Ακρίβεια: Τα νέα ρεκόρ σε ρεύμα-αέριο τροφοδοτούν τον "φαύλο κύκλο" ανατιμήσεων – Στα ύψη το ενεργειακό κόστος

Νέες ανησυχίες για την πορεία των τιμών δημιουργεί η πορεία της ενεργειακής αγοράς διεθνώς. Άλλωστε η αύξηση του ενεργειακού κόστους οδηγεί συνολικά σε αυξανόμενο κόστος παραγωγής, το οποίο  μεταβιβάζεται έμμεσα στους τελικούς καταναλωτές.

 

Νέα ρεκόρ τιμών καταγράφονται στις ενεργειακές αγορές εντείνοντας τις ανησυχίες για νέες αυξήσεις στα κοστολόγια των βιομηχανιών και συνολικά των παραγωγών.

 

Έτσι στα 254,33ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για σήμερα Tετάρτη 17/11/2021. Η τιμή σημείωσε
άνοδο 7% σε σχέση με την τιμή της Τρίτης όντας από τις υψηλότερες στην Ευρώπη.

 

Συνολικά το πρώτο 15ήμερο του Νοεμβρίου οι τιμές κινούνται πολύ πάνω από το επίπεδο των 200 ευρώ. Πιο συγκεκριμένα το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου το ρεύμα καταγράφει μέση τιμή στην περιοχή των 215 ευρώ ευρώ/MWh. Και βέβαια αξίζει να σημειωθεί ότι οι αυξήσεις των επιδοτήσεων που ανακοινώθηκαν πριν λίγες μέρες για τους καταναλωτές χαμηλής τάσης για το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου (στα 39 ευρώ τον μήνα για τους καταναλωτές χαμηλής τάσης από 18 ευρώ τον μήνα τον Οκτώβριο και 9 τον Σεπτέμβριο και στα 45 ευρώ/μήνα για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου από 24 ευρώ/μήνα) υπολογίστηκαν με βάση την αύξηση των χονδρεμπορικών τιμών στα 198 ευρώ/MWh τον Οκτώβριο, από 134 ευρώ/MWH τον Σεπτέμβριο. Ουσιαστικά ο «φαύλος» κύκλος των ανατιμήσεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας «κατατρώγει» κάθε προσπάθεια επιδότησης καθιστώντας την ανεπαρκή λίγες μέρες μετά την ανακοίνωσή της.

 

 

Το φυσικό αέριο

Στο μεταξύ στον «πάγο» έβαλε η ρυθμιστική αρχή ενέργειας της Γερμανίας, τον νέο Γερμανορωσικό αγωγό Nord Stream 2. Πιο συγκεκριμένα η Αρχή ανακοίνωσε την αναστολή της διαδικασία πιστοποίησης του αγωγού φυσικού αερίου κάτι που ουσιαστικά, όπως εκτιμάται, θα αναβάλει για τουλάχιστον τέσσερις μήνες την έναρξη λειτουργίας του Nord Stream 2. Να σημειωθεί ότι στον εν λόγω αγωγό βασίζονται οι ελπίδες για αύξηση της ροής ρωσικού αερίου προς τη Γερμανία και τη δυτική Ευρώπη. Έτσι αμέσως μετά το άκουσμα της είδησης, οι τιμές κατέγραψαν νέο άλμα φτάνοντας σε νέο υψηλό τριών εβδομάδων. Έτσι οι ευρωπαϊκές τιμές εκτινάχθηκαν έως και 12%.

 

Καμπανάκι και από το ΙΟΒΕ

Στο μεταξύ σημαντική αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφει και το δελτίο εξελίξεων στη βιομηχανία του ΙΟΒΕ. Συγκεκριμένα όπως αναφέρεται στο δελτίο του ΙΟΒΕ η τιμή χονδρικής φορτίου βάσης αυξήθηκε στην Ελλάδα το Σεπτέμβριο κατά 7,2% σε σχέση με τον Αύγουστο.

 

Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα το Σεπτέμβριο (136,8ευρώ/MWh) ήταν σε παρόμοια επίπεδα με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές αγορές και 59% υψηλότερη από την τιμή συστήματος NordPool (86 ευρώ/MWh).

 

Την ίδια στιγμή η τιμή φυσικού αερίου στην Ελλάδα ακολούθησε τις ανοδικές τάσεις βασικών αγορών της Ευρώπης. Το ενδιαφέρον είναι ότι βρέθηκε σε υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με την τελική τιμή προμήθειας φυσικού αερίου σε γειτονικές και ανταγωνιστικές χώρες όπως η Βουλγαρία και η Τουρκία.

 

Κόστος εκπομπών ρύπων

Επιπλέον ρεκόρ όλων των εποχών κατέγραψαν οι ευρωπαϊκές τιμές άνθρακα, φτάνοντας πάνω από τα 66 ευρώ ανά τόνο, οδηγώντας τα κόστη σε βιομηχανία και ηλεκτροπαραγωγή με ορυκτά καύσιμα στα ύψη.

 

Όπως μεταδίδουν οι Financial Times, το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ, το οποίο καθορίζει την τιμή για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τη βιομηχανία για την εκπομπή ενός τόνου άνθρακα στο μπλοκ, χτες αυξήθηκε 2,6% σήμερα, στα 67,65 ευρώ ανά τόνο.

 

Μάλιστα, οι τιμές εκπομπών άνθρακα είναι πλέον υπερδιπλάσιες από το επίπεδο που ήταν στην αρχή της χρονιάς και υψηλότερα από τα 55 ευρώ ανά τόνο, που ήταν ένα μήνα πριν.

 

Μεγάλη επιβάρυνση στη βιομηχανία

Την ίδια ώρα με βάση μελέτη του Συμβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, οι κλάδοι τσιμέντου, αλουμινίου, σιδήρου και χάλυβα και διύλισης πετρελαίου θα αναζητήσουν την προμήθεια 11 εκατ. επιπλέον δικαιωμάτων εκπομπών μέχρι το 2035. Για το σύνολο των κλάδων «διαρροής άνθρακα» εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν επιπλέον 13,2 εκατ. δικαιώματα. Με την πιθανή υπόθεση ότι το κόστος του δικαιώματος εκπομπών θα ανέλθει σταδιακά στα €100 ανά τόνο CO2 το 2035, αυτό συνεπάγεται επιβάρυνση της τάξης του €1,1 δισ. και €1,3 δισ. αντίστοιχα.

 

Στην περίπτωση που μελλοντικά αλλάξει και το καθεστώς παροχής αντιστάθμισης για το κόστος εκπομπών της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, το μερίδιο κόστους άνθρακα στο κόστος παραγωγής αυξάνεται περαιτέρω για τις βιομηχανίες εντάσεως ηλεκτρικής ενέργειας.

 

Την ίδια στιγμή οι ανταγωνιστές παραγωγοί εκτός Ε.Ε. θα επιβαρυνθούν με κόστος άνθρακα μέσω εφαρμογής του Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (ΜΣΠΑ), μόνο για τα μερίδια παραγωγής που εισάγουν στην Ε.Ε. Συνολικά εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις θα είναι αντίστοιχες με αυτές που έχουν εκτιμηθεί από μελέτη του ΙΟΒΕ για την απολιγνιτοποίηση στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, οι οποίες κάνουν λόγο για μείωση του ετήσιου ΑΕΠ κατά €1,6 δισ. το 2029 και μείωση της απασχόλησης κατά 19,2 χιλ. θέσεις.

 

Εισαγόμενος πληθωρισμός

Την ίδια ώρα και στο μέτωπο του λεγόμενου εισαγόμενου πληθωρισμού τα πράγματα δεν είναι καλά. Εν αναμονή των στοιχείων για τον Οκτώβριο αξίζει να δει κανείς τι συνέβη, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στο Γενικός Δείκτης Τιμών Εισαγωγών στη Βιομηχανία τον Σεπτέμβριο 2021. Έτσι σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη Σεπτεμβρίου 2020, παρουσίασε αύξηση 26,0%, έναντι μείωσης 11,4% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων δεικτών του έτους 2020 με το 2019. Ο Γενικός Δείκτης κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2021, σε σύγκριση με τον δείκτη Αυγούστου 2021, παρουσίασε αύξηση 3,1%, έναντι μείωσης 2,9% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών του έτους 2020. Ο μέσος Γενικός Δείκτης του δωδεκαμήνου Οκτωβρίου 2020 - Σεπτεμβρίου 2021, σε σύγκριση με τον μέσο Γενικό Δείκτη του δωδεκαμήνου Οκτωβρίου 2019 - Σεπτεμβρίου 2020, παρουσίασε αύξηση 9,7%, έναντι μείωσης 6,9% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των προηγούμενων δωδεκαμήνων.

 

Η αύξηση του Γενικού Δείκτη Τιμών Εισαγωγών κατά 26,0% τον μήνα Σεπτέμβριο 2021, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Σεπτεμβρίου 2020, οφείλεται στην αύξηση του δείκτη τιμών εισαγωγών από χώρες εκτός Ευρωζώνης κατά 40,2% και στην αύξηση του δείκτη τιμών εισαγωγών από χώρες Ευρωζώνης κατά 5,5%. Είναι προφανές ότι η μεγάλη διαφορά στα ποσοστά που παρατηρούνται στις χώρες εκτός και εντός Ευρωζώνης οφείλεται κυρίως στα καύσιμα.

 

Αισιοδοξία στην κυβέρνηση, "καρφιά" ΣΥΡΙΖΑ

«Η χώρα και η οικονομία τα καταφέρνουν, όπως θα καταδείξει και η κατάθεση του προϋπολογισμού», ενώ αντιμετωπίζονται οι προκλήσεις και οι αβεβαιότητες. Αυτό επισήμανε, πάντως, μιλώντας στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και αναπτύσσει παράλληλα τους στόχους που τίθενται στο οικονομικό πεδίο την επόμενη διετία, δηλώνοντας «ρεαλιστικά αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε». Ερωτηθείς, δε, ειδικά για τη φορολογική πολιτική, ο υπουργός τονίζει ότι στόχος είναι τα επόμενα χρόνια να μονιμοποιηθούν οι μη μόνιμες μειώσεις των φόρων που έγιναν από την κυβέρνηση.

 

Ειδικότερα, ο κ. Σταϊκούρας στη δήλωσή στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο πλαίσιο του "17th Tax Forum Athens - Thessaloniki" που διοργάνωσε το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, ανέφερε:

 

«Όπως θα καταδείξει και θα αναδείξει η κατάθεση του προϋπολογισμού την Παρασκευή, η χώρα και η οικονομία τα καταφέρνουν. Αναπτύσσονται ισχυρά και βιώσιμα, η ανεργία μειώνεται, η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται. Νέες θέσεις απασχόλησης δημιουργούνται, οι επενδύσεις πολλαπλασιάζονται, οι εξαγωγές ενισχύονται. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προκλήσεις και αβεβαιότητες, τις οποίες με επάρκεια η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι τις αντιμετωπίζει» ανέφερε ο κ. Σταϊκούρας

 

Στον αντίποδα με αιχμή τη χτεσινή απεργία στην εστίαση ο τομεάρχης Ανάπτυξης και Επενδύσεων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Χαρίτσης, ανέφερε ότι σήμερα «οι επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με εκρηκτικές ανατιμήσεις».

 

Να σημειωθεί, τέλος, ότι το εκρηκτικό ενεργειακό κοκτέιλ και τους κινδύνους που εγκυμονεί για τις οικονομίες της ευρωζώνης αναλύει η Κομισιόν σε ειδική μελέτη. Μάλιστα στην μελέτη αναφέρεται ότι οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να κορυφωθούν στο πρώτο τρίμηνο του 2022, και σταδιακά να μειωθούν στη συνέχεια πριν σταθεροποιηθούν το 2023. Κατά μέσο όρο οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να αυξηθούν από 71,6 USD/βαρέλι το 2021 σε 78,9 USD/βαρέλι το 2022 και να υποχωρήσουν στα 72,3 USD/βαρέλι το 2023. Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα μέχρι την Άνοιξη 2022, πριν επιστρέψουν εν μέρει στα προπανδημίας επίπεδα ενώ οι τιμές χονδρικής στο ηλεκτρικό ρεύμα θα ακολουθήσουν την ίδια δυναμική

 

Σύμφωνα, δε, με τα όσα αναφέρει η μελέτη, η αύξηση του ενεργειακού κόστους θα οδηγήσει σε αυξανόμενο κόστος παραγωγής, το οποίο μεταβιβάζεται έμμεσα στους τελικούς καταναλωτές μέσω των αυξημένων τιμών λιανικής, αν και μόνο εν μέρει. Μάλιστα τονίζεται ότι η άνοδος του πληθωρισμού αναμένεται να μειώσει τα κέρδη των επιχειρήσεων περιορίζοντας τις επενδύσεις ενώ επιβαρύνει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών συρρικνώνοντας τη κατανάλωση αλλά και την ανάπτυξη. Όπως σημειώνεται η αύξηση των τιμών ενέργειας μειώνει την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 0,3 ποσοστιαίες μονάδες φέτος και κατά 0,5 το 2022, πράγμα που σημαίνει ότι σωρευτικά η πραγματική απώλεια ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ θα ανέλθει σε 0,8 ποσοστιαίες μονάδες

 

Γιώργος Αλεξάκης