Ο κορωνοϊός και ο «καπιταλισμός» της καταστροφής

γράφει ο Δημήτρης Μηλάκας

Αν υπάρχει μια πρώτη σαφής διαπίστωση από το «χτύπημα» του κορωνοϊού, αυτή είναι ότι η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνεται και βρίσκεται (αν δεν το έχει περάσει) στο κατώφλι της ύφεσης. Αν λάβουμε υπόψη την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας πριν από το χτύπημα του ιού και όλες τις δυσοίωνες προβλέψεις και τις ανησυχίες που είχαν διατυπωθεί για την πορεία της, προκύπτει μια ακόμη προφανής διαπίστωση: Το σύστημα (καπιταλισμός ονομάζεται) αντιλαμβάνεται την καταστροφή ως ευκαιρία (και) για ξεκαθάρισμα λογαριασμών.

Για τον καπιταλισμό της καταστροφής έχουν γραφτεί πολλά. Άλλωστε, πέρα από τις θεωρητικές προσεγγίσεις, έχουμε δει πώς το σύστημα μετατρέπει ένα τσουνάμι στην Άπω Ανατολή ή μια θεομηνία στις ΗΠΑ σε επενδυτική ευκαιρία και κτηματομεσιτικό Ελ Ντοράντο. Κάτι, μάλλον, έχουμε αντιληφθεί για το πώς η καταστροφή των πολέμων γεννάει χρήμα για τις πολεμικές βιομηχανίες αλλά και τις τεχνικές εταιρείες της... ανοικοδόμησης. Τέλος, στην προκειμένη περίπτωση, ζούμε το απόλυτο ξεχαρβάλωμα (υπέρ των ιδιωτών) των συστημάτων Υγείας, τα οποία, ακόμη κι αυτά που στέκουν καλά στα πόδια τους, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το «κακό σενάριο» εξέλιξης της επιδημίας του κορωνοϊού.

Είναι, ίσως, νωρίς, αλλά ήδη μπορούμε μάλλον να δούμε πώς, επ’ ευκαιρία του ξεσπάσματος της επιδημίας, βγήκαν τα μαχαίρια για να ξεκαθαριστούν οι λογαριασμοί στο παγκόσμιο οικονομικό κύκλωμα.

Πριν από το χτύπημα της επιδημίας ήταν ευκρινή τα προβληματικά σημεία τριβών των μεγάλων παικτών στην παγκόσμια οικονομία. Η Κίνα αγκομαχούσε να τραβήξει ακόμη ψηλότερα τους παγκόσμιους ρυθμούς ανάπτυξης. Οι ΗΠΑ είχαν ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο (επιβάλλοντας δασμούς και άλλες απαγορεύσεις) για να φρενάρουν την κινεζική επέκταση και διείσδυση. Η Ρωσία «τρεφόταν» και μεγάλωνε προσφέροντας τα ενεργειακά της αποθέματα στις διψασμένες για ενέργεια Κίνα και Ευρώπη.

Είναι αξιοσημείωτη η ταχύτητα με την οποία η παγκόσμια οικονομία υπέκυψε στο πλήγμα του κορωνοϊού δίνοντας την εντύπωση ότι είναι ένα οικοδόμημα με τραπουλόχαρτα και χωρίς θεμέλια. Αξιοσημείωτος είναι επίσης ο «πόλεμος» που ξέσπασε μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών. Καθώς το χτύπημα του κορωνοϊού οδηγεί σε προβλέψεις για μεσοπρόθεσμη ραγδαία μείωση της παραγωγής και κατ’ επέκταση της ζήτησης ενέργειας, η λογική κίνηση των πετρελαιοπαραγωγών χωρών θα ήταν η μείωση της παραγωγής τους ώστε να συγκρατηθεί σε ανεκτά επίπεδα η τιμή πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Πέρα από τη λογική, ωστόσο, η Σαουδική Αραβία αύξησε ακόμη περισσότερο την παραγωγή της, ρίχνοντας κι άλλο την τιμή του πετρελαίου, χτυπώντας με αυτόν τον τρόπο τη ρωσική οικονομία, που κατά κύριο λόγο στηρίζεται στις εξαγωγές ενέργειας...

Συνδέοντας όλα αυτά εκ των υστέρων, ίσως κάποιοι καταλήξουν σε σενάρια συνωμοσίας για το πώς και γιατί ξέσπασε η επιδημία. Ωστόσο η απάντηση είναι μάλλον απλούστερη. Η επιδημία είναι για το σύστημα μια ευκαιρία για ξεκαθάρισμα λογαριασμών και κερδών που αυτοί οι λογαριασμοί συνεπάγονται.