Εμβόλια και γεωπολιτικό παιχνίδι

 

γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

 

Αφήνοντας κατά μέρος όλα όσα έχουν να κάνουν με την αποτελεσματικότητα ή όχι των εμβολίων, καθώς και με τις μακροχρόνιες πιθανές παρενέργειες στον παγκόσμιο πληθυσμό (πρόκειται για μια συζήτηση η οποία θα εξελιχθεί σε βάθος χρόνου και όταν καταγραφούν παγκοσμίως τα δεδομένα του μαζικού εμβολιασμού), αξίζει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διαχείριση της έρευνας, παραγωγής και διάθεσης του εμβολίου.

 

Κατ’ αρχάς είναι ολοφάνερο πως το εμβόλιο αντιμετωπίζεται ως αγοραίο προϊόν και όχι ως αγαθό για την παγκόσμια ελπίδα επιστροφής στην κανονικότητα. Στην προκειμένη περίπτωση ωστόσο αυτοί που εμφανίζονται ως καταναλωτές στην αγορά αναζητώντας τα θαυματουργά προϊόντα δεν είναι άτομα, αλλά κράτη.

 

Παρ’ όλα αυτά, οι σχέσεις που διαμορφώνουν τα κράτη - καταναλωτές με τους προμηθευτές - πολυεθνικές φαρμακευτικές, αποκαλύπτουν ένα παιχνίδι (γεωπολιτικής) ισχύος, το οποίο σε γενικές γραμμές σημαίνει ότι ο ισχυρότερος έχει μεγαλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση στο παραγόμενο προϊόν.

Μερικές βδομάδες πριν από την αποχώρηση του Τραμπ από την αμερικανική Προεδρία υπεγράφη μια συμφωνία της Pfizer με το αμερικανικό κράτος, η οποία δεν συγκέντρωσε τα φώτα της δημοσιότητας όσο απαιτούσε η σημασία της. Σε γενικές γραμμές αυτή η συμφωνία προέβλεπε ότι το αμερικανικό κράτος θα λάβει τη μερίδα του λέοντος της παραγωγής της εταιρείας αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να εξασφαλίσει την προνομιακή πρόσβαση της Pfizer στις απαιτούμενες για την παρασκευή του εμβολίου πρώτες ύλες.

 

Κάτι που επίσης αποκαλύπτει ότι το εμβόλιο δεν αντιμετωπίζεται ως παγκόσμια ελπίδα, αλλά ως ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας προϊόν, για το οποίο δίνονται «μάχες» μεταξύ κρατών, είναι το γεγονός ότι, για παράδειγμα, οι αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες της Ε.Ε. μπορούν να διαμορφώσουν ευνοϊκές συνθήκες για την προώθηση του ενός προϊόντος εις βάρος ενός δεύτερου ή ενός τρίτου.

 

Κάπως έτσι από την ευρωπαϊκή αγορά στο πλαίσιο της Ε.Ε. έχουν για την ώρα αποκλειστεί εμβόλια από τη Ρωσία ή την Κίνα, παρά το γεγονός ότι τα εν λόγω προϊόντα διατίθενται στα Βαλκάνια καθώς και σε όποιον άλλον πελάτη (π.χ. Ουγγαρία) το επιθυμεί.

 

Καθώς λοιπόν το εμβόλιο, από «παγκόσμια ελπίδα», έχει μετατραπεί σε αγοραίο προϊόν, τα όσα συμβαίνουν με τα προβλήματα εφοδιασμού και κάλυψης των αναγκών της «αγοράς» είναι αναμενόμενα: από τη μια όσοι δεν έχουν πρόσβαση στις απαραίτητες ποσότητες εμβολίων βιώνουν τρομακτικά (οικονομικά - πολιτικά - κοινωνικά) προβλήματα και από την άλλη οι ισχυροί πολλαπλασιάζουν και διαιωνίζουν την ήδη τεράστια ισχύ τους...

 

Photo: Neil Morale