Ο κίνδυνος της εξημέρωσης

Γράφει η Αρχοντία Κάτσουρα

Γίνεται να μαρμαρώσει ο άνθρωπος; Και αν μαρμαρώσει, μπορεί να σκεφτεί, να αισθανθεί, να δει, να ακούσει; Μα γίνονται αυτά τα πράγματα;

Διάβαζε ξανά και ξανά το παιδικό θεατρικό έργο που είχε αγοράσει για να χαρίσει στην ανιψιά της. Αυτό που μιλάει για ένα Σκλαβί, ένα παιδί που θυσίασε τη δική του αγάπη για χάρη του Βασιλιά αδελφού του, και από τον πόνο και το βάρος του μυστικού μαρμάρωσε.

Θυμήθηκε τον Μικρό Πρίγκιπα, που δέχτηκε το δηλητήριο για να μπορέσει να επιστρέψει στο δικό του τριαντάφυλλο. Εκείνον που μια αλεπού του δίδαξε τι είναι ευτυχία και πως το να δημιουργείς δεσμούς σημαίνει ότι εξημερώνεις τους άλλους και μετά είσαι για πάντα υπεύθυνος γι’ αυτούς.

Αλλά και τον Ευτυχισμένο Πρίγκιπα, το άγαλμα που με τη βοήθεια ενός χελιδονιού χάρισε τον χρυσό που το κάλυπτε για να ανακουφίσει τους φτωχούς, τους ασθενείς, τους βασανισμένους.

Αναρωτιόταν πώς θα μπορούσε να μιλήσει σε ένα παιδί για όλα αυτά. Σε ένα πολύ έξυπνο παιδί, που ρουφούσε τη γνώση σαν σφουγγάρι και την τοποθετούσε στη σωστή της θέση. Δεν ήξερε.

Ολα αυτά τα πράγματα -που τα βιβλία τη βοήθησαν να τους δώσει όνομα- τα είχε μάθει εκ πείρας, μέσα από την καθημερινή ζωή, από συμβάντα που έρχονταν να ταράξουν την ήπια έως και βαρετή ρουτίνα της επιβίωσης. Παθήματα που έγιναν μαθήματα; Χαρές που γύρισαν σε λύπες; Πολύτιμες στιγμές ατυχίας; Απώλειες αναπόφευκτες και άλλες που θα μπορούσαν (;) να έχουν αποτραπεί.

Και τα βιβλία αυτά τα διάβασε μάλλον μεγάλη, όταν η όποια εμπειρία έγινε ήδη βίωμα. Και πόσο συγκινήθηκε τότε.

Πάντα διάβαζε παραμύθια, από μικρό παιδί έως και τώρα. Ιστορίες με νεράιδες που κλέβουν την ψυχή όσων τις συναντούν, ιστορίες με ζώα που διδάσκουν την ανθρώπινη φύση -μεγάλος δάσκαλος ο παππούς Αίσωπος-, ιστορίες όπου το καλό νικάει πάντα το κακό. Ή που ο αγώνας για το δίκαιο αξίζει τον κόπο.

Ανοιξε πάλι το βιβλίο με το θεατρικό έργο. Το διάβασε όλο από την αρχή. Διάβασε και τον Μικρό Πρίγκιπα, ειδικά εκείνο το απόσπασμα με την αλεπού.

Δεν ήξερε τελικά ποιο να της χαρίσει, ποιο ήταν το κατάλληλο για ένα κοριτσάκι επτά ετών. Και τα δύο μιλούν για απώλεια, και τα δύο διδάσκουν τη δύναμη της αγάπης και της θυσίας και της αυτοθυσίας και ότι μερικές φορές υπάρχουμε μέσα από αυτό που δίνουμε στους άλλους.

Τα έβαλε πάνω στη βιβλιοθήκη. Θα αποφάσιζε τις επόμενες ημέρες, μέχρι να αλλάξει η χρονιά, αν θα τα έδινε και τα δύο ή ένα τώρα και ένα αργότερα.

Το μόνο που ήξερε με βεβαιότητα ήταν ότι η ίδια είχε εξημερωθεί πολλές φορές και από διαφορετικούς ανθρώπους. Ηταν όλοι εκείνοι που της αφιέρωσαν χρόνο και φροντίδα και μια αγκαλιά ή έναν λόγο -πότε παρηγορητικό και πότε αφυπνιστικό- όταν τον είχε ανάγκη.

Και χωρίς να το επιδιώκει, ίσως να είχε εξημερώσει και κείνη κάποιους από αυτούς. Ασυνείδητα συνέβη αυτό, χωρίς προσπάθεια ή πρόθεση. Ισως κανείς τους να μην το διάλεξε. Ετσι είναι οι άνθρωποι, χρειάζεται να εξημερωθούν για να είναι ευτυχισμένοι. Να γίνουν με τον τρόπο αυτό μοναδικοί, κι ας μοιάζουν με τόσους πολλούς άλλους.

Και ας πονάει, κι ας φέρνει δάκρυα η ώρα του αποχωρισμού, που κάποτε θα έρθει.

Αυτό που θα μείνει πίσω θα είναι μια ανάμνηση, όπως το χρώμα των μαλλιών, ένα άρωμα, ένα αίσθημα που δεν σβήνει, ακόμη και αν δεν κραυγάζει. Αλλά και λίγη γνώση. Ο,τι έμαθες είναι για πάντα δικό σου. Αλλωστε η αλεπού το λέει κάποια στιγμή:

Δεν ξέρουμε παρά εκείνα που μας δίνουν τη δυνατότητα να δημιουργούμε δεσμούς. (…) Αν θέλεις έναν φίλο, εξημέρωσέ με