Μια άρρωστη πολιτική συνθήκη

 

Το παραδοσιακό δικομματικό μοντέλο έχει καταρρεύσει και δεν φαίνεται από πουθενά ότι στο άμεσο μέλλον θα επανέλθει.

 

γράφει ο Γιάννης Παντελάκης

  

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ στην πολιτική σκηνή δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, είναι εντυπωσιακό και πρωτοφανές. Το παραδοσιακό δικομματικό μοντέλο με το οποίο εναλλάσονταν στην εξουσία αρχικά ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και αργότερα ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχει καταρρεύσει και δεν φαίνεται από πουθενά ότι στο άμεσο μέλλον θα επανέλθει.

 

Έτσι, έχει διαμορφωθεί μια πολιτική κατάσταση όπου από τη μια πλευρά υπάρχει ένα ισχυρό κόμμα εξουσίας που διανύει τον πέμπτο χρόνο στη διακυβέρνηση της χώρας, διαθέτοντας άνετη πλειοψηφία, την οποία πήρε πρόσφατα, και από την άλλη πλευρά στον χώρο αριστερά της ΝΔ πολλά μικρότερης επιρροής κόμματα, τα οποία προς το παρόν δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις, αθροιζόμενα, να δημιουργήσουν έναν ισχυρό εναλλακτικό πόλο εξουσίας. Και να υπήρχαν οι προϋποθέσεις όμως, οι ίδιοι οι εμπνευστές της απλής αναλογικής ακύρωσαν τη χρησιμότητά της.

 

Αρκετοί από τον χώρο της αριστεράς εναποθέτουν τις ελπίδες τους στη Νέα Αριστερά, όμως θα ήταν αυθαίρετη οποιαδήποτε εκτίμηση τώρα για την πορεία που αυτή θα έχει.

Η κυβέρνηση πορεύεται με τον τρόπο που θέλει, ο οποίος συχνά είναι αυθαίρετος και κρύβει σκοπιμότητες, οι υπόλοιποι θεσμικοί φορείς είναι αποδυναμωμένοι, το ίδιο συμβαίνει με τις ανεξάρτητες αρχές, τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης που θα μπορούσαν να ασκήσουν έναν ουσιαστικό έλεγχο στην εξουσία (να παίξουν τον ρόλο τους δηλαδή) είναι φιλικά προς την κυβέρνηση και την ίδια περίοδο συχνά η κυβερνητική αλαζονεία ξεχειλίζει.

 

 

Η κοινωνία, ένα μεγάλο μέρος της οποίας βιώνει έντονα προβλήματα που αφορούν ακόμα και σε όρους επιβίωσης, παρακολουθεί αμήχανη, προσπαθεί να ακουμπήσει κάπου, να βρει μια διέξοδο και πολιτικούς εκφραστές και να αναζητήσει απαντήσεις. Είναι πραγματικά μια άρρωστη πολιτική συνθήκη αυτή που βιώνουμε.

 

Η πολυδιάσπαση της αριστερής −με την ευρύτερη έννοια− αντιπολίτευσης είναι αποτέλεσμα της μεγάλης αποδυνάμωσης του ΣΥΡΙΖΑ, που καταγράφτηκε στις δυο εκλογικές αναμετρήσεις, και εν συνεχεία της διάσπασής του. Ανεξάρτητα από τους λόγους για τους οποίους αυτή συνέβη, η δυναμική του καταγράφεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις.

 

Μειώνεται δραστικά η επιρροή του στην κοινωνία, τα ποσοστά του κατρακυλούν αρκετά χαμηλότερα από εκείνα που πήρε στις τελευταίες κάλπες και όλα δείχνουν ότι δεν είναι ικανός να παίξει τον ρόλο του εναλλακτικού κόμματος εξουσίας ή έστω να δώσει την προοπτική για κάτι τέτοιο.

 

Αδύναμος, χωρίς πειστική πρόταση αλλά κυρίως χωρίς αξιοπιστία που θα τον κάνει ελκυστικό πάλι σε μεγάλες αριθμητικά κοινωνικές ομάδες, δημιουργώντας προϋποθέσεις για προοπτική εξουσίας, κινείται μεταξύ πολιτικής, μεταπολιτικής, αντιφάσεων και μιας μεταμοντέρνας άποψης για την πολιτική.

 

Ο νέος πρόεδρός του αδυνατεί να συγκροτήσει έναν λόγο που θα πείσει τους πολίτες ότι μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση μελλοντικής διακυβέρνησης και εκπέμπει, κυρίως μέσα από το Facebook, μηνύματα που μοιάζουν με ένα μείγμα πολακικής αντίληψης για τον δημόσιο λόγο, συχνά αβάσταχτης ελαφρότητας και αντιφάσεων.

 

Ο ΣΥΡΙΖΑ που το 2015 εκμεταλλεύτηκε τη βαθιά κρίση της χώρας (απόλυτα θεμιτό πολιτικά) δεν υπάρχει πια γιατί πολύ απλά δεν κατόρθωσε μετά το τέλος της κρίσης να διαμορφώσει μια νέα πολιτική πρόταση ικανή να αντιπαρατεθεί στην ανερχόμενη δεξιά με τα νέα δεδομένα που είχαν δημιουργηθεί. Αυτοί άλλωστε είναι οι λόγοι που τον οδήγησαν στις δυο σαρωτικές ήττες του καλοκαιριού.

  

Μια λογική εξέλιξη των πραγμάτων θα ήταν το μεγάλο πολιτικό κενό που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ να καλυφθεί από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο με έναν τρόπο θα έπαιρνε την πολιτική ρεβάνς του 2015, όταν έβλεπε μαζικές μετακινήσεις απογοητευμένων ψηφοφόρων του προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν συμβαίνει. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια μετακίνηση πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ, αλλά τουλάχιστον προς το παρόν δεν πρόκειται για αριθμούς που θα του δώσουν δυναμική μεγάλης ανόδου.

 

Πρόκειται για μικρά ποσοστά άνευ ιδιαίτερης σημασίας. Άλλωστε, οι δημοσκοπήσεις αυτές διεξήχθησαν σε μια εποχή που ο ΣΥΡΙΖΑ γνώριζε τη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας του. Αν καταφέρει να ισορροπήσει έστω και σε ένα ποσοστό γύρω στο 10-12%, είναι πιθανόν οι ψηφοφόροι αυτοί να επιστρέψουν στον ΣΥΡΙΖΑ ή να κατευθυνθούν στη Νέα Αριστερά.

 

Αρκετοί από τον χώρο της αριστεράς εναποθέτουν τις ελπίδες τους στη Νέα Αριστερά, όμως θα ήταν αυθαίρετη οποιαδήποτε εκτίμηση τώρα για την πορεία που αυτή θα έχει. Αντιθέτως, δεν θα ήταν αυθαίρετη η εκτίμηση ότι η πολιτική ζωή έχει ανάγκη από μια πρόταση εξουσίας με προοδευτικό πρόσημο η οποία θα είναι ικανή να αντιπαρατεθεί στην ισχυρή και συχνά ανεξέλεγκτη κυβέρνηση.

 

Υπάρχει απόλυτη ανάγκη γι’ αυτό. Αν δεν συμβεί σχετικά σύντομα, η αναμενόμενη φθορά της ΝΔ είναι πιθανόν να στρέψει μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες προς τα δεξιά της. Aυτή θα είναι η χειρότερη εξέλιξη, ήδη το άθροισμα ακροδεξιών, φασιστών και βαθιά συντηρητικών θρησκόληπτων βγάζει ένα μεγάλο νούμερο…