ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ*
Τα πρωτοβρόχια έκαναν την εμφάνισή τους λίγο πριν μπει ο Δεκέμβριος και έφεραν μαζί τους πλημμύρες και καταστροφές που μαρτυρούν τις αμαρτίες δεκαετιών και την ανικανότητα του κράτους να έχει ένα οργανωμένο σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων καιρικών φαινομένων ελαχιστοποιώντας τις καταστροφές, έφεραν όμως και το... κρύο! Μπορεί στη βόρεια Ελλάδα εδώ και μήνες να σιγοκαίνε τζάκια και λέβητες, όμως η πλειοψηφία των πόλεων είχε ακόμα τους διακόπτες κλειστούς.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Public Issue για το WWF, μόνον τα μισά νοικοκυριά χρησιμοποίησαν πετρέλαιο θέρμανσης το 2012, σε σχέση με το 2011. Το 2011 το 70% των νοικοκυριών χρησιμοποιούσε πετρέλαιο ως βασική πηγή θέρμανσης, ενώ το 2012 το 35%. Σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση, το 2012 οι πολίτες επέλεξαν τα εξής για τη θέρμανσή τους: 35% πετρέλαιο, 21% φυσικό αέριο, 16% κλιματιστικό, 16% σώματα με ηλεκτρισμό, 9% τζάκια - ξυλόσομπες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ παλιότερα μόλις το 4% των πολιτών χρησιμοποιούσε το κλιματιστικό ως βασικό μέσο θέρμανσης, πέρυσι το ποσοστό αυτό εκτινάχθηκε στο 16%, ενώ το ποσοστό των σπιτιών που έκαιγε ξύλα σε τζάκι - ξυλόσομπα εκτινάχτηκε από το 2% στο 9%.
Τα έσοδα που χάθηκαν το 2013, εξαιτίας της εξίσωσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, ήταν 237 εκατ. ευρώ. Συνολικά, στο διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2012 και Ιουλίου 2013, η κυβέρνηση χορήγησε για επίδομα θέρμανσης 82 εκατ. ευρώ. Η καθαρή αύξηση των κρατικών εσόδων ήταν μόλις 102 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης μειώθηκε κατά 68,7%, δηλαδή 257,39 εκατ. ευρώ. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και τα 82 εκατ. ευρώ που διατέθηκαν ως επίδομα θέρμανσης. Αθροιστικά, δημιουργήθηκε τρύπα εσόδων ύψους 340 εκατ. ευρώ περίπου.
Επιπροσθέτως, η οικολογική καταστροφή στο περιβάλλον είναι ανυπολόγιστη. Η λαθροϋλοτομία κατέστρεψε μεγάλες δασικές εκτάσεις και η ατμοσφαιρική ρύπανση στα αστικά κέντρα ήταν τεράστια, επειδή οι πολίτες, προκειμένου να θερμανθούν, έκαιγαν οποιοδήποτε καύσιμο υλικό.
Το σύνθετο αυτό πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται μονοσήμαντα, αλλά χρειάζεται μια δέσμη προτάσεων με βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Λύση ρεαλιστική και άμεσα εφαρμόσιμη, με ευεργετικές συνέπειες για την κοινωνία, την οικονομία, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, είναι η επιστροφή του ΕΦΚ στο επίπεδο του 2011, στα 0,21 ευρώ στα 1.000 λίτρα και με αυτό το μέτρο η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης να διαμορφωθεί στα 0,90 ευρώ περίπου το λίτρο από το 1,30 ευρώ που διαμορφώνεται σήμερα.
Όσοι εξαντλούν την κριτική τους στη μείωση του ΕΦΚ δεν καταλαβαίνουν ότι και με μειωμένο ΕΦΚ τα νοικοκυριά δεν μπορούν να διαθέσουν το απαιτούμενο ποσό χρημάτων για αγορά ικανοποιητικής ποσότητας πετρελαίου. Προτείνουν τη συνεχιζόμενη εξάρτηση από τις διακυμάνσεις των τιμών πετρελαίου και ξεχνούν ότι μια συγκυριακή αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου θα δημιουργήσει μη διαχειρίσιμες καταστάσεις, ενώ ταυτόχρονα επιβαρύνεται το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με οδυνηρές επιπτώσεις στα δημοσιονομικά μεγέθη. Μόνον η εξοικονόμηση και η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλής εξάρτησης από άνθρακα θα δώσουν τέλος στην ενεργειακή φτώχεια.
Η επέκταση των προγραμμάτων βελτίωσης της ενεργειακής θωράκισης των κτηρίων με χαμηλότοκα δάνεια, θα δώσει άμεση ώθηση στον κλάδο των κατασκευών και θα αποδώσει σημαντικά από τον χειμώνα του 2015.
Η ενεργειακή φτώχεια ήρθε για να μείνει, η αιθαλομίχλη με αποκλειστική ευθύνη της ασκούμενης πολιτικής θα δηλώνει και φέτος παρούσα.
ΥΓ.: Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση ακολουθεί αυτή την άθλια πολιτική της ενεργειακής εξαθλίωσης, ψήφισε για μία ακόμη φορά έναν φόρο-«χάδι» για τα σκάφη αναψυχής. Οι σκαφάτοι θα πληρώνουν από 200 ευρώ τον χρόνο για όσα σκάφη έχουν μήκος 7-8 μέτρα. Ο φόρος θα φτάνει μέχρι τα 100 ευρώ το μέτρο για όσα σκάφη έχουν μήκος άνω των 12 μέτρων! Επιλογές...

* Ο Κ. Ζαχαριάδης είναι βιολόγος με μεταπτυχιακό "περιβάλλον και δημόσια υγεία", μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ (Twitter:@CΖachariadis)