Η Ελλάδα στον ρόλο του βατράχου…

γράφει ο Γιώργος Καρελιάς

Σε μια τόσο πολύπλοκη και πολυπαραγοντική κρίση, όπως αυτή που εξελίσσεται με επίκεντρο τη Συρία, οι βεβαιότητες (πρέπει να) είναι είδος εν ανεπαρκεία. Γι’ αυτό, άλλωστε, βέβαιος μπορεί να είναι μόνο ένας ειδήμων του μεγέθους του Νότη Σφακιανάκη!

Βεβαιότητες, λοιπόν, δεν υπάρχουν. Ούτε, πολύ περισσότερο, μπορεί να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις. Αυτές ήρθε να τις σμπαραλιάσει το περιστατικό με την κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου από τουρκικά πυρά.

Η συμμαχία κατά του Ισλαμικού Κράτους τρίζει πριν καν σχηματισθεί. Μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις (Γαλλία, Γερμανία) θέλουν και τη Ρωσία ενταγμένη σ’ αυτήν, αλλά αυτό δεν ισχύει για τις ΗΠΑ. Οι Δυτικοί θέλουν να ξεφορτωθούν τον Ασαντ, τον οποίο μάλλον νεκρανάστησαν οι ρωσικές αεροπορικές επιδρομές. Είναι ο μοναδικός σύμμαχος της Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή.

Μεγάλη σύγχυση. Και ακόμα μεγαλύτερη αν δούμε τον παράγοντα Τουρκία. Δυτική χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ, εχθρός του Ασαντ και ευνοϊκά διακείμενη στους τζιχαντιστές, όπως παραδέχονται ακόμα και Ευρωπαίοι ειδικοί.

Μάλιστα, σύμφωνα με τις ανοιχτές καταγγελίες του Πούτιν, η Τουρκία του Ερντογάν συνεργάζεται υπογείως με το Ισλαμικό Κράτος αποκομίζοντας οικονομικά οφέλη. Ακόμα κι αυτό να μην μπορεί να αποδειχτεί, ο σταθερός στόχος της Τουρκίας είναι να αποτρέψει την ενδυνάμωση του σταθερού εχθρού της, των Κούρδων. Ολως τυχαίως την εξόντωσή τους έχει  αναλάβει εν μέρει το ISIS. Πάνω απ’ όλα η Τουρκία θέλει να αποτρέψει μια συμμαχία των Δυτικών με την Ρωσία κατά του Ισλαμικού Κράτους, που θα αποδυνάμωνε τον δικό της ρόλο.

Μέσα σε όλα αυτά πού εντάσσεται η Ελλάδα; Και τι αλλάζει γι’ αυτήν μετά την ανοιχτή εμπλοκή στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας; Ας δούμε τα δεδομένα. Η Ελλάδα:

1. Είναι κατά της τρομοκρατίας του ISIS ως δυτική χώρα.
2. Μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου, πήρε εμμέσως θέση υπέρ της Ρωσίας, δίνοντάς της στοιχεία για τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, τα οποία επικαλέστηκε δημοσίως ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.
3. Είναι, όμως, μέλος του ΝΑΤΟ και, σε περίπτωση που η εμπλοκή Ρωσίας-Τουρκίας πάρει χαρακτηριστικά ανοιχτής σύγκρουσης, είναι υποχρεωμένη να συμπαραταχθεί με την Τουρκία.
4. Λίγες μέρες πριν από την -αντιτουρκική και, εμμέσως φιλορωσική- θέση που πήραν οι υπουργοί Εξωτερικών και  Άμυνας Νίκος Κοτζιάς και Πάνος Καμένος, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ήταν στην Τουρκία, επιζητώντας τη «συμβολή» των Ερντογάν και Νταβούτογλου στην ανάσχεση των προσφυγικών ροών προς τα ελληνικά νησιά.   

Πώς «δένουν» όλα αυτά τα στοιχεία, ορισμένα από τα οποία είναι πολύ αντιφατικά μεταξύ τους; Η απάντηση δεν είναι προφανής. Αν η κρίση στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας δεν κλιμακωθεί, η Ελλάδα δεν θα υποχρεωθεί να πάρει κάποια πιο καθαρή θέση, που θα τη δυσκολέψει, ό,τι κι αν επιλέξει. Κόντρα σε όλη τη Δύση δεν μπορεί να πάει, αλλά και να πάρει το μέρος της Τουρκίας, στρεφόμενη κατά της Ρωσίας, δεν είναι καθόλου εύκολο. Μοναδική ελπίδα είναι η ρωσοτουρκική κρίση να μείνει στο σημερινό σημείο.

Ετσι κι αλλιώς, μέσα στη συνολική αυτή κρίση, η Ελλάδα είναι ένα από τα θύματα, αφού είναι υποχρεωμένη να δέχεται κύματα εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, χωρίς να διαθέτει ισχυρά όπλα αποτροπής. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημά της. Εξαρτάται από την «καλή θέληση» της Τουρκίας και από την, μάλλον αδύναμη μέχρι στιγμής, πολιτική βούληση των άλλων Ευρωπαίων να δώσουν κάποια λύση.

Με άλλα λόγια, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή μοιάζει με τον βάτραχο που παρακολουθεί μια μάχη βουβαλιών σε έναν βάλτο. Η παροιμία λέει ότι όταν τσακώνονται τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια. Και δεν ξέρουμε πόσο εφικτό είναι να καταφέρει να πηδήξει έξω από τον βάλτο.