Το μοιραίο λάθος του Τσίπρα

γράφει ο Απόστολος Διαμαντής

Η στρατηγική του Μαξίμου έγινε εμφανής: συνεχής πολιτικός αντιπερισπασμός, ώστε να περάσει ο κάβος του 2016 και να εν συνεχεία να αρχίσει η ανάκαμψη τόσο της οικονομίας, όσο και των δημοσκοπικών ποσοστών του Συριζα. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση διαβλέπει σοβαρές πιθανότητες εκμετάλλευσης της διεθνούς συγκυρίας, καθώς η Ελλάδα καθίσταται πόλος σταθερότητας στην περιοχή και επομένως διαφαίνεται νέα πίστωση χρόνου στο πρόγραμμα, αλλά και αυξημένες πιέσεις των ΗΠΑ στο ζήτημα του χρέους. Παρεπόμενο αυτής της στρατηγικής η μεταφορά του προβλήματος στην ΝΔ και η διάσπαση του αντικυβερνητικού μετώπου.

Πρόκειται για μοιραίο λάθος. Ο Πρωθυπουργός δεν αντιλαμβάνεται πως η εκλογική τύχη μιας κυβέρνησης καθορίζεται πρωτίστως από την πορεία των εισοδημάτων και της οικονομίας γενικά και δευτερευόντως από τους τακτικούς πολιτικούς χειρισμούς. Η τακτική και η στρατηγική, όταν δεν εδράζονται πάνω σε πολιτική κυριαρχία, δηλαδή πάνω σε ευνοϊκά δεδομένα για την κυβέρνηση, προκαλούν το αντίθετο αποτέλεσμα. Εφόσον στο ζήτημα των εισοδημάτων και της οικονομίας προβλέπεται ύφεση 1% για το 2016 και άδηλο μέλλον για το 2017, τότε η πολιτική τύχη της κυβέρνησης έχει προδιαγραφεί: θα είναι πτωτική.

Παράλληλα, εφόσον αυτό αποτυπώνεται στις μετρήσεις, προκαλεί συσπείρωση του αντικυβερνητικού μετώπου, εφόσον διαφαίνεται σίγουρη εκλογική νίκη της ΝΔ. Το να αναμένει το Μαξίμου ακυβερνησία μετά από εκλογική πρωτιά της ΝΔ είναι σαν να περιμένει ένα θαύμα. Η ΝΔ, εφόσον κερδίσει τις εκλογές, θα σχηματίσει κυβέρνηση σε μία ώρα. Με ποιόν; Με αυτόν που θα μπει στη Βουλή, με όποιον θα θελήσει να μπει στην κυβέρνηση. Όλοι θα το θελήσουν αυτό.

Η ανακίνηση του εκλογικού νόμου ήταν λάθος, διότι έδειξε ότι ο Σύριζα παραδέχεται την επερχόμενη ήττα. Λάθος είναι επίσης η ανακίνηση συνταγματικών θεμάτων χωρίς σχεδιασμό, διότι το μόνο που κάνουν είναι να οξύνουν τα εσωκομματικά προβλήματα του Συριζα. Και τρίτον, το Μαξίμου δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί την συνέπεια της πολιτικής στροφής του Συριζα, μετά την υιοθέτηση του προγράμματος: η κυβέρνηση εφαρμόζει πλέον, χωρίς επιτυχία όμως, ένα πρόγραμμα αμιγώς νεοφιλελεύθερο, πρόγραμμα μαζικών αποκρατικοποιήσεων, περικοπές εισοδημάτων, απελευθέρωσης της αγοράς, ένα πρόγραμμα που βρίσκεται μέσα στη λογική της ΝΔ. Αυτό έχει ως συνέπεια να προετοιμάζει το έδαφος για την κεντροδεξιά, εφόσον αφαιρεί βασικά ιδεολογικά και πολιτικά επιχειρήματα από τον Συριζα: γιατί να επιλέξω Συριζα, εφόσον εφαρμόζει ένα κακέκτυπο του προγράμματος της ΝΔ, πλαισιωμένο μάλιστα από αυξημένη φορολογία και αδυναμία μεταρρυθμίσεων στο πιο σοβαρό ζήτημα που είναι το αντιπαραγωγικό ελληνικό δημόσιο;

Το μοιραίο λάθος του Τσίπρα προέρχεται από την αυταπάτη της εξουσίας: όταν είσαι πρωθυπουργός δυσκολεύεσαι να εκτιμήσεις σωστά την πορεία των πολιτικών πραγμάτων, έχεις ψευδαίσθηση παντοδυναμίας και άπλετου χρόνου. Αλλά ο χρόνος έχει τελειώσει από τη στιγμή που η κυβέρνηση ψήφισε μνημόνιο. Το γεγονός αυτό και μόνον έδειξε ποιος θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές.

Η κρίση στην Τουρκία το μόνο που θα κάνει θα είναι να συσωρρεύσει και νέα προβλήματα στην κυβέρνηση, η οποία ενώ δεν εκτελεί πράξεις διακυβέρνησης στο εσωτερικό και άγεται και φέρεται ακόμη και από αντιεξουσιαστές που καταλαμβάνουν πανεπιστήμια για να τα κάνουν hot spot, ενώ εχει γίνει εμφανές ότι δεν μπορεί να οδηγήσει το καράβι, τώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη και με την τουρκική κρίση, απέναντι σε μια χώρα δηλαδή με ευνοϊκό συσχετισμό δυνάμεων στον στρατιωτικό τομέα, που είναι σε θέση να επιβάλει τις θελήσεις της.  Η κρίση στην Τουρκία, εάν μάλιστα παραταθεί, όχι μόνον δεν θα ευνοήσει την κυβέρνηση, αλλά είναι πιθανόν να οδηγήσει στην απότομη και άτακτη πτώση της.

Ο Α. Τσίπρας έχασε την ευκαιρία να κρατήσει όρθιο το χώρο του, κάνοντας εκλογές αμέσως με την υπογραφή της συμφωνίας, δηλαδή την άνοιξη. Έπρεπε με λίγα λόγια να παραδώσει. Τώρα, χάνοντας το στοίχημα της διακυβέρνησης, εφαρμόζοντας σκληρό νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα και χάνοντας σταδιακά ακόμη και το πλεονέκτημα του νέου και άφθαρτου, καθώς αρχίζει να εμπλέκεται με τα ανταγωνιστικά επιχειρηματικά συμφέροντα, βαδίζει χωρίς έλεγχο προς μεγάλη εκλογική ήττα, όποτε και αν γίνουν οι εκλογές. Μάλιστα, εάν παρασυρθεί από την κοινοβουλευτική στήριξη και προσπαθήσει να εξαντλήσει την τετραετία, τότε ο Συριζα κινδυνεύει  να έχει την τύχη του ΠΑΣΟΚ, εφόσον έχει χάσει ήδη τα περισσότερα κοινωνικά του στηρίγματα.

Υπάρχει ένα χρονικό σημείο στον εκλογικό χρόνο που δεν πρέπει να το ξεπερνάς. Είναι ένα κρίσιμο λάθος που σχεδόν όλοι οι πρωθυπουργοί το κάνουν. Το εντυπωσιακό στην περίπτωση Συριζα είναι πως το λάθος αυτό το έκανε και ένα κόμμα που έχει τη δυνατότητα να αναλύει συστηματικά την πολιτική κατάσταση και έχει τα πολιτικά εργαλεία για να εκτιμήσει την πορεία των πραγμάτων. Το μένω στην εξουσία, διότι περιμένω ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα βλέπω πως δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα, είναι μια πολιτική στάση αφελής και δείχνει μέγιστη απειρία, που θέτει σε κίνδυνο τον ίδιο τον Συριζα και την προοπτική του.