Ακριβά θα πληρώσει το αιματοκύλισμα ο Ταγίπ Ερντογάν

Του Γ. Δελαστίκ

Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι αντιδράσεις λίγων εκατοντάδων οικολογικά ευαισθητοποιημένων κατοίκων της Κωνσταντινούπολης στη μετατροπή τμήματος του πάρκου Γκεζί, κοντά στην πλατεία Ταξίμ, σε εμπορικό κέντρο, ξεκίνησαν αυθόρμητα. Δεν υπάρχει επίσης καμία αμφιβολία ότι αποτέλεσε σοβαρότατο πολιτικό σφάλμα εκ μέρους του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η χρήση τέτοιας έκτασης αστυνομικής βίας για ένα τόσο ασήμαντο από πολιτική σκοπιά θέμα. Ενα σφάλμα όμως που αποκαλύπτει την υπέρμετρη αλαζονεία του Ερντογάν, από την οποία πάσχουν όλοι οι Τούρκοι πολιτικοί ηγέτες, ανεξαρτήτως πολιτικών και ιδεολογικών πεποιθήσεων, κατάλοιπο του αυτοκρατορικού παρελθόντος της χώρας.

Από τη στιγμή που η Αστυνομία άσκησε κτηνώδη βία κατά των διαδηλωτών το θέμα έπαψε να είναι οικολογικού χαρακτήρα. Στο επίκεντρο βρέθηκε η βαρβαρότητα της Αστυνομίας. Οπως θα συνέβαινε σε κάθε χώρα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν κάθε λόγο να παρέμβουν και να προσπαθήσουν να προσποριστούν πολιτικά οφέλη. Πόσω μάλλον στην Τουρκία, όπου μαζί με τα κόμματα κινητοποιήθηκαν και τα απομεινάρια των δυναμικών στηριγμάτων του προ Ερντογάν κεμαλικού στρατοκρατικού καθεστώτος, με προεξάρχοντα τον στρατό, τον οποίο ο Ερντογάν έχει απογυμνώσει από εξουσίες και οικονομικά προνόμια που κατείχε.

Αυτό το αντιπολιτευτικό νεφέλωμα είναι ανίκανο να αντιπαραταχθεί στον Ερντογάν στις κάλπες. Κάθε φορά που γίνονται εκλογές ο Ερντογάν τούς σαρώνει. Λογικό είναι να προσπαθήσουν μήπως και μπορέσουν να αξιοποιήσουν τη λαϊκή οργή κατά της Αστυνομίας του Ερντογάν, ώστε να πάρουν πολιτική ρεβάνς με άλλον τρόπο. Κατά τη γνώμη μας αποκλείεται ο Ερντογάν να ανατραπεί από τις διαδηλώσεις αυτές. Η λαϊκή του βάση είναι πανίσχυρη, η εκλογική του απήχηση ευρύτατη - μόλις πέρυσι άλλωστε εξελέγη πάλι πρωθυπουργός με το τρομερό ποσοστό του 50% της λαϊκής ψήφου. Η πολιτική ζημιά όμως που του προκαλεί η τροπή των γεγονότων -ο νεκρός διαδηλωτής, οι εκατοντάδες τραυματίες, οι χιλιάδες συλλήψεις, η βίαιη καταστολή για την οποία φέρει ακέραιη και αποκλειστικά την πολιτική ευθύνη- είναι σίγουρα μεγάλη. Η μεγαλύτερη που έχει υποστεί ποτέ κατά τα δέκα και πλέον χρόνια που κυβερνά την Τουρκία. Το σημαντικότερο είναι ότι η άσκηση βίας τον ταυτίζει στη συνείδηση μερίδας του πληθυσμού με την κτηνωδία του τουρκικού στρατού και των κεμαλικών πολιτικών κομμάτων, που ήταν όργανα των ενόπλων δυνάμεων. Αυτή η ζημιά είναι ανεπανόρθωτη.

Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η σχετική αποδυνάμωση της θέσης του Ερντογάν να επηρεάζει τα σχέδιά του για συνταγματική μεταρρύθμιση με στόχο την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου της Δημοκρατίας και την κατάληψη αυτού του αξιώματος από τον ίδιο τον Ερντογάν, το 2014, με άμεση εκλογή του απευθείας από το λαό και όχι από το Κοινοβούλιο, όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Είναι πάντως πάρα πολύ νωρίς για να μπορέσει κανείς να εκτιμήσει από τώρα αν θα ματαιωθούν αυτά τα σχέδια του Ερντογάν. Βέβαιο πάντως είναι ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν αναμένεται να οδηγηθούν σε βελτίωση, αν η αποδυνάμωση του Ερντογάν οδηγήσει σε αναβίωση της εξουσίας των στρατιωτικών στην Τουρκία.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλες οι σοβαρές ελληνοτουρκικές κρίσεις έλαβαν χώρα όταν την εξουσία ασκούσαν οι στρατοκράτες του κεμαλικού καθεστώτος και τα υποτελή προς αυτούς πολιτικά κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης. Αντιθέτως, κατά τη διάρκεια της δεκαετούς εξουσίας του Ερντογάν μείζων ελληνοτουρκική κρίση δεν υπήρξε, χωρίς βεβαίως αυτό να υπονοεί ότι αποκλείεται να σημειωθεί ελληνοτουρκική κρίση όσο ο Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή την εποχή ο Ερντογάν έχει καταστήσει την Τουρκία ισχυρότερη από όσο ήταν εδώ και πάνω από έναν αιώνα, με αποτέλεσμα ο Τούρκος ηγέτης να έχει πολύ μεγαλύτερες φιλοδοξίες και βλέψεις για τη χώρα του από τον στενό κύκλο των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο. Βοηθουσών αφενός της καταλυτικής κρίσης στην Ευρώπη και αφετέρου των πολεμικών και πολιτικών εξελίξεων στον αραβικό κόσμο, ο Ερντογάν φιλοδοξεί να καταστήσει την Τουρκία περιφερειακή υπερδύναμη στον κρισιμότερο για την παγκόσμια οικονομία χώρο της Μέσης Ανατολής. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι προστρέχουν σήμερα στην Τουρκία για να την πείσουν να συνδράμει στην υλοποίηση της μεσανατολικής πολιτικής τους. Εχουν παρέλθει οι καιροί που η Αγκυρα εκλιπαρούσε να την κάνουν δεκτή στην ΕΕ.

Πηγή : Εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ"