Κορονοϊός: Η ψυχική αναταραχή μιας επιδημίας και η διαχείριση του στρες

Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το άγχος και τη θλίψη που γεννά η καραντίνα και η γενικότερη ανησυχία που προκαλεί η πανδημία. Τι κάνουμε με τα παιδιά; Όλα τα χρήσιμα τηλέφωνα. Ένα ρεπορτάζ της Μαρίας Λούκα.      

  

Δεν πάνε πάνω από 15 μέρες που γεμίζαμε το instagram με ανθισμένες αμυγδαλιές προυπαντίζοντας την Άνοιξη, πιστεύοντας ακράδαντα ότι δε μπορεί τόσο φως να μη φέρει ομορφιά, ότι θα βγούμε έξω όπως κάθε Άνοιξη και θα ανθίσουμε μαζί της. Σφιχταγκαλιάζαμε τους ανθρώπους μας, κανονίζαμε ταξίδια, δουλειές και project, πίναμε τα βράδια μετά τη δουλειά κολλημένοι λίγο ο ένας πάνω στον άλλον και διασώζαμε κάτι από τη ρομαντική αφέλεια της εφηβείας μας στην πεποίθηση ότι θα πεθάνουμε από έρωτα.

Δεν πάνε πάνω από 15 μέρες από εκείνο το σημείο που κλονίστηκαν τα θεμέλια της ύπαρξης μας, που αρχίσαμε να φοβόμαστε ότι μπορεί να πεθάνουμε πολύ πιο άδοξα από έναν ιό που καλά – καλά δεν έχουμε αποσαφηνίσει την ορθογραφία του, που αντιστράφηκε ο κόσμος όπως τον είχαμε μάθει. Γιατί τώρα νοιάξιμο σημαίνει αποφυγή αγγίγματος, κοινωνική συμπεριφορά σημαίνει απομόνωση, αλληλεγγύη σημαίνει μένω σπίτι μου.

Η ελληνική κοινωνία, όπως και πολλές ακόμα κοινωνίες, βρίσκεται εν μέσω μιας σοβαρής επιδημίας, για την οποία όλες οι έγκριτες διεθνείς αναλύσεις συντείνουν στο ότι θα επιδράσει ριζικά στους όρους ζωής μας. Ήδη η καθημερινότητα μας – για πολλούς και πολλές – έχει περιοριστεί στα τετραγωνικά του σπιτιού μας και βομβαρδίζεται από καμπύλες νοσηρότητας και θνησιμότητας που δυστυχώς ανεβαίνουν.

Ο κίνδυνος επιδημίας από μόνος του αναστατώνει τον ψυχισμό μας, καθώς αποκαλύπτει την τρωτότητα μας και ρυμουλκεί στην επιφάνεια την αγωνία του θανάτου. Ο φόβος κατακλύζει το μέσα μας. Φοβόμαστε μη νοσήσουμε, φοβόμαστε μη νοσήσουν οι γονείς μας ή κοντινοί μας που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, μπορεί κι εμείς να ανήκουμε σε ευπαθείς ομάδες, φοβόμαστε μη κινδυνέψουμε, φοβόμαστε το θάνατο. Παράλληλα η απομόνωση ως αναγκαίο και απαραίτητο μέτρο για τη μείωση της εξάπλωσης του ιού, για τους περισσότερους είναι μια ολότελα καινούργια κατάσταση και όχι απαραίτητα ευχάριστη, καθώς μας αποκόπτει από συνήθειες και δραστηριότητες και μας φέρνει αντιμέτωπους με τον εαυτό. Ενεργοποιούνται και δευτερογενείς ανασφάλειες που σχετίζονται με την επαγγελματική και οικονομική μας επιβίωση. Κι όλα αυτά στο πλαίσιο ενός διάχυτου πανικού που εφορμά από τις τηλεοράσεις και καταλήγει στα άδεια από χαρτί υγείας ράφια των σουπερ – μαρκετ.

Ο κορονοιος έχει ψυχικό αντίκτυπο κι είναι πολύ νωρίς για να τον αποτιμήσουμε αλλά όχι αργά για να τον μαλακώσουμε. Έχει σημασία να μη ντραπούμε για το άγχος που βιώνουμε, να βρούμε τρόπους να το μοιραστούμε, να το εκφράσουμε, να το απαλύνουμε και να ζητήσουμε στήριξη, εάν χρειάζεται. Υπάρχουν μέθοδοι να τη λάβουμε. Θα μας βοηθήσει να κάνουμε πιο υποφερτή αυτή την προσωρινή καθημερινότητα, να βγούμε λιγότερο λαβωμένοι/ες, να ανακαλύψουμε εκείνες τις δυνάμεις που θα συγκροτήσουν ένα νέο «εμείς», να τα καταφέρουμε.

Γι’ αυτό το λόγο ζητήσαμε από την Κυριακή Αγαπητού, ψυχολόγο – συστημική ψυχοθεραπεύτρια την άποψη της για το πώς θα διαχειριστούμε τα στρες στην κρισιακή συνθήκη της καραντίνας και του φόβου.

Κυριακή Αγαπητού (ψυχολόγος – συστημική ψυχοθεραπεύτρια)

Είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία που καλλιεργεί τον πανικό. Η αίσθηση ότι υπηρετείς το κοινωνικό σύνολο λίγο κατευνάζει την ιδέα του πανικού. Εγώ ανακοινώνοντας τους θεραπευόμενους μου ότι στο εξής θα κάνουμε τις συνεδρίες μας με skype το υποδέχτηκαν με ανακούφιση και όχι με γκρίνια. Την αλλαγή δεν την έχουμε ζήσει ακόμα, θα αποτυπωθεί λίγο μεταγενέστερα. Αυτό που τώρα ενδεχομένως αναφύεται είναι θλίψη, θυμός και στρες. Θα βγούμε σίγουρα ταλαιπωρημένοι από αυτή την ιστορία. Ωστόσο,  το ζητούμενο είναι πως θα περιορίσουμε το κόστος σε επίπεδο υγείας και ψυχικό.

Αφού πρέπει να μείνουμε σπίτι, ας κάνουμε ορισμένες κινήσεις που θα εξασφαλίσουν ηρεμία. Έχει σημασία να διαμορφώσουμε μια ρουτίνα εντός του σπιτιού, έναν χώρο ανακούφισης. Το διάβασμα και η μουσική είναι ευεργετικά.  Ένας περίπατος μικρής κλίμακας τηρώντας του όρους προφύλαξης μειώνει την αίσθηση του εγκλεισμού. Είναι σημαντικό μέσα στο σπίτι να αποφεύγουμε τα στρεσσογόνα ερεθίσματα, δηλαδή να περιορίζουμε την έκθεση στον τηλεοπτικό πανικό και να ενημερωνόμαστε μόνο από έγκυρες πηγές με φειδώ. Με δεδομένο ότι ζούμε σε μια εποχή υψηλής τεχνολογικής ανάπτυξης, αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί και στο επαγγελματικό κομμάτι και στο κομμάτι της επικοινωνίας. Ο ελεύθερος χρόνος που προκύπτει στη συνθήκη του αυτοπεριορισμού πρέπει να αξιοποιηθεί. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε και να πούμε εκ του μακρόθεν, υπάρχουν τρόποι δηλαδή να μείνεις στο σπίτι χωρίς να είσαι 24 ώρες στον καναπέ σου.

Θέλουμε να δούμε αυτή την κατάσταση ως προσωρινή, είναι πολύς ο καιρός δύο μήνες αλλά δεν είναι για πάντα. Ο χρόνος είναι διαχειρίσιμος αλλά πρέπει να συμβάλλουμε όλοι. Το χιούμορ, επίσης, όταν δεν είναι άλλοθι ανευθυνότητας λειτουργεί πολύ βοηθητικά, είναι συλλογική άμυνα και εκτονώνει την ένταση. Η αθλητική δραστηριότητα στο σπίτι ή ένα ελεγχόμενο περπάτημα στη φύση διευκολύνουν στη διαχείριση αρνητικών συναισθημάτων.Υπάρχουν δευτερεύοντα άγχη πχ η οικονομική ανασφάλεια. Κάποιοι είναι σε περιορισμό και φοβούνται για τη δουλειά τους, το ακούμε και το σεβόμαστε. Τώρα προέχει η δημόσια υγεία. Το οικονομικό πλήγμα θα μετρηθεί μετά.

Όλοι έχουμε αγωνία αυτή την περίοδο, καθώς πυροδοτούνται οι βασικοί φόβοι του ανθρώπου για τη ζωή, την ύπαρξη , το θάνατο. Μπορείς να τα μοιραστείς αυτά τα ερωτήματα, ενδεχομένως να αναλογιστείς  για την αξία της ζωής σου και πως μπορείς να τη φροντίσεις, πως μπορούμε δηλαδή να κάνουμε τη ζωή μας πιο ανθρώπινη πέρα από τον αγώνα για επιβίωση. Να κουβεντιάζουμε, να εκφραζόμαστε, να ζητήσουμε βοήθεια. Δεν τελειώνει η ζωή, είμαστε εν μέσω διαχείρισης μιας κρίσης. Λειτουργούν γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης και όσοι έχουν αναφορά σε κάποιον θεραπευτή μπορούν να συνεχίσουν τη συνεργασία διαδικτυακά.