Πολιτισμός αγνοείται

 

γράφει ο Μιχάλης Κατσούρης   

 

Δώδεκα μήνες σχεδόν πριν, η καθημερινότητά μας άλλαξε τόσο ριζικά και απότομα που μόνο ως δυστοπικό σενάριο ταινίας θα φάνταζε κάποια χρόνια πριν. Μάσκες, αποστάσεις, τηλεργασία και μια γενικότερη κατάρρευση του κοινωνικού ιστού τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα.

 

Δώδεκα μήνες σχεδόν πριν, ξεκίνησαν να σφραγίζονται χώροι για την μη εξάπλωση της πανδημίας. Σχολεία, εστιατόρια, μαγαζιά μπαρ και χώροι πολιτισμού μπήκαν στον πάγο και από τότε περιμένουν τη σειρά τους για να ξαναλειτουργήσουν.

 

Με εξαίρεση τους θερινούς μήνες, όπου ζούσαμε το όνειρο της νίκης του κορονοϊού, όταν άνοιξαν αρκετά θερινά σινεμά και κάποιοι εξωτερικοί χώροι πολιτισμού οι άνθρωποι του πολιτισμού παραμένουν στο απόλυτο κενό.

Click away, αγορές με ραντεβού κ.α. είναι μέτρα που ακούμε καθημερινά για το πως μπορούν σιγά σιγά να επαναλειτουργήσουν ορισμένοι κλάδοι της οικονομίας, μέχρι και σχέδιο για τα χιονοδρομικά κέντρα ακούστηκε ότι υπάρχει.

 

Από αυτή την προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας λείπουν εκκωφαντικά οι χώροι πολιτισμού. Σινεμά, θέατρα, μουσικές σκηνές περιμένουν κάθε μέρα να ακούσουν κάτι και αντιθέτως ακούνε το τίποτα.

 

Βέβαια, πίσω από τους χώρους υπάρχουν εργαζόμενοι, οι οποίοι μάλλον μοιάζουν με φαντάσματα για την υπουργό τους η οποία δείχνει σαν να είναι κατά λάθος στη θέση της, μόνο που στον πρόσφατο ανασχηματισμό έμεινε αλώβητη, πράγμα που μπορεί μόνο να ερμηνευθεί ως στήριξη στο πρόσωπο της και της επιλογές της.

 

Εργαζόμενοι, οι οποίοι όλο αυτό τον καιρό έχουν οδηγηθεί σε υποχρεωτική ανεργία, αναγκάζονται να επιβιώσουν με το επίδομα, αν και όταν το πάρουν, και εισπράττουν μια αντιμετώπιση τουλάχιστον απαξιωτική ως προς τους ίδιους αλλά και τον πολιτισμό.

 

Αλλά ας εξετάσουμε λίγο καλύτερα τη συνολική στάση της τωρινής κυβέρνησης ως προς τις τέχνες και τον πολιτισμό. Ίσως μιλάμε για την πρώτη κυβέρνηση η οποία μειώνει κατά πολύ τις ώρες των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα δημόσια σχολεία σε αντίθεση με αυτές των θρησκευτικών για παράδειγμα.

 

Είναι γνωστό ότι η τέχνη έχει την μαγική ικανότητα να ανοίξει τους ορίζοντες του ατόμου, να το κάνει να αμφισβητήσει και να διεκδικήσει.

 

Από τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης της τωρινής κυβέρνησης, είδαμε μια επιστροφή στο τρίπτυχο “πατρίς-θρησκεία-οικογένεια” με δυνάμεις της αστυνομίας να διακόπτουν κινηματογραφικές προβολές και να φέρνουν στο σήμερα εικόνες περασμένων δεκαετιών.

 

Όλα τα παραπάνω φανερώνουν μια τάση απαξίωσης των τεχνών και κατά συνέπεια των ανθρώπων τους. Μη ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα υπήρχε και εν πολλοίς υπάρχει ακόμα το στερεότυπο ότι οι καλλιτέχνες είναι χομπίστες και καλά θα κάνουν να βρουν μια κανονική δουλεία.

 

Το πρόβλημα είναι όταν αυτό το στερεότυπο αγκαλιάζεται από το ίδιο υπουργείο που θεωρητικά θα έπρεπε να υπερασπίζεται και να μάχεται για τα δικαιώματα των καλλιτεχνών και των εργαζόμενων στον πολιτισμό.

 

Πρέπει επιτέλους να παρθούν αποφάσεις για το πότε και πως θα μπορέσουν όλοι οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό να αρχίσουν να εργάζονται. Πρέπει το υπουργείο να πάψει να τους αντιμετωπίζει σαν χομπίστες αλλά σαν επαγγελματίες που η ζωή τους εξαρτάται από την εργασία τους.

 

Αξίζει να τονιστεί ότι η ανάγκη για την επιβίωση των ανθρώπων του πολιτισμού και των χώρων τους, είναι ανάγκη του συνόλου της κοινωνίας. Μια κοινωνία χωρίς τέχνες και σύγχρονο πολιτισμό είναι καταδικασμένη στον σκοταδισμό και την έλλειψη αισθητικής και πνεύματος. Αρκεί να αναλογιστούμε το καλό που κάνουν οι τέχνες στον ψυχισμό του ανθρώπου. Μόνο να φανταστούμε πως θα ήταν η καθημερινότητα μας τους μήνες του lockdown χωρίς μουσική, ταινίες και βιβλία. Ας μην αφήσουμε να γυρίσουμε σε μια κανονικότητα χωρίς κινηματογράφους, θέατρα, μουσικές σκηνές, ας μην γυρίσουμε σε μια κανονικότητα χωρίς πολιτισμό.