Η 5η έκθεση

Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η αίσθηση πως η κρίση χρέους/ευρώ εξακολουθεί να βρίσκεται σε επικίνδυνη ισορροπία είναι έντονη. Ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ως πραγματιστής, θέλει να εξαντλήσει τα περιθώρια ευελιξίας στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καθώς αντιλαμβάνεται πως η Ιταλία και η Γαλλία θα πιέσουν πολύ, ενώ η Ελλάδα δεν έχει αποφύγει οριστικά ένα ατύχημα, δημοσιονομικό ή πολιτικό. Ο πανίσχυρος (διότι έχει 2 τρισ. ευρώ κρατικό χρέος και 3 τρισ. ιδιωτικό) Ιταλός πρωθυπουργός τις προάλλες ξεκαθάρισε πως η Ιταλία δεν χρειάζεται τρόικα. Συνεπώς, πρέπει να βρεθούν πιο αξιοπρεπείς διαδικασίες από  αυτές που υπέστη το «πειραματόζωο». Είναι επιβεβλημένος ένας «εκδημοκρατισμός» στην παρακολούθηση των  προγραμμάτων μετά το ελληνικό μακελειό, ίσως και η «μελέτη» των κοινωνικών επιπτώσεων στα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται. 

Είναι προφανές ότι οι Βρυξέλλες θέλουν να φορτώσουν στο ΔΝΤ το ανάθεμα για την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας και της ανθρωπιστικής κρίσης που προκάλεσε. Με δυο λόγια, οι Βρυξέλλες με τον κ. Γιούνκερ στο τιμόνι -και με το Βερολίνο να βαρυγκωμά-  θα επιδιώξουν να διασκεδάσουν κάπως τις αιτίες που τροφοδοτούν τον ευρωσκεπτικισμό και της ακροδεξιά, αλλά μόνο στο φαίνεσθαι, όχι επί της ουσίας της πολιτικής. 

Και αυτό φάνηκε κι από την επίσκεψη Γιούνκερ στην Αθήνα και τα σχέδιά του που αποκάλυψε το Reuters «μεταρρυθμίσεις αντί ελαφρύνσεων του χρέους». Οι Βρυξέλλες δεν θέλουν να πέσουν μέσα στην επικοινωνιακή παγίδα που πήγε να στήσει ο Έλληνας πρωθυπουργός στο Παρίσι. Αφού τον «κάρφωσαν» ότι αυτός ζήτησε να γίνει η νέα συνάντηση κυβέρνησης-τρόικας στο Παρίσι, ακολούθησαν εξηγώντας πως η πραγματική δουλειά θα γίνει στην Αθήνα και θα διαρκέσει μέχρι να ολοκληρωθεί και ο έλεγχος πεπραγμένων του Οκτωβρίου – Νοεμβρίου. Το ραντέβου για τα 600 προαπαιτούμενα της δόσης του 1 δισ. ευρώ κλείστηκε για τις 3 Σεπτεμβρίου στο Παρίσι, όπου η ελληνική πλευρά ελπίζει ότι θα ανοίξει και η συζήτηση για το χρέος. 

Ως γνωστόν, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης λήγει το 2014, αλλά του ΔΝΤ πάει έως και το α΄3μηνο του 2016. Το ΔΝΤ πολύ θα ήθελε να φύγει από το ελληνικό πρόγραμμα φέτος, όπως η Κομισιόν και η ΕΚΤ, καθώς πιέζεται εσωτερικά να μην φορτωθεί την αποτυχία του προγράμματος. Προϋπόθεση ότι θα διασφαλισθεί η αποπληρωμή  των δανείων που έχει δώσει μέχρι τώρα (ΣΣ: λέτε να ζητήσει ομόλογα από τον ESM;). Το φλέγον ζήτημα είναι ποιος θα βάλει τα λεφτά που θα έβαζε το ΔΝΤ την περίοδο 2015-2016, κάτι που όμως φαίνεται όπως μπορεί να ξεπεραστεί. Θα το φροντίσει ο Πολ Τόμσεν που αναλαμβάνει το ΔΝΤ Ευρώπης και ο οποίος θα παρίσταται στην συνάντηση των Παρισίων για τελευταία φορά ως τροϊκανός, αφού τη θέση του στην τρόικα παίρνει ο Ρίσι Γκογιάλ.

Το πολιτικό deal

Βέβαια, υπάρχει και χρηματοδοτικό κενό (10-15 δισ. ευρώ συν ότι παραπάνω βγάλουν τα stress test της ΕΚΤ για τις τράπεζες από το απόθεμα που έχει το ΤΧΣ), που η ευρωπαϊκή πλευρά έχει πει πως θα το εξετάσει, εξ ου και τα 10 δισ. ευρώ που θέλει να μας δανείσει σώνει και καλά ο κ. Σόιμπλε. Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε πως στην ουσία αυτό το χρηματοδοτικό κενό αντιστοιχεί στην αστοχία του προγράμματος που επέβαλαν οι δανειστές στην Ελλάδα. 

Εννοείται πως ο Λουξεμβούργιος Γιούνκερ, που είχε δολοφονήσει πολιτικά το Βερολίνο, αλλά τελικά υπέκυψε στην επανεκλογή του, κατάστησε σαφές πως δεν μπορεί να παρθεί καμιά κρίσιμη απόφαση όταν δεν υπάρχει πολιτική σταθερότητα. Δηλαδή, αν δεν βγάλετε πρώτα πρόεδρο της Δημοκρατίας ώστε να έχουμε διασφαλίσει ότι θα είστε κυβέρνηση έως τον Ιούνιο του 2016, δεν μπορούμε ούτε τα χρηματοδοτικό κενό 2015-2016 να καλύψουμε, ούτε να κλείσουμε το ζήτημα του χρέους. Εξ ου και οι προηγηθείσες παλληκαριές Σαμαρά πως έχει στο τσεπάκι του τους 180. Το σίγουρο είναι πως έχει στο τσεπάκι του, όπως γράφεται, ένα budget της τάξεως των 20 εκατ. ευρώ για να μαζέψει 26 βουλευτές που του λείπουν, αλλά και πολύ καλά διλήμματα για να παίξει πολιτικά… 

Στην ουσία, η συνάντηση Γιούνκερ - Σαμαρά ήταν μια συνάντηση πολιτικής συνεννόησης για να αποφευχθούν πολιτικές γκάφες, σαν αυτή του Παρισιού. Όπως αποκάλυψε η πολύ καλά πληροφορημένη Αγγελική Παπαμιλτιάδου στο euro2day.gr, ο μεν Σαμαράς «ζήτησε να μην ανοίξει το ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό πριν από τον Μάρτιο και την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας», ο δε Γιούνκερ έδειξε πως δεν θα ήθελε πολύ φασαρία με το θέμα της ΕΛΣΤΑΤ και τις δικαστικές έρευνες κατά του Ανδρ. Γεωργίου αναφορικά με τα ελλείμματα του 2009, «καθώς κάτι τέτοιο θα είχε και έμμεσες συνέπειες σε αυτούς όπως και στην Κομισιόν των Μπαρόζο και Ρεν»… «Οι Βρυξέλλες είναι ανήσυχες για τις συνέπειες και για το προηγούμενο (precedence) που μπορεί να δημιουργήσει στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.». Αποκάλυψε επίσης πως ο Γιούνκερ διαθέτει ενημερωτικό υπόμνημα 180 σελίδων για τις θέσεις Eurostat αναφορικά με την υπόθεση της ΕΛΣΤΑΤ (;).

Το καρότο και το μαστίγιο

Στο παρασκήνιο, βέβαια, η συζήτηση για το ελληνικό χρέος έχει αρχίσει μεταξύ των δανειστών (ΕΕ-ΔΝΤ). Το ΔΝΤ θεωρεί πως πρώτα πρέπει να γίνει η ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους και μετά θα κριθεί εάν είναι απαραίτητη ή όχι η ελάφρυνση και τι μορφή θα έχει αυτή. 

Εδώ υπάρχουν πολλά πολιτικά προβλήματα. Κατ΄ αρχήν πρέπει να υπάρξει μια οριστική αξιολόγηση-αποτίμηση της αποδοτικότητας του ελληνικού προγράμματος. Μπορούν οι «εκτελεστές» να παραδεχτούν πως απέτυχαν παταγωδώς και ότι κατέστρεψαν μια χώρα; Γι΄ αυτό και οι μεν και οι δε, όπου βρεθούν και όπου σταθούν, δεν παραλείπουν να πουν πως έχει συντελεστεί «εντυπωσιακή πρόοδος». 

Άλλωστε, πίσω από την διευθέτηση του ελληνικού ζητήματος παίζονται πολλά. Και ελληνικά και ευρωπαϊκά power games. Δεν είναι τυχαίο που το RTL (Radio Television Luxemebourg) την «έπεσε» πρόσφατα στον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με άρθρο στην ιστοσελίδα του, επισημαίνοντάς του ότι «στην Ελλάδα πεθαίνουν άνθρωποι επειδή δεν έχουν χρήματα για το γιατρό» … «την ίδια ώρα που το κόμμα του Σόιμπλε αυτοαποκαλείται "χριστιανικό"...», καθώς και ότι «η επιβαλλόμενη από την τρόικα λιτότητα αποτελεί καταστροφή για τους πολίτες».
Τυπικά, όλα θα εξαρτηθούν από την «5η έκθεση» αξιολόγησης  που θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου, γιατί μετά προκύπτουν νομικά κωλύματα στις εκταμιεύσεις  του 1,8 δισ. ευρώ που θα απομένει.

Το σχέδιο Γιούνκερ για την Ελλάδα, όπως αποκάλυψε το Reuters, είναι απλό. Αντί τους ελέγχους να τους κάνει η τρόικα κάθε τρεις μήνες, θα τους κάνει κάθε έξι μια ειδική  task force της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προϋπόθεση πρώτη: η Ελλάδα θα δεσμευτεί σε ένα 6ετές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, πλήρους φιλελευθεροποίησης της οικονομίας της, που θα ονομαστεί Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης 2015-2021. Το πρόγραμμα θα είναι ελληνικό («η ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων πρέπει να είναι ελληνική»), θα συμφωνηθεί Οκτώβριο-Νοέμβριο, θα εγκριθεί τον Δεκέμβριο και θα εφαρμοστεί από 1.1.2015!
Προϋπόθεση δεύτερη: η Ελλάδα δεν θα συνεχίσει να δανείζεται (ΣΣ: οι διευκρινήσεις επ΄ αυτού είναι κρίσιμες, πολιτικά και αναπτυξιακά).

Ως αντάλλαγμα για όλα αυτά, η Ελλάδα κάθε φορά που θα επιτυγχάνει τους στόχους που θα τίθενται ανά 2ετία, θα γίνεται ελάφρυνση του χρέους (επιμήκυνση, περικοπή κλπ). Επίσης, η χώρα θα εξασφαλίσει μια «προαιρετική γραμμή πίστωσης» από την ευρωζώνη, που όμως αν χρησιμοποιηθεί θα ξαναρχίζει η συστηματική εποπτεία. Με δυο λόγια πρόκειται για ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων αντί ελαφρύνσεων του χρέους, που μοιάζει κατ΄ αρχή καλό και δίκαιο…
Είναι όμως έτσι; 

Νέα οικονομική θεωρία 

Για να συμβούν όλα αυτά τα θαυμαστά θα πρέπει η Αθήνα να αποφύγει μια δημοσιονομική εκτροπή, δηλαδή ένα κραχ των φορολογούμενων, αλλά και ένα κράχ των δανειοληπτών, καθώς οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν ποιος θα τους πάρει το σπίτι, η τράπεζα ή το κράτος;  Δεύτερον, θα πρέπει να επιβεβαιωθεί στην πράξη η αισιοδοξία της κυβέρνησης ότι δεν θα απαιτηθεί νέο πακέτο διάσωσης.
Επιπλέον, θα χρειαστεί μια νέα οικονομική θεωρία. Διότι δεν έχει ακουστεί κιχ, για το πού θα βρίσκεται το ελληνικό χρέος το 2022. Και αυτό είναι κρίσιμο, εθνικά, πολιτικά, αναπτυξιακά. Πού οδηγούν λοιπόν τα πράγματα οι δανειστές μας; 

… Όπως είπαμε σε μια νέα οικονομική θεωρία. Δεν είναι αναγκαίο, όπως απαιτεί το Μάαστριχτ και το Σύμφωνο Σταθερότητας, να είναι το δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ. Φαίνεται πλέον ότι ακόμη και στο 100% ΑΕΠ, το χρέος θα είναι διαχειρίσιμο. Άλλωστε  όλοι πάνε προς τα εκεί. Η Ελλάδα μπήκε στο πρόγραμμα με 120%, βρίσκεται μετά από αλλεπάλληλες διασώσεις στο 170% και οι δανειστές ελπίζουν πως θα είναι πάλι στο 120% το 2022! Γι΄ αυτό και η νέα οικονομική θεωρία θα λέει πως δεν έχει σημασία το ποσοστό, αλλά η εξυπηρεσιμότητά του, δηλαδή να μπορεί να πληρώνει το κράτος τα τοκοχρεολύσια… 

Πάμε στην ουσία. Καλό το σχέδιο του Γιούνκερ/Reuters, αλλά αυτή η ρήτρα να μην μπορεί να δανειστεί το κράτος, τι σημαίνει; Μα την πλήρη κατάργησή του. Θα γίνει μια μεγάλη εφορία που θα ξεπληρώνει χρέος, τον στρατό και ίσως την αστυνομία, αν δεν ιδιωτικοποιηθεί κι αυτή. Άμα δεν δανείζεται το κράτος, ποιος θα κάνει την ανάπτυξη; Απάντηση: οι ιδιώτες ξένοι επενδυτές (RDW και λοιποί)… So what?
Το σχέδιο Γιούνκερ μοιάζει να βολεύει σχεδόν όλους, με εξαίρεση ίσως τον ΣΥΡΙΖΑ. Βολεύει το Βερολίνο γιατί δεν θα χρειαστεί να δικαιολογείτε η κα Μέρκελ, βολεύει Ρώμη και Παρίσι για άλλους λόγους, βολεύει και τους τροϊκανούς, γιατί κανείς δεν θα ήθελε επουδενί να βρεθεί στο Δικαστήριο για εγκλήματα «οικονομικού πολέμου» ή να βρεθούν οι Βρυξέλλες αντιμέτωπες με μια αγωγή αποζημίωσης για τα εγκλήματα κατά του ελληνικού λαού…

http://www.koutipandoras.gr/