Πώς θα είναι ο κόσμος σε λίγες εβδομάδες από τώρα;

γράφει ο Βαγγέλης Γέττος   

Επειδή έχει αρχίσει να εξαπλώνεται πανδημία λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας, ξεκαθαρίζω εξ αρχής το αυτονόητο: προέχει η προστασία και η αυτοπροστασία. Αλλά η «οσμή της ανθρώπινης σάρκας» η οποία έρχεται πίσω από την κουρτίνα που σε λίγο θα αποκαλύψει έναν άλλο κόσμο, δεν με αφήνει σε ησυχία.

Οι θεωρητικοί της κοινωνικής αλλαγής υποστηρίζουν ότι στην Ιστορία, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ο πολιτικός χρόνος συμπυκνώνεται με τρόπο που οι κοινωνίες μπορούν να υποστούν αλλαγές που διαφορετικά μπορεί να απαιτούσαν δεκαετίες ή και αιώνες.

Το remote σύστημα εργασίας εξαπλώθηκε παντού, σε μια απέλπιδα προσπάθεια των επιχειρήσεων να σώσουν ό,τι σώζεται. Εκατομμύρια ευρωπαίοι εργάζονται υποχρεωτικά από το σπίτι. Σε άλλους δίνονται άδειες για να προσέχουν τα παιδιά τους. Όμως ένα Volkswagen δεν φτιάχνεται οίκοθεν. Σπίτια δεν κατασκευάζονται με AutoCAD. Εξαγωγές δεν γίνονται χωρίς οδηγούς στο τιμόνι. Εν τω μεταξύ, στην παγκόσμια αγορά αιωρείται η εκτίμηση ότι αν το εμβόλιο για τον ιό δεν αποδοθεί σύντομα στην αγορά, σύντομα μπαίνουμε σε ύφεση τρισχειρότερη του 2008. Αυτό, επί της αρχής, δεν θα με ενδιέφερε διόλου αν τα σπασμένα δεν αναζητούνταν και πάλι από τα γνωστά θύματα. Αν τις άδειες δεν καλούνταν να τις πληρώσουν οι άνθρωποι που τις έχουν πληρώσει εκατό και διακόσιες φορές πάνω. Αν δεν έκοβαν και πάλι τη σύνταξη της γιαγιάς μου. Αν δεν με ήθελαν να δουλεύω μέχρι να πάθω άνοια.

Οι άνθρωποι του 2020, σε Ανατολή και Δύση, προκειμένου να επιβιώσουν, αναγκάστηκαν να αφήσουν τη μοίρα της δημόσιας υγείας σε κυβερνήσεις-τρομοκράτες. Η Κίνα, σε ελάχιστες ημέρες, έθεσε σε εφαρμογή το επόμενο στάδιο πανοπτισμού. Drones εμφανίζονται σαν έντομα δίπλα σε όποιον τολμήσει να βγει από το σπίτι του χωρίς άδεια. Ο πλανήτης έχει να ζήσει τέτοιον καταναγκασμό από τότε που σε κάθε πλευρά του Σιδηρού Παραπετάσματος, οι κυβερνήσεις φρόντιζαν να ποδηγετούν το θυμικό με τακτικές ασκήσεις πυρηνικού πολέμου οδηγώντας τον κόσμο σε υπόγεια καταφύγια. Κι ας γέμιζε ο κόσμος πυρηνικούς αντιδραστήρες, κι ας έσκαγε το Τσέρνομπιλ, κι ας αργόσβηνε θανατηφόρα το Κοζλοντούι. Εκεί, σε εκείνα τα υπόγεια καταφύγια γεννήθηκε άμωμα ο απόλυτος φόβος. Το σχήμα απλό και απροσμέτρητο: «κάποιος με έβαλε εδώ μέσα γιατί ξέρει το καλό μου. Ο ίδιος που με έβαλε εδώ μέσα απειλεί και ο ίδιος με ολική καταστροφή του πλανήτη αλλά, εδώ που φτάσαμε, καλύτερα να σταθώ στο πλευρό του.»

Πως θα είναι η μουσική, ο κινηματογράφος, το θέατρο, το ποδόσφαιρο, οι διαδηλώσεις, οι βόλτες στα πάρκα, τα μπάνια στην παραλία, οι αγκαλιές, τα φιλιά σε λίγους μήνες από τώρα; Πως θα διεξάγεται ο αγώνας για δικαιώματα; Μέσω skype και ψηφοφοριών στο doodle; Πως θα εκμεταλλευτούν την κατάσταση οι οικονομικοί δολοφόνοι χωρών και λαών για να ξαναρίξουν τη διαβίωσή μας στα τάρταρα; Ποιος θα ξαναλανσάρει το μακιαβελικό «να κάνουμε την κρίση ευκαιρία» για να μας γυρίσει σε νέες απερίγραπτες περιπέτειες; Με ποιο εύσχημο ή απροσχημάτιστο τρόπο θα μας πουν ότι «δεν μας φτάνει ο ιός, η ένταξη των μεταναστών και των περιθωριοποιημένων μας έλειπε»;

Η πανδημία από ένα τραγικό γεγονός για την ανθρωπότητα, εξελίσσεται σε ένα μεγάλο βιοεξουσιαστικό πείραμα σε βάρος των ανθρώπων. Σε ευκαιρία. Αντικειμενικά. Όχι συνωμοσιολογικά. Όπως σε κάθε κρίση (πόλεμο, πανδημία, φυσική καταστροφή, προσφυγιά) κάποιοι θα επωφεληθούν ή και θα την εντείνουν για να επωφεληθούν ακόμα περισσότερο. Από τα 12€ ευρώ του Dettol στα περίπτερα της Αθήνας μέχρι την αναθάρρηση της προπαγάνδας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ένας ιός δρόμος. Ποιος πόλεμος θα ξαναθέσει σε λειτουργία τις αλληλοεξαρτώμενες οικονομίες Ε.Ε., Η.Π.Α, Κίνας, Τουρκίας, Ρωσίας κ.ά.;

Αν τώρα το «υγιές εγώ» μας κλείνεται αναγκαστικά –εδώ που φτάσαμε- στο σπίτι του ενώ οι παπάδες έχουν αποδεχθεί το ενδεχόμενο να σκοτώσουν ανθρώπους, αύριο, το ήδη σαπισμένο «εμείς», το βεβλημένο από το σύνδρομο του αλλόφρονος ποντικιού, θα προβληθεί ως «ανθυγειινό».

Η ευθύνη του καθενός μας να προστατεύσει τους άλλους είναι δεδομένη. Όπως είναι δεδομένο ότι οι παραπάνω σκέψεις δεν αφορούν τις επόμενες εβδομάδες αλλά έναν κόσμο που θα γεννηθεί μέσα από αυτές. Ήταν πολλοί οι γνωστοί και άγνωστοι που μετά από πρόσφατο σημείωμά μου[1],  μου είπαν- με καλή πρόθεση- ότι συμφωνούν «αλλά ας τα αφήσουμε αυτά τώρα». Ωστόσο αυτό το «τώρα» συνυφαίνεται με το μέλλον της πολιτότητας. Παίρνω τα μέτρα μου όπως όλοι και όλες αλλά αρνούμαι να σκεφτώ μόνο τον κίνδυνο. Αρνούμαι να σκεφτώ μόνο τον θάνατο. Γιατί αυτές τις μέρες λαμβάνουμε ψηφιακές καρτ ποστάλ με πεντακάθαρα πλάνα από αυτό το μέλλον. Γιατί ο ιός βρήκε μια κοινωνία που ήταν ήδη βαθιά άρρωστη και τις ελίτ να αναζητούν απεγνωσμένα την επόμενη αφορμή για να απαιτήσουν κι άλλο αίμα την επαύριο κιόλας της ύφεσης της πανδημίας.

Γι’ αυτό και η επιμονή μου στο τι θα ακολουθήσει. Και αν οι γρίπες των αρχών 21ου αιώνα ήταν το ίδιο θανατηφόρες, η προστιθέμενη αξία για τον καπιταλισμό δεν ήταν η ίδια, μιας που η παγκοσμιοποίηση δεν είχε αγγίξει τη σημερινή ψηφιοποίηση άρα και αυτές τις δυσθεώρητες δυνατότητες παραγωγής και αναπαραγωγής τρόμου. Ο τρόμος σήμερα είναι πολύ πιο καλοπληρωμένος.

Είναι για αυτό το λόγο που δεν ξεκολλά από το μυαλό μου η κλασική -και γι’ αυτό αιώνια προφητική- φράση από την «Πανούκλα» του Καμύ: «Τελικά, τι είναι η πανούκλα; Είναι η ίδια η ζωή».

[1] Βαγγέλης Γέττος, Έκτακτη Ενημέρωση: ο κορονοϊός χτυπάει κυρίως τον εγκέφαλο., 3pointmagazine.gr, 9/3/2020 (http://bit.ly/2wReuw8)