Χωρίς πυξίδα

Βαδίζουμε σε ένα άγνωστο μονοπάτι που μας οδηγεί όλο και πιο βαθειά σε μία επικίνδυνη ζούγκλα, από την οποία πολύ δύσκολα θα καταφέρουμε να βγούμε ζωντανοί – εκτός εάν αλλάξουμε άμεσα και ριζικά πορεία

Το υφιστάμενο οικονομικό περιβάλλον θυμίζει κάποιον, ο οποίος περπατά σε μία ανεξερεύνητη περιοχή, διαισθανόμενος πως κάτι δεν πηγαίνει καθόλου καλά – ότι «ελλοχεύουν» πολύ μεγάλοι κίνδυνοι, χωρίς όμως να γνωρίζει τι ακριβώς θα μπορούσε να συμβεί ή πότε.

Ειδικότερα, τα συνεχώς νέα πακέτα ρευστότητας εκ μέρους όλων των κεντρικών τραπεζών της Δύσης (QE Infinity), έχουν καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό τις τιμές των μετοχών και των ομολόγων, στα κυριότερα χρηματιστήρια του πλανήτη – με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ερμηνεύσει κανείς σωστά ούτε το μακροοικονομικό, ούτε το επενδυτικό τοπίο, γνωρίζοντας όμως εν τούτοις ότι, η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί «επ’ άπειρο».

Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι το τι ακριβώς θα μπορούσε να συμβεί, ακόμη καλύτερα το μέγεθος τηςκαταστροφής παγκοσμίως εάν, ή καλύτερα όταν οι κεντρικές τράπεζες σταματήσουν να τροφοδοτούν με απεριόριστη ρευστότητα το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ειδικά όσον αφορά τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, τι ζημίες θα υποστούν από τον πληθωρισμό που εισάγουν από τις Η.Π.Α., έχοντας στην κυριολεξία «πλημμυρίσει» με δολάρια.

Οι μεγαλύτερες απορίες μας είναι, εάν μπορεί πράγματι να αποφύγει τη χρεοκοπία η Ιαπωνία, με τις εξαιρετικά επικίνδυνες, εάν όχι θανατηφόρες ενέσεις κορτιζόνης, οι οποίες τη διατηρούν πρόσκαιρα στη ζωή. Επίσης τι θα μπορούσε να συμβεί με τα χρηματιστήρια των Η.Π.Α. – η ανοδική πορεία των οποίων δεν ταιριάζει ούτε με την εξέλιξη του ΑΕΠ, ούτε με τα γιγαντιαία δίδυμα ελλείμματα, ούτε με το τεράστιο δημόσιο χρέος της υπερδύναμης. Τέλος, εάν μπορεί η Ευρωζώνη να διασώσει το υπερχρεωμένο τραπεζικό της σύστημα, ο όγκος του οποίου (σύνολο ισολογισμών) ξεπερνάει τα 30 τρις € (τριπλάσιος του ΑΕΠ), έναντι «μόλις» 17 τρις $ των Η.Π.Α.

Θα μπορούσε να ισχυρισθεί βέβαια κανείς ότι, η Ευρωζώνη έχει λύσεις στη διάθεση της – σε αντίθεση με τα δύο άλλα «ενεργά ηφαίστεια» του πλανήτη και χωρίς να μπορεί να γνωρίζει τι θα μπορούσε να συμβεί, όταν εκραγούν. Οι λύσεις όμως αυτές προϋποθέτουν την τραπεζική και δημοσιονομική της ένωση, με όλες τις δυσκολίες που θα συνόδευαν ένα τέτοιο εγχείρημα – ενδεχομένως με την ενεργοποίηση της ΕΚΤ (ανάλυση), με την έκδοση ευρωομολόγων κλπ.

Ελάχιστοι όμως πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί με τη Γερμανία εντός της, αφενός μεν επειδή επιμένει στη μερκαντιλιστική πολιτική της (στα πλεονάσματα δηλαδή, για τα οποία οι Η.Π.Α. την επέκριναν σήμερα πολύ αυστηρά), αφετέρου στην λιτότητα – η οποία εγκυμονεί τεράστιους κοινωνικούς κινδύνους, ειδικά λόγω της μείωσης των πραγματικών αμοιβών, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανεργία (διάγραμμα Ι).

.

Εξέλιξη μισθών (πράσινο) και δείκτης ανεργίας (κόκκινο) σε ποσοστό στις κεντρικές 12 χώρες της Ευρώπης.
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Όπως διαπιστώνουμε από το διάγραμμα, παρά τη μείωση της ανεργίας στη Γερμανία, καθώς επίσης τα ουσιαστικά «παγωμένα» ωρομίσθια μετά το 2008 (ανάλογα με τον αποπληθωριστή – Deflator), ο μέσος όρος της ανεργίας έχει εκτοξευθεί στα ύψη – γεγονός που τροφοδοτεί τόσο πολιτικές (άνοδος της ακροδεξιάς), όσο και κοινωνικές εξελίξεις (αναταραχές). Ειδικά όσον αφορά τον ευρωπαϊκό νότο, η κατάσταση είναι πολύ πιο επικίνδυνη, όπως φαίνεται από το σχήμα που ακολουθεί.

.

Εξέλιξη μισθών (πράσινο) και δείκτης ανεργίας (κόκκινο) σε ποσοστό στις νότιες χώρες της Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα).
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)

.

Στις χώρες του Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα), η ανεργία είναι πλέον εκτός ελέγχου, παρά την τεράστια μείωση των αμοιβών των εργαζομένων – γεγονός που σημαίνει ότι είναι, σε σημαντικό βαθμό, ακριβώς το αποτέλεσμα αυτών των μειώσεων.

Η θέση της Γερμανίας τώρα, σύμφωνα με την οποία η μείωση των αμοιβών αυξάνει την ανταγωνιστικότητα, οπότε τις εξαγωγές και, εξ αυτών, το ΑΕΠ, δεν φαίνεται να πείθει κανέναν, αφού δεν είναι δυνατόν να εξάγουν όλες οι χώρες μαζί, εισάγοντας λιγότερα – να αναπτύσσονται δηλαδή «μερκαντιλιστικά», ιδιαίτερα όταν το παγκόσμιο ΑΕΠ ακολουθεί πτωτική πορεία.

Από την άλλη πλευρά, η αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων, όταν δεν αυξάνεται ταυτόχρονα το ΑΕΠ, μειώνει τις θέσεις εργασίας – αφού απαιτούνται λιγότεροι εργαζόμενοι, για να παραχθεί ένα προϊόν, οι πωλήσεις του οποίου δεν αυξάνονται. Επομένως σε μία τέτοια εποχή, όπως η σημερινή, η κλιμακούμενη παραγωγικότητα επιδεινώνει την ανεργία – οπότε «περιθωριοποιεί» όλο και περισσότερους ανθρώπους (ανάλυση).

Ολοκληρώνοντας, τα περί ανάπτυξης σε χώρες όπως η Ισπανία, στηριζόμενης στις εξαγωγές, είναι χωρίς καμία αμφιβολία ένας σκόπιμος μύθος – ο οποίος στηρίζεται σε ανύπαρκτα δεδομένα (κείμενο).

Στα πλαίσια αυτά, έχουμε την άποψη ότι βαδίζουμε σε ένα άγνωστο μονοπάτι που μας οδηγεί όλο και πιο βαθειά σε μία επικίνδυνη ζούγκλα, από την οποία πολύ δύσκολα θα καταφέρουμε να βγούμε ζωντανοί – εκτός εάν αλλάξει ολόκληρη η Δύση ριζικά πορεία, αντιμετωπίζοντας από κοινού τα προβλήματα της.

Analyst.gr Team