Οι φιλέλληνες Ελληνες εφοπλιστές

γράφει η Άντα Ψαρρά

Ενώ οι... καραβοκύρηδες αμύνονται των συνταγματικά κατοχυρωμένων φοροαπαλλαγών τους με την απειλή ότι αν ανατραπούν θα φύγουν από τη χώρα και με στοιχεία ότι εισφέρουν στο ΑΕΠ από 4% έως 7,5%, το Reuters υπολογίζει σε 1% την εισφορά τους και μιλά για εφοπλιστικό μύθο

Από τα ξένα πρακτορεία τελικά μαθαίνει ο Ελληνας πολίτης τη... μεγάλη συνεισφορά των αφορολόγητων Ελλήνων εφοπλιστών στην οικονομία της χώρας. Σε χθεσινό δημοσίευμα του Reuters με τίτλο «Ο ελληνικός εφοπλιστικός μύθος» διαβάζουμε «πώς οι Ελληνες εφοπλιστές μεγαλοποιούν τον ρόλο τους και γιατί αυτό κοστίζει εκατομμύρια στην Αθήνα».

Το ρεπορτάζ αναφέρεται σε όσα όλοι οι πολίτες, οι κυβερνήσεις, οι εφοπλιστές και κυρίως οι ναυτικοί γνωρίζουν, επισημαίνοντας ότι στον τελικό απολογισμό ελάχιστα κερδίζει η ελληνική οικονομία. Οι ερευνητές μίλησαν με Ελληνες αξιωματούχους και εκπροσώπους ναυτιλιακών εταιρειών.

Οι Ελληνες εφοπλιστές ισχυρίζονται ότι παραείναι «μεγάλοι» για να καταβάλουν φόρους. Αν όμως η Αθήνα υπολόγιζε με τον τρόπο που υπολογίζουν όλοι οι άλλοι, τότε η εφοπλιστική βιομηχανία θα ήταν πολύ μικρότερη.

Μόλις ανέλαβε το υπουργείο Ναυτιλίας ο Κώστας Μουσουρούλης το 2012 δέχτηκε την επίσκεψη ενός 90χρονου εφοπλιστή. Θυμάται ακόμη τον άνθρωπο αυτόν να του λέει: «Μην ξεχνάς ότι ο καλύτερος υπουργός Ναυτιλίας είναι εκείνος που δεν κάνει απολύτως τίποτα σε ό,τι αφορά τον εφοπλισμό. Είναι εκείνος που μας αφήνει ήσυχους».

Τι αρέσει στους πλοιοκτήτες

Αυτός ο τρόπος «αρέσει» στους εφοπλιστές. Οι μεγιστάνες που κατέχουν έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς στόλους παγκοσμίως έχουν από χρόνια δηλώσει ότι αν η Ελλάδα προσπαθήσει να τους φορολογήσει θα φύγουν και η αποχώρησή τους θα καταστρέψει την οικονομία!

Τα τελευταία χρόνια, όταν οι διεθνείς οργανισμοί επανειλημμένα διέσωσαν την Ελλάδα, οι δανειστές πίεσαν την Αθήνα να αυξήσει τη φορολόγηση. Οι πλοιοκτήτες όμως αντιστάθηκαν σε κάθε προσπάθεια να αφαιρεθούν οι φοροαπαλλαγές τους και καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να τους αγγίξει.

Η ναυτιλία είναι ένας από τους πυλώνες της οικονομίας, ισχυρίζεται η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών. Η Στατιστική Υπηρεσία με τη σειρά της υπολογίζει ότι η ναυτιλία εισφέρει περίπου 9 δισ. (4%) στο ΑΕΠ.

Αν συμπεριληφθούν μαζί και οι συναφείς επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον εφοπλισμό, τότε το ποσοστό εκτοξεύεται στο 7,5% του ΑΕΠ (περίπου 17 δισ. ετησίως) Οι συνολικά απασχολούμενοι σε όλες αυτές τις επιχειρήσεις υπολογίζονται περίπου σε 192.000 εργαζόμενους, δηλαδή το 4% του συνόλου των εργαζομένων.

Σε αντίθεση όμως με τα στοιχεία αυτά, και σύμφωνα με τα επίσημα οικονομικά στοιχεία των εταιρειών, όπως αναφέρει το Reuters, ο «ηρωικός» ρόλος του εφοπλισμού στην ελληνική οικονομία είναι σε μεγάλο βαθμό ένας μύθος.

Αυτό διότι οι Ελληνες πλοιοκτήτες περιλαμβάνουν στις στατιστικές μετρήσεις τους δισεκατομμύρια δολάρια που στην πραγματικότητα δεν εισέρχονται ποτέ στην ελληνική οικονομία. Αν η Ελλάδα υπολόγιζε τα ποσά που πληρώνονται σε ελληνικές εταιρείες και ιδιώτες, όπως κάνουν οι άλλες χώρες, η συμβολή της ποντοπόρου ναυτιλίας δεν θα ξεπερνούσε το 1% του ΑΕΠ.

Για την Ελλάδα, το κόστος των φορολογικών αυτών ελαφρύνσεων στους εφοπλιστές ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Μπορεί δε τα ποσά αυτά να είναι μικρά σε σχέση με το συνολικό χρέος της χώρας, όμως όλοι οι πολίτες κλήθηκαν να σφίξουν το ζωνάρι. Την ίδια στιγμή οι μεγιστάνες εφοπλιστές έχουν κατοχυρωμένες από το Σύνταγμα τις φοροαπαλλαγές τους.

Ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα είχαν υποσχεθεί ότι θα σταματήσει αυτή η φορολογική ασυδοσία. Ο υπουργός Ναυτιλίας Θοδωρής Δρίτσας παραδέχτηκε ότι ο τρόπος που η Ελλάδα αποτιμά την εφοπλιστική βιομηχανία δεν είναι ο ενδεδειγμένος. Δήλωσε μάλιστα ότι η κυβέρνηση μελετά το όλο θέμα της φορολόγησης και αναμένεται αναδιάρθρωση μέσα στον επόμενο χρόνο.

«Αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής ναυτιλίας» είπε ο υπουργός από το παλιό κτίριο του υπουργείου στον Πειραιά που περιστοιχίζεται από δεκάδες πολυτελείς ναυτιλιακές εταιρείες.

Η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών αρνήθηκε να σχολιάσει την ανάλυση του Reuters και θεώρησε ότι οι ισχυρισμοί είναι κακόβουλοι και οι υπολογισμοί ανακριβείς και ψευδείς. «Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα είναι το άστρο της παγκόσμιας ελληνικής επιτυχίας» δήλωσαν.

Οι εφοπλιστές ισχυρίζονται ότι από την αρχή της κρίσης οκταπλασιάστηκαν τα έσοδα του κράτους εκτός των άλλων και διότι προθυμοποιήθηκαν το 2013 να καταβάλουν 420 εκατ. επιπλέον φόρους (σ.σ. μόνο οι παραγγελίες των εφοπλιστών για νέα πλοία στην Απω Ανατολή αυξήθηκαν μέσα στην κρίση κατά δεκάδες και με ποσά πολλών δισ.).

Ακολουθεί μια ιστορική καταγραφή τού πώς η παράδοση του ελληνικού κράτους με τα 1.000 νησιά στη ναυτιλία ξεκινάει από... τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, ενώ η σύγχρονη αυτή βιομηχανία γιγαντώθηκε τον 19ο αιώνα. Οι εμπορικές μεταφορές λόγω και της γεωπολιτικής θέσης της χώρας άρχισαν να παρέχονται από Ελληνες εφοπλιστές σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα ελληνικών συμφερόντων πλοία να αποτελούν τους μεγαλύτερους στόλους.

Ηδη όμως από τότε υπήρχαν οι αμφιβολίες για το πόσο κερδίζει η ελληνική οικονομία από αυτές τις μεταφορές.

Μάλιστα το 1933 ο κεντρικός τραπεζίτης και μετέπειτα πρωθυπουργός Εμμ. Τσουδερός, ενώ διαπίστωνε το μεγάλο συνάλλαγμα που έφερνε η ναυτιλία στη χώρα (πάνω από το τουριστικό), δήλωνε ότι η πραγματική συνεισφορά στην οικονομία δεν ήταν πάνω από το 1/3 του συνολικού ποσού. Σήμερα δε τα 15 δισ. ετησίως που αποφέρει η ναυτιλία είναι πιο κάτω από τα 18 δισ. που αποφέρει ο τουρισμός. Σε αντίθεση όμως με τον Τσουδερό, η Τράπεζα δεν υπολογίζει το πόσα χρήματα μένουν στην Ελλάδα!

Η σημερινή εικόνα της Ναυτιλίας

Το ρεπορτάζ συνεχίζει με τη σημερινή εικόνα που παρουσιάζει ο εφοπλισμός, που δεν βασίζεται ούτε σε ελληνικά πλοία ούτε απασχολεί Ελληνες ναυτικούς, διαθέτει σημαίες φορολογικών παραδείσων (ήδη πριν το 1953 με τη σημαία του Παναμά).

Τότε, για να γλυκάνει τους εφοπλιστές, η κυβέρνηση κατοχύρωσε τις φοροαπαλλαγές στο Ελληνικό Σύνταγμα. Η ναυτιλία σήμερα αποτελείται από μικρά γραφεία διοίκησης στον Πειραιά που εισπράττουν τέλη εμπορευματικών μεταφορών, οι υπολογισμοί γίνονται επί του τονάζ που αλλάζει -κατά βούληση- σύμφωνα με τις σημαίες αλλά και τις διαδρομές των πλοίων κι όχι επί των κερδών.

Οι εταιρείες διαχείρισης επιβλέπουν τις κινήσεις και τη συντήρηση των πλοίων και σε αντάλλαγμα λαμβάνουν ένα μικρό μέρος των τελών αποστολής.

Τα μερίσματα που καταβάλλονται από πολλές ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες συχνά μένουν στην ανοιχτή θάλασσα. Η χώρα δεν μετρά πραγματικά μερίσματα που καταβάλλονται, αλλά «ψίχουλα». Σύμφωνα με τα στοιχεία των ίδιων των επιχειρήσεων για τα μερίσματα (που δείχνουν το συνολικό ποσόν που καταβλήθηκε τόσο εντός όσο και στις υπεράκτιες), θα μπορούσε να είναι πάνω από 1 δισ. δολ. ετησίως.