Ένα βήμα μετά το #MeToo

 

γράφει η Σοφία Χουδαλάκη

 

Ο κίνδυνος είναι να μην καταντήσουμε την ανάγκη για αξιοπρέπεια, ένα σκέτο hashtag του τύπου #MeToo. Ο βιασμός είναι ακραία μορφή επιβολής εξουσίας, είτε με άμεση σωματική βία, είτε χωρίς αυτή, με εκβιασμό, με απειλή, με πλάνη. Ο βιασμός οδηγεί στον ευτελισμό του απέναντι, στη διάλυσή του, στην εσωτερική του κατάρρευση. Δεν αφορά μόνο μεμονωμένους δράστες, έχει υιοθετηθεί ιστορικά ακόμα και από στρατούς σε κατακτημένες περιοχές, ακόμα και από δεσμοφύλακες σε κρατούμενους. Όποιους κι αν αφορά σε κάθε περίπτωση, οι δράστες ανήκουν σε εκείνους που δηλώνουν «αφεντικά» αυτού του κόσμου και στρέφονται, τόσο ενάντια σε γυναίκες, όσο και σε άντρες.

 

Συνεπώς, ο πυρήνας αυτής της συζήτησης είναι η επιβολή της εξουσίας σε όποιον έχει κάποια ανάγκη. Εξουσίας που ασκείται πάνω σε εκείνον που η ανάγκη του τον καθιστά, στα μάτια του «ισχυρού», υποδεέστερο άνθρωπο. Ανάγκη για πτυχίο, ανάγκη για δουλειά, ανάγκη για οτιδήποτε κάνει τη ζωή ανθρώπινη.

 

Κάποιοι, που σήμερα γίνονται «βασιλικότεροι του βασιλέως» στην υπεράσπιση της γυναικείας αξιοπρέπειας, περιορίζουν και τελειώνουν τη συζήτηση στο συγκεκριμένο συμβάν της κ. Μπεκατώρου. Μιλούν για αντικατάσταση των φερόμενων δραστών από άλλους, μιλούν για «εκκαθάριση» διοικήσεων, φορέων, οργανισμών λες και η αντικατάσταση αυτή συνεπάγεται αυτομάτως και αλλαγή στάσης, αλλαγή κουλτούρας, αλλαγή συμπεριφοράς. Άλλοι προσθέτουν στην προσέγγισή τους ακόμη κάποιες καταγγελίες, από αυτές που βλέπουν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες. Αναφέρονται σε περιστατικά και μπαίνει το ένα δίπλα στο άλλο, για να καταλάβουμε πόσο εκτεταμένο είναι το πρόβλημα. Όμως, η ανάλυσή τους στρεβλώνει το πεδίο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας περιορίζοντάς την, με όρους χωροθεσίας, ανάμεσα στα πόδια, από τον ομφαλό έως τους μηρούς και από τους ώμους μέχρι το στομάχι. Το στομάχι μόνο από την έξω μεριά, γιατί το άδειο στομάχι -από τη μέσα μεριά- δεν φαίνεται να το αντιλαμβάνονται ως ανάγκη που εκθέτει τις γυναίκες σε κινδύνους.

 

Για τις δυσκολίες και τα αδιέξοδα που μας απελπίζουν, που μας αποδυναμώνουν μπροστά σε εκβιασμούς ή απειλές, καμία συζήτηση.

 

Καμία συζήτηση για τη γυναίκα που αναγκάζεται να δουλεύει απλήρωτες υπερωρίες για να μην χάσει το μεροκάματο.

 

Καμία συζήτηση για την άνεργη που επειδή πάτησε τα 50 ή τα 60 δεν την προσλαμβάνει κανένας.

 

Καμία συζήτηση για την απολυμένη γυναίκα που προσπαθεί να υποστηρίξει ολόκληρη οικογένεια, πολλές φορές μόνη της.

 

Καμία συζήτηση για τις δυσκολίες που απογυμνώνουν γυναίκες και άντρες μπροστά στη βαρβαρότητα της κουλτούρας που ορίζει, ότι ο νικητής τα παίρνει όλα, ακόμα και την αξιοπρέπεια του απέναντι.

 

Πώς αντέδρασαν ορισμένοι νεοφώτιστοι «υπερασπιστές» των γυναικών όταν, πριν 2 χρόνια, κυκλοφόρησαν τα νέα για τις  διαφημίσεις των Sugar Daddies σε χώρα της βόρειας Ευρώπης;

 

Πόσοι ενοχλήθηκαν για τη διαφήμιση της εκπόρνευσης των κοριτσιών σε πλούσιους «χορηγούς» προκειμένου να καταφέρουν να σπουδάσουν;

 

Πόσος χώρος δίνεται σήμερα στα μέσα ενημέρωσης για τα αγόρια και τα κορίτσια που –ακόμα και ανήλικα- υποχρεώνονται να εργάζονται; Ή μήπως δεν γνωρίζουν, ότι σοβαρό ποσοστό της παιδικής / νεανικής εργασίας αφορά σεξουαλικές υπηρεσίες;

 

Πόσο έχει συμβάλλει στη μετατροπή της κοινωνίας σε ρωμαϊκή αρένα, η αδιαφορία ή ο κυνισμός μπροστά στην εμπορευματοποίηση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, κάθε ανθρώπινου χαρακτηριστικού; Εμπόριο η υγεία, εμπόριο το κορμί, εμπόριο το συναίσθημα. Όταν σε μια κοινωνία εισάγεις συστηματικά την κουλτούρα του εμπορεύματος για τον άνθρωπο και το ανθρώπινο σώμα, τότε με βάση αυτή τη λογική, το «εμπόρευμα» μπορείς να το κλέψεις, να το βανδαλίσεις, να το ευτελίσεις. Παύει να αναγνωρίζεται πια ο απέναντι ως υποκείμενο με βούληση, μετατρέπεται σε αναλώσιμο υλικό.

 

Μετά το ολόψυχο ευχαριστώ στην κ. Μπεκατώρου, που έσπασε το φράγμα τούτης της σιωπής, ας αναγνωρίσουμε ότι αυτή η κουβέντα είναι αντιμέτωπη με μια σοβαρή πρόκληση, που μπορεί, είτε να την αναδείξει σε μια από τις σημαντικότερες δημόσιες συζητήσεις των τελευταίων ετών, είτε να την καταστήσει ένα σκέτο hashtag.

 

Η πρόκληση είναι να ξεπεράσει το πρώτο της επίπεδο, που είναι αυτό της κατάθεσης των ατομικών μαρτυριών της κάθε γυναίκας.

 

Ναι, το γνωρίζαμε πάντα ότι ανάμεσά μας κινούνται τα θύματα και πολλές από εμάς έχουν νιώσει ότι γλίτωσαν κάποτε από τύχη. Ναι, είναι αλήθεια ότι, άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο, έχουμε βρεθεί σε άβολες, δύσκολες ή επικίνδυνες για την ακεραιότητά μας καταστάσεις. Αλλά δεν αρκεί μόνο να συγκεντρώσουμε τις εμπειρίες μας. Πρέπει να προχωρήσουμε  στο δεύτερο επίπεδο, να καταλάβουμε όλοι μας ότι ο βιασμός αποτελεί την κορύφωση μιας μακράς διαδικασίας παρενόχλησης, εκβιασμού και εκχυδαϊσμού κατά την οποία ο άνθρωπος αναμετράται με την κουλτούρα του «αφεντικού», του «ισχυρού», του διαπλεκόμενου. Εκείνου, που πιστεύει ότι έχει την ηθική δικαίωση και την κάλυψη για να κάνει τα πάντα δίχως φρένα εσωτερικά, νομικά ή κοινωνικά.

 

Στην πραγματικότητα, απέναντί μας δεν έχουμε μόνο ατομικές διεστραμμένες προσωπικότητες, αλλά έχουμε την κοινωνική αποτύπωση ενός ολόκληρου συστήματος αξιών με βασικούς του πυλώνες τον ατομοκεντρισμό, την κοινωνική απάθεια και την «επί πτωμάτων» μεθοδολογία κοινωνικής ανέλιξης.