Ισπανία όπως Ελλάδα; Συγκρατηθείτε…

Τα συμπεράσματα από την εκλογική μάχη στην Ισπανία και τα συχνά αδόκιμα συμπεράσματα που εξάγονται στην Ελλάδα.

Του Γιώργου Καρελιά

Η σύγκριση της πολιτικής κατάστασης-καμιά φορά και των εκλογικών αποτελεσμάτων- στην Ελλάδα με την αντίστοιχη σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου είναι παλιά πρακτική. Κάποτε, στη δεκαετία του ’80, όταν τα σοσιαλιστικά κόμματα στις τρεις ασθενέστερες και ομοιοπαθείς χώρες(Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία είχαν βγει από πολυετείς δικτατορίες) έρχονταν στην εξουσία το ένα μετά το άλλο, η σύγκριση ήταν απολύτως επιτυχής και θεμιτή. Ηταν πανευρωπαϊκό θέμα.

Ειδικά η Ισπανία (επίκαιρη λόγω των πρόσφατων εκλογών) αποτέλεσε τρανταχτό παράδειγμα, καθώς το εκεί Σοσιαλιστικό Κόμμα ήρθε στην κυβέρνηση τον Οκτώβριο του 1982, ακριβώς ένα χρόνο μετά την μεγαλειώδη επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα. Ο δε ηγέτης του Φελίπε Γκονζάλες ήταν ο μακροβιότερος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας(1982-1996). Η συμμαχία των τριών του Νότου(Ανδρέας Παπανδρέου, Φελίπε Γκονζάλες, Μάριο Σοάρες της Πορτογαλίας),μαζί με την Γαλλία του Φρανσουά Μιτεράν, διαμόρφωσε το ιδιόμορφο μέτωπο της Σοσιαλδημοκρατίας της εποχής.

Αυτά για την Ιστορία. Οι εκλογές της Κυριακής στην Ισπανία και οι επιχειρούμενες ένθεν και ένθεν ερμηνείες των αποτελεσμάτων είναι άλλο ένα δείγμα ελαφρότητας, πέραν των ολοφάνερων σκοπιμοτήτων. Κάποιες αναλογίες με τα δικά μας υπάρχουν. Ωστόσο, θα ήταν ασυγχώρητη επιπολαιότητα να «μεταφέρουμε» τα αποτελέσματα της Ισπανίας στην Ελλάδα και να βγάλουμε εύκολα συμπεράσματα. Ας επιχειρήσουμε να τα ξεδιαλύνουμε.

Γεγονός πρώτο: Το κυβερνών μέχρι πρότινος Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ισπανίας πέτυχε αδιαμφισβήτητη νίκη, αποφεύγοντας την φθορά της εξουσίας. Βεβαίως, ο βασικός αντίπαλός του, το Λαϊκό Κόμμα, απαξιωμένο από το φαύλο κυβερνητικό παρελθόν του, δεν μπορούσε να το απειλήσει.

Γεγονός δεύτερο: Αυτό το κόμμα, το συντηρητικό, επιχείρησε να διασωθεί με στροφή προς τα άκρα δεξιά και απέτυχε παταγωδώς.

Γεγονός τρίτο: Το ακροδεξιό VOX μπήκε πανηγυρικά στη Βουλή σε μια χώρα που βίωσε στρατιωτική δικτατορία επί 36 χρόνια. Τα εγγόνια του Φράνκο πανηγυρίζουν. Κάτι θυμίζει αυτό στα καθ’ ημάς.

Και τώρα ορισμένα συμπεράσματα, συνδυαζόμενα με τα δικά μας:

Συμπέρασμα πρώτον: Η παταγώδης αποτυχία των Ισπανών συντηρητικών προκάλεσε αμηχανία-και αφωνία- στην εγχώρια ΝΔ, πλην του σπουδαίου αναλυτή Αδώνιδος Γεωργιάδη, ο οποίος κατάλαβε ό,τι τον βόλευε. Η απευθείας σύγκριση των δύο κομμάτων δεν είναι δόκιμη, λόγω πολλών ιδιαιτεροτήτων, όμως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν κάνει καλά που αγνοεί έναν βασικό κανόνα: όποιος χαϊδεύει τους ακραίους, τους ενισχύει. Αυτό έχει μεγαλύτερη αξία για τη στάση της ΝΔ έναντι των «μακεδονομάχων».

Συμπέρασμα δεύτερον: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Σάντσεθ στην Ισπανία μπορεί να μην είναι ο ελληνικός ΣΥΡΙΖΑ, αλλά όσοι επιχειρούν να ταυτίσουν τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ με τους παλιούς Ποδέμος διαπράττουν μια ασυγχώρητη επιπολαιότητα. Είναι πάνω-κάτω οι ίδιοι που δεν κατάλαβαν ότι, μετά το θυελλώδες καλοκαίρι του 2015, ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα δεν είναι το αντιευρωπαϊκό μόρφωμα που ήρθε στην κυβέρνηση τον Γενάρη του 2015. Αλλάζει, μεταλλάσσεται (θετικά), ανοίγεται προς όμορους χώρους.

Συμπέρασμα τρίτον: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Σάντσεθ δεν είναι, φυσικά, το ελληνικό Κίνημα Αλλαγής(ΠΑΣΟΚ). Οι όποιες ομοιότητες ανήκουν στο μακρινό παρελθόν. Ο Σάντσεθ προσανατόλισε το κόμμα του προς τ’ αριστερά. Για τις αξίες της Αριστεράς μίλησε αμέσως μετά τη νίκη του. Δεν γλυκοκοίταζε προς τα δεξιά, όπως κάνουν διαρκώς τα μισά ηγετικά στελέχη του ΚΙΝΑΛ.

Γενικό συμπέρασμα, που να συνδέει τις εκλογές στην Ισπανία με τα ελληνικά πολιτικά πράγματα, δεν μπορεί να εξαχθεί, πόσω μάλλον που στην Ισπανία παίζει καίριο ρόλο το πρόβλημα της Καταλονίας. Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, είναι ευδιάκριτος ο σχηματισμός δύο μεγάλων μπλοκ, της Αριστεράς και της Δεξιάς, στους οποίους εντάσσονται περισσότερα του ενός κόμματα.

Στη Ισπανία οι ψηφοφόροι αποφάνθηκαν. Στην Ελλάδα θα αποφανθούν πρώτα στις 26 Μαϊου (ευρωεκλογές) και κατόπιν όποτε στηθούν οι εθνικές κάλπες. Δεν υπάρχει αμφιβολία, όμως, ότι και εδώ τα δύο μεγάλα πολιτικά μπλοκ είναι αντίστοιχα. Γι’ αυτό όσοι επιχειρούν να πατούν σε δύο βάρκες κινδυνεύουν να βρεθούν στο νερό. Η επαμφοτερίζουσα στάση, που αποτυπώνεται στην παλαιά ρήση «και με τον αστυφυλαξ και με τον χωροφύλαξ», μπορεί να έχει αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.