτική αυστηρότητα  πλασάρουν διαρκώς και επίμονα το δίδαγμα  «μόνο από βία καταλαβαίνει ο άλλος». «Ψηφίστε το κόμμα μας με ισοπεδωτικές ποινές και δυο κινήσεις θα εξαφανίσει το έγκλημα».  Οι παλιές παρόλες  «οι άλλοι χρειάζονται μαστίγιο ή βρεμένη σανίδα ή ένα λοχία με τουφέκι  κλπ » αλλάζουν ύφος, όχι ήθος, αναδιατυπώνονται  και πλάθουν  νταήδες και αυτοσχέδιους τιμωρούς. Κρύβουν ότι την ειρήνη τη φέρνουν ο διάλογος και η δικαιοσύνη.

 

Λιγότερη βία από του χρόνου μπορεί να περιμένει μόνο όποιος θα τη διεκδικήσει.  Όποιος, για παράδειγμα, θα αγωνιστεί για ανόρθωση των δημόσιων αυτοδιοικούμενων  πανεπιστημίων,  όπου να μπορούν να μαθαίνουν τα ζωτικά εργαλεία της φύσης και της πολιτικής όλοι οι νέοι, πλούσιοι ή φτωχοί..