Copy Paste και χαζή προπαγάνδα σκοτώνουν την ενημέρωση…

 

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

 

Ας ξεκινήσουμε με κάτι τόσο κοινότοπο που κανονικά δεν θα έπρεπε κάν να το αναφέρουμε (θα φανεί παρακάτω γιατί το κάνουμε). Πολιτική και προπαγάνδα πάνε χέρι χέρι ή αλλιώς χωρίς την προπαγάνδα η πολιτική στις μέρες της καλπάζουσας επικοινωνίας δεν μπορεί να επιζήσει.

 

Όλα, όμως, πρέπει να έχουν ένα όριο. Όχι για τους πολιτικούς προπαγανδιστές, αλλά για τους αποδέκτες της προπαγάνδας, δηλαδή τους δημοσιογράφους και τα μέσα ενημέρωσης, οι οποίοι έχουν-υποτίθεται- αποστολή την ενημέρωση των πολιτών.

 

Όλα αυτά με αφορμή μια πανομοιότυπη δημοσίευση σε δύο μέσα ενημέρωσης (στην ιστοσελίδα του «Πρώτου Θέματος» και στο «Liberal.gr») για όσα είπε ο πρωθυπουργός κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου. Το επίμαχο απόσπασμα ήταν το εξής: «Πέραν των προφανών ειδήσεων, δίνουμε μεγάλη έμφαση στην στήριξη του Τσιόδρα έναντι των επιθέσεων από τον Τσίπρα…».

 

Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι αυτή η φράση δεν θα μπορούσε να είναι φράση του πρωθυπουργού. Είναι η «οδηγία» που έστειλε-μαζί με σημεία της ομιλίας του κ. Μητσοτάκη- το γραφείο του ή ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Είναι η λεγόμενη «γραμμή», που θέλουν να περάσουν.

 

Και ως προς τη «γραμμή» και αυτούς που τη δίνουν κανένα πρόβλημα. Έτσι γινόταν, έτσι γίνεται και έτσι θα γίνεται. Τα περίφημα non papers δεν είναι σημερινή εφεύρεση. Ας μου επιτραπεί μια προσωπική αναφορά. Στις τρεις και πλέον δεκαετίες που έκανα πολιτικό ρεπορτάζ και πολιτική αρθογραφία έχω πάρει άπειρα τέτοια non papers. Όχι με τόσο χοντροκομμένη «οδηγία», αλλά οπωσδήποτε με τη «γραμμή». Το διαβάζαμε και καταλαβαίναμε. Και συνήθως τα πετούσαμε στο καλάθι. Αν ήταν να γράψουμε κάτι, έπρεπε απαραιτήτως να το συνοδεύσουμε με την επισήμανση «όπως λέει η κυβέρνηση» ή «σύμφωνα με πηγές του μεγάρου Μαξίμου» και τα παρόμοια. Ώστε ο αναγνώστης να καταλαβαίνει ότι αυτό που διαβάζει είναι αυτό που λέει η κυβέρνηση και, πάντως, σε καμιά περίπτωση να μην το χρεωθεί ο δημοσιογράφος που το γράφει και το μέσο ενημέρωσης που το δημοσιεύσει.

 

Πέραν αυτών των αυτονοήτων, ήταν αδιανόητο το ρεπορτάζ από το υπουργικό συμβούλιο να ήταν μόνο όσα είπε ο πρωθυπουργός. Η πρώτη ερώτηση που έκανε ο διευθυντής της εφημερίδας είναι «τι έγινε μέσα;». Και για να μάθουμε αυτό που έγινε, φυσικά δεν αρκούμασταν στα non papers. Αυτά περιέχουν την προπαγάνδα. Επρεπε να ρωτήσουμε τους μισούς υπουργούς, για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα. Στις δεκαετίες του 1980, του 1990, του 2000 και του 2010 σε πολλά υπουργικά συμβούλια γινόταν της κακομοίρας: από απλές διαφωνίες μέχρι συγκρούσεις. Μου κάνει εντύπωση που εδώ και καιρό ελάχιστα μέσα ενημέρωσης, πέρα από την τυπική μεταφορά των επίσημων ομιλιών, λένε ή γράφουν αυτό το «τι έγινε μέσα». Εκτός αν, πράγματι, δεν γίνεται τίποτα, διότι όλοι συμφωνούν σε όλα. Για παράδειγμα, ούτε ένας υπουργός δεν διαφώνησε με όσα έγιναν με τις μάσκες στα σχολεία; Ολοι συμφώνησαν με αυτό που είπε ο Χρυσοχοίδης ότι η αναφορά στα 12 μίλια είναι εθνικιστική;

 

Επανερχόμαστε στο χτεσινό συμβάν. Το οποίο αποδεικνύει δύο πράγματα. Ότι η πολιτική ενημέρωση, ιδιαίτερα στο Διαδίκτυο, γίνεται με τη μέθοδο του copy paste (ελληνιστί «αντιγραφή και επικόλληση»). Ό,τι στέλνουν τα κυβερνητικά γραφεία έτσι δημοσιεύεται. Το πολύ-πολύ να φτιάξουν έναν δικό τους πρόλογο. Όσο πιο φιλοκυβερνητικό είναι το μέσο ενημέρωσης τόσο πιο αυτούσια περνάει η κυβερνητική προπαγάνδα. Κάπως έτσι φτάσαμε και στην χτεσινή χοντράδα: να δημοσιευθεί, δηλαδή, ως δήλωση του πρωθυπουργού η υπόδειξη του κυβερνητικού εκπροσώπου προς τα φιλικά μέσα ενημέρωσης «βαράτε τον Τσίπρα για τον Τσιόδρα».

 

Επαναλαμβάνω ότι τέτοιες πρακτικές δεν προκαλούν καμιά έκπληξη για την υιοθέτησή τους από τους κυβερνητικούς προπαγανδιστές. Αυτή είναι η δουλειά τους. Εκθέτουν, όμως, όσους στα μέσα ενημέρωσης τις αποδέχονται και τις υιοθετούν άνευ ετέρου. Όσο και αν συμφωνεί με έναν πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του ο δημοσιογράφος και το μέσο ενημέρωσης πρέπει να κρατούν τα στοιχειώδη προσχήματα. Η εντελώς αδιασταύρωτη και άκριτη μεταφορά (στην οθόνη της τηλεόρασης, στα ερτζιανά του ραδιοφώνου, στο χαρτί των εφημερίδων και στο Διαδίκτυο) όσων θέλουν οι προπαγανδιστές εξευτελίζει την δημοσιογραφία και σκοτώνει ό,τι έχει απομείνει από αυτό που λέμε ενημέρωση. Και κάποια στιγμή ο δέκτης, δηλαδή ο πολίτης, θα καταλάβει την κοροϊδία. Και τότε δεν θα περνάει καμιά προπαγάνδα.

 

Διότι θα καταλάβουν όλοι αυτό που έχει πει εδώ και δεκαετίες ο Όργουελ: «Όλη η προπαγάνδα είναι ψέματα, ακόμα κι όταν λέει την αλήθεια».

 

ΥΓ: Η ιστοσελίδα Liberal ζήτησε συγγνώμη από τους αναγνώστες της.