Του ΘΑΝΟΥ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
  • Σύμφωνα με τις υπεραισιόδοξες κυβερνητικές προβλέψεις, ανάκαμψη θα αρχίσει να φαίνεται μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2014
Προσχέδιο - παρωδία προϋπολογισμού του ελληνικού κράτους για το 2014 κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή και το οποίο άνετα συναγωνίζεται από πλευράς εμπαιγμού τη "δημιουργική λογιστική" και τις "αλχημείες" των κυβερνήσεων Σημίτη, Καραμανλή, Παπανδρέου, με χαρακτηριστική την απόκρυψη μέτρων ύψους τουλάχιστον 3,7 δισ. ευρώ, που λόγω του "ευνοϊκού timing", που θεωρεί πως συντρέχει σήμερα για αυτήν η κυβέρνηση, αφήνει για αργότερα τη ανακοίνωσή τους.
Μόλις τρία 24ωρα πριν την προγραμματισμένη για αύριο κατάθεση, ήρθε η πρώτη αποδόμησή του, από το εξωτερικό. Εις πείσμα του επικοινωνιακού πυροτεχνήματος του "success story" που αναπαράγει το φιλομνημονιακό μπλοκ, ήλθε η πρόβλεψη του οίκου Standard & Poor's πως η ύφεση δεν τερματίζεται φέτος -και βεβαίως δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη 0,5% και 0,6% το επόμενο έτος - αλλά θα συνεχιστεί και το 2014. Μάλιστα, προβλέπει ύφεση 1,0% (σχεδόν αποκλειστικά λόγω της μνημονιακής λιτότητας), παράλληλα με (επίσημη) ανεργία στο 28,5% ώς το τέλος του 2014 και με ένα κρατικό χρέος που θα ανέρχεται στο 170% του ΑΕΠ την περίοδο 2013-2015.
Δεν είναι όμως μόνο η εκτίμηση της S&P που αποδομεί τα ανεδαφικά σενάρια τύπου "φως στο τούνελ το 2014", αλλά και η ίδια η διεργασία για την κατάρτιση του επίσημου προϋπολογισμού, αφού το αυριανό προσχέδιο αποκρύπτει σε προσβλητικό βαθμό για τη νοημοσύνη οιουδήποτε πολίτη γνωρίζει στοιχειώδη οικονομικά την πραγματικότητα και ειδικά τα μέτρα που έρχονται. Τα τελευταία προβλέπονται τουλάχιστον σε 3,7 δισ. ευρώ με βάση το μεσοπρόθεσμο που έχει ψηφίσει η κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή με νέα φορολογικά μέτρα ύψους 1,5 δισ. ευρώ (και το βάρος να πέφτει στα φυσικά πρόσωπα, ήτοι μισθωτούς, συνταξιούχους, ελεύθερους επαγγελματίες, ατομικές επιχειρήσεις) αλλά και δραματικές περικοπές δαπανών ύψους 2,2 δισ. ευρώ στους τομείς των συντάξεων, Υγείας, Παιδείας και Άμυνας. Πρόκειται κατά βάση για μέτρα που έχουν ήδη νομοθετηθεί, αλλά θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά το 2014, συμπιέζοντας ακόμη περισσότερο, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και διατηρώντας έτσι κατά πάσα πιθανότητα για 7η συνεχή χρονιά την ύφεση.
Η αποκρυβείσα αυτή πραγματικότητα σε συνδυασμό και με την προαναφερθείσα εκτίμηση της S&P προοιωνίζονται ακόμη ένα ζοφερό έτος για το 2014. Ας σημειωθεί σχετικά ότι η πρόβλεψη αυτή του συγκεκριμένου οίκου αξιολόγησης έρχεται να ενισχύσει τις εκτιμήσεις ανεξάρτητων οικονομικών παρατηρητών ότι μετά από μια συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 4% μέσα σε έναν χρόνο (και περί το 25% μετά από έξι χρόνια ύφεσης που κόστισε στην ελληνική οικονομία πάνω από 50 δισ. ευρώ) είναι αδύνατη μια επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη το αμέσως επόμενο έτος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το προσχέδιο που κατατίθεται αύριο θα ενσωματώνει πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ το 2014 κατά 1 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να φθάσει τα 184 δισ. ευρώ από 183 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί ώς το τέλος του έτους, καταγράφοντας μεγέθυνση κατά 0,5% με 0,6%. Σύμφωνα πάντα με τις υπεραισιόδοξες κυβερνητικές και τροϊκανές προβλέψεις, ανάκαμψη θα αρχίσει να φαίνεται μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, αφού στα δύο πρώτα τρίμηνα η κάμψη του ΑΕΠ θα συνεχιστεί μεν, σε μικρότερο όμως ποσοστό από το 4% που εκτιμάται ότι θα ανέλθει το 2013.
Ο φετινός προϋπολογισμός προβλέπεται να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα 100 εκατ. ευρώ όπως έχουν ήδη συμφωνήσει κυβέρνηση και τρόικα. Τα στοιχεία με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης στο οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου δείχνουν πρωτογενές πλεόνασμα 1,78 δισ. ευρώ, το οποίο όμως αποτελεί "μαγική εικόνα", δεδομένου ότι έχει προκύψει:
* Από συνυπολογισμό εκτάκτων εσόδων συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ, τα οποία εισπράχθηκαν λόγω της μεταφοράς στη χώρα μας των αποδόσεων που είχαν αποκομίσει οι κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος από τη διακράτηση ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Τα έσοδα αυτά όμως δεν «μετρούν», δηλαδή δεν λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση την οποία πραγματοποιεί η τρόικα στην εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού.
* Από μη καταβολή επενδυτικών δαπανών συνολικού ύψους 1,3 δισ. ευρώ.
* Από επιστροφή φόρων φόρου συνολικού ύψους 663 εκατ. ευρώ.
* Από μη καταβολή πολυτεκνικών επιδομάτων 175 εκατ. ευρώ.
* Από μη πληρωμή επιδομάτων θέρμανσης συνολικού ύψους 200 εκατ. ευρώ.
Εάν συνυπολογισθούν τα παραπάνω, ο προϋπολογισμός αντί για πρωτογενές πλεόνασμα 1,78 δισ. ευρώ θα είχε έλλειμμα 2,458 δισ. ευρώ, κάτι που δείχνει ανάγλυφα και το μέγεθος της λογιστικής "αλχημείας" που συντελείται στα βιβλία του ελληνικού κράτους.

Το προσχέδιο θα ενσωματώνει φορολογικά βάρη τα οποία θα είναι αυξημένα κατά 2,5 δισ. ευρώ (με το 1,5 δισ. ευρώ από τα νέα μέτρα) σε σχέση με τα φετινά.
Οι φόροι αυτοί προβλέπεται να προέλθουν από τον νέο φόρο ακινήτων, από τη νέα κλίμακα φορολόγησης μισθωτών και συνταξιούχων, από την κατάργηση φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου για τα παιδιά, την αύξηση της φορολογίας στους ελεύθερους επαγγελματίες κ.λπ.
Οι κυριότερες παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων το 2014 αφορούν σε:
* Μειώσεις στις εκπτώσεις φορολογικών δαπανών στα φυσικά πρόσωπα: 237 εκατ. ευρώ.
* Μειώσεις στα οικογενειακά επιδόματα: 177 εκατ. ευρώ.
* Αλλαγή στη φορολόγηση πλοίων (φορολογία βάσει χωρητικότητας): 60 εκατ. ευρώ.
* Αύξηση παραβόλων για αγωγές: 50 εκατ. ευρώ.
* Φορολογική μεταρρύθμιση: 816 εκατ. ευρώ.
* Φόρος πολυτελείας: 142 εκατ. ευρώ.
* Φορολόγηση υπαρχόντων τυχερών παιγνίων ΟΠΑΠ: 14 εκατ. ευρώ.

Μαχαίρι σε βασικές κρατικές λειτουργίες

Σε βάρος στοιχειωδών λειτουργιών κάθε σύγχρονου κράτους θα αποβούν οι δραστικές περικοπές δαπανών που προγραμματίζονται για το επόμενο έτος και οι οποίες αποτελούν συνέχεια των περικοπών που ήδη έχουν υλοποιηθεί φέτος. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι πως το «μαχαίρι» στα κονδύλια μπορεί να φτάσει ακόμη βαθύτερα, εάν οι τροϊκανοί διαπιστώσουν πως οι στόχοι των εσόδων του 2014 είναι φιλόδοξοι και υπάρχει αβεβαιότητα για την επίτευξη των στόχων.
Οι βασικές κατηγορίες δαπανών που θίγονται είναι:
* Οι συντάξεις, το κονδύλι των οποίων θα μειωθεί περαιτέρω κατά 423 εκατ. ευρώ, με παρεμβάσεις όπως, λ.χ., η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια.
* Η υγειονομική περίθαλψη με μειωμένα κονδύλια κατά 620 εκατ. ευρώ, λόγω μείωσης κατά 411 εκατ. ευρώ της φαρμακευτικής δαπάνης των ασφαλιστικών ταμείων, κατά 95 εκατ. ευρώ των δαπανών των νοσοκομείων κ.λπ.
* Το κονδύλι για τις αποδοχές θα μειωθεί κατά 260 εκατ. ευρώ, με παρεμβάσεις όπως είναι η «κινητικότητα» και οι «αποχωρήσεις» που θα εξοικονομήσουν 59,5 εκατ. ευρώ, τη μείωση των αναπληρωτών καθηγητών (61,8 εκατ. ευρώ), μείωση μισθών στους ΟΤΑ κ.λπ.
* Το κονδύλι για τα κοινωνικά επιδόματα μειώνεται κατά 78 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της καταβολής πλέον του ΕΚΑΣ σε όσους υπερβαίνουν το 65ο έτος.
* Οι δαπάνες των ΔΕΚΟ μειώνονται κατά 180 εκατ. ευρώ.
* Η αποδιάρθρωση του δημοσίου τομέα θα συνεχισθεί με περικοπές ύψους 378 εκατ. ευρώ, και ειδικότερα των κονδυλίων του ΠΔΕ κατά 150 εκατ. ευρώ, των επιχορηγήσεων σε φορείς εκτός Γενικής Κυβέρνησης κ.λπ.
* Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση τα κονδύλια περικόπτονται κατά 160 εκατ. ευρώ, μέσω της μείωσης των αποδιδόμενων πόρων.
* Στην εκπαίδευση τα τα κονδύλια μειώνονται κατά 33,5 εκατ. ευρώ, λόγω της ισόποσης μείωση των λειτουργικών δαπανών των ΑΕΙ και ΤΕΙ.