Πεθαίνοντας από μαγκάλι…

Του Γιάννη Παντελάκη

Το 2013, ένας θάνατος από μαγκάλι οφειλόταν «στις οδυνηρές επιπτώσεις της μνημονιακής πολιτικής και τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν χιλιάδες οικογένειες». Το 2017, ένας θάνατος από μαγκάλι οφείλεται στο ότι το θύμα κοιμήθηκε όλο το βράδυ με το μαγκάλι αναμμένο και εισέπνευσε τις αναθυμιάσεις. Η διαφορά είναι προφανής. Και όσοι δεν τη βλέπουν, δεν μπορούν να κατανοήσουν μια κυρίαρχη παθογένεια μιας χώρας σε πολύπλευρη κρίση.

Χθες, μια γυναίκα πέθανε στην Κομοτηνή από τις αναθυμιάσεις ενός μαγκαλιού το οποίο παρέμεινε αναμμένο ολόκληρη την νύχτα. Ο θάνατος αυτός, μας θύμισε έναν γενναίο πολιτικό καυγά που είχε γίνει τον χειμώνα του 2013 στη Βουλή με αφορμή τον θάνατο ενός άλλου ανθρώπου στην Θεσσαλονίκη πάλι από μαγκάλι. Έχουν γίνει και άλλες πολιτικές αντιπαραθέσεις στο παρελθόν από ανάλογα δυστυχήματα. Τόσες, όσοι και οι θάνατοι από μαγκάλια. Στις οποίες η αντιπολίτευση καταλόγιζε στην κυβέρνηση τους θανάτους αυτούς.

Εκείνο που έχει σημασία, είναι το καταστάλαγμα αυτών των αντιπαραθέσεων, αυτό που αφήνουν σ' ένα κομμάτι της κοινωνίας το οποίο εισπράττει αυτές τις πρακτικές πολιτικής εκμετάλλευσης ανάλογων περιστατικών.

Μπορεί κάποιος να εντοπίσει αυτό το καταστάλαγμα σήμερα, αν κάνει μια μικρή περιήγηση σε διάφορους ιστότοπους οι οποίοι υποτίθεται ενημερώνουν τους αναγνώστες τους, αλλά ουσιαστικά αθροίζουν το μίσος το οποίο έχει συγκεντρωθεί ως αποτέλεσμα ανάλογων πολιτικών επιχειρημάτων και λογικών τα προηγούμενα χρόνια.

Το προαναφερόμενο μίσος που λειτούργησε ως αποτέλεσμα της υποκατάστασης του πολιτικού επιχειρήματος από λαϊκισμό και εκμετάλλευση ακόμα και θανάτων, συνοψίζεται σ ένα τίτλο κάτω από μια χθεσινή φωτογραφία του Τσίπρα με αφορμή το περιστατικό της Κομοτηνής «Οι άνθρωποι πεθαίνουν και αυτός ο π… κυκλοφορεί ακόμα ελεύθερος!» Είναι πολύ πιθανό, αυτός που έγραψε αυτόν τον τίτλο να πιστεύει με απόλυτη βεβαιότητα ότι ο Τσίπρας ευθύνεται γιατί πέθανε μια γυναίκα από αναθυμιάσεις από ένα μαγκάλι. Όπως ευθυνόταν και ο Σαμαράς το 2013 για ένα ή περισσότερα ανάλογα περιστατικό.

Ο λαϊκισμός της οργής, παραμένει κυρίαρχος σ ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και αυτό δεν αποτυπώνεται μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -όπου όλοι ή σχεδόν όλοι έχουν την δυνατότητα έκφρασης και παρέμβασης- αλλά και σε αρκετά ΜΜΕ όπως και στον πολιτικό λόγο που εκφράζεται ακόμα. Και ο οποίος παρότι είναι ένας λόγος βασισμένος στο συναίσθημα (συνήθως αυτό της οργής) εμφανίζεται ως πολιτικό επιχείρημα με ιδεολογικές μάλιστα αναφορές. Μπορείς να πιστέψεις ακράδαντα ότι τα μαγκάλια που σκοτώνουν τους ανθρώπους έχουν ιδεολογικό πρόσημο.

Το 2013 ο θάνατος από ένα μαγκάλι έκανε πολλούς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (και των ΑΝΕΛ) να καταγγέλλουν την ανάλγητη τότε κυβέρνηση που λόγω μνημονίων, αφήνουν τους ανθρώπους να πεθαίνουν με αυτό τον τρόπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε βγάλει σχετική επίσημη καταγγελτική ανακοίνωση, ενώ σ' ένα παρόμοιο περιστατικό με μαγκάλι στη Λάρισα την ίδια χρονιά, η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ είχε κάνει και συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το υπουργείο Οικονομικών. Αναρωτιέμαι τι θα έλεγε τώρα το ίδιο κόμμα και η ίδια νεολαία με το περιστατικό στην Κομοτηνή ή ένα άλλο προχθές στη Μυτιλήνη, πάλι από μαγκάλι αλλά όπου ευτυχώς ο άνθρωπος δεν κατέληξε.

Με βάσει τη λαϊκίστικη αυτή λογική που εκμεταλλεύτηκε τέτοια περιστατικά και τα μετέτρεψε σε πολιτικά επιχειρήματα, η κατάσταση σήμερα είναι θεαματικά πιο δραματική απ ότι παλαιότερα. Το 2013 είχαμε συμπληρώσει τρία χρόνια μνημονίων, άρα και περιστατικών με μαγκάλια, τώρα, το 2017 τα χρόνια μνημονίων έχουν αυξηθεί, άρα και τα σχετικά δυστυχήματα με μαγκάλια. Αυτές οι προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν έντονα τα προηγούμενα χρόνια σπέρνοντας μίσος και πολεμικές κραυγές, επηρέασαν μυαλά και συνειδήσεις. Και σήμερα εκδηλώνονται σε διαφορετικούς αποδέκτες. Τον Τσίπρα, την κυβέρνηση κ.ο.κ.

Η πιο αρνητική παράμετρος ωστόσο αυτού του τρόπου τον οποίο ακολούθησαν πολιτικό προσωπικό και πολιτικοί φορείς (ανάλογα παραδείγματα τα παιδάκια που λιποθυμούσαν κ.ο.κ.), είναι ότι ακυρώθηκαν τα πραγματικά πολιτικά επιχειρήματα και οι ιδεολογικές αναφορές. Κάτω από τα άκριτα συνθήματα που στόχευαν στο συναίσθημα και όχι τη λογική, γενικεύτηκαν και ισοπεδώθηκαν όλα. Μέσα στο αντιμνημονιακό ή δήθεν αντιμνημονιακό μίξερ, μπήκαν όλα και έγιναν ένα.

Οι άνθρωποι στις ημέρες μας, έχουν αυξημένες πιθανότητες να πεθάνουν λόγω της μεγάλης υποβάθμισης του δημόσιου συστήματος υγείας. Προφανώς αυτό συμβαίνει εδώ και χρόνια και δεν είναι αποτέλεσμα μόνο του σημερινού τρόπου διαχείρισης κατά τον οποίο το πρόβλημα έχει ενταθεί. Ωστόσο, η δημόσια υγεία και ο τρόπος που αυτή λειτουργεί ή θα έπρεπε να λειτουργεί, αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα όπου κόμματα με διαφορετικές ιδεολογικές αναφορές θα μπορούσαν να καταθέσουν τις απόψεις τους. Τι δημόσιο σύστημα υγείας θέλουμε, πως θα το θωρακίσουμε, ποιες οικονομικές ιεραρχήσεις πρέπει να γίνουν στον καιρό της κρίσης για να ενισχυθεί. Αυτό είναι ένα πολιτικό και ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα και με ιδεολογικές αναφορές.

Συζήτηση για κάτι τέτοιο ωστόσο δεν έχει γίνει παρότι άνθρωποι περιμένουν για μήνες για να κάνουν θεραπείες οι οποίες είναι αναγκαίο να γίνουν άμεσα. Όλα σκεπάζονται από κραυγές και αναθυμιάσεις μαγκαλιών. Οι απλουστευτικές και μανιχαϊστικές αντιδράσεις του χθες, παίρνουν την εκδίκησή τους σήμερα. Αποδέκτης τώρα, αυτοί που τις επικαλούνταν χθες, αλλά αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Το σημαντικό είναι να παρέχονται καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες υγείας για το οποίο δεν συζητάμε σοβαρά…