«Ελληνας πολίτης; Ναι, είναι όμως Ρομά…»

 

Συκοφάγος. Εργο του Νεκτάριου Αποσπόρη. Από την ατομική έκθεση «Πτερόεντα» στο Electra Art Space by Skoufa Gallery. Διάρκεια έκθεσης: έως τις 19 Νοεμβρίου. Μητροπόλεως 15 και Βουλής, Αθήνα.     

γράφει ο Παντελής Μπουκάλας

 

Οχτώ χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 2013, μια άγρια δολοφονία γνώρισε σε όλη την Ελλάδα το Πέραμα. Εκεί είχε γεννηθεί ο Παύλος Φύσσας, κι εκεί ζούσε, ώσπου τον μαχαίρωσε στο κοντινό Κερατσίνι ο χρυσαυγίτης Γιώργος Ρουπακιάς. Το φονικό εκείνο άλλαξε τα μυαλά πολλών. Ανάγκασε σχεδόν όλους τους πολιτικούς του δημοκρατικού τόξου (και λέω σχεδόν όλους γιατί ποτέ δεν λείπουν οι δίγλωσσοι κι οι δίμουροι) να συμφωνήσουν ότι η «Χρυσή Αυγή» και τα τάγματά της είναι ένας εσμός χιτλερολατρών που δεν διστάζουν ακόμα και να μακελέψουν ανθρώπους.

 

Η δράση της «Χ.Α.» κρίθηκε από τη Δικαιοσύνη, που αποφάσισε ότι πρόκειται για εγκληματική οργάνωση και οδήγησε στη φυλακή την ηγεσία της. Η πρόσφατη αποφυλάκιση του πυρηνάρχη της Νίκαιας Γιώργου Πατέλη, διαβόητου για την εντολή του «ό,τι κινείται, σφάζεται», με την επίκληση των «ψυχολογικών προβλημάτων» του παιδιού του, είναι θλιβερή κηλίδα. Χιλιάδες παιδιά έχουν τους γονείς τους φυλακισμένους, για αδικήματα πολύ μικρότερης σοβαρότητας, ζορίζονται κι αυτά ψυχικά, δεν βλέπουν όμως να ευοδώνονται οι αιτήσεις των γονιών τους στο Εφετείο Αναστολών.

 

Στην αρχή της εβδομάδας το Πέραμα ξανακούστηκε σε όλη την Ελλάδα. Αιτία και πάλι ένας θάνατος – ένας φόνος. Θύμα ένας εικοσάχρονος, που σκοτώθηκε από σφαίρες αστυνομικών της ΔΙΑΣ. Θα ’λεγα «Ελληνας πολίτης», ξέρουμε εντούτοις ότι οι Ελληνες Ρομά μόνο τύποις είναι Ελληνες πολίτες ισότιμοι με τους υπόλοιπους, τους «κανονικούς», τους γνήσιους: τους λευκούς. Ούτε ως προς τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει έμπρακτα η πολιτεία είναι ίσοι ούτε και στο μυαλό των περισσοτέρων μας είναι όμοιοί μας, έτσι όπως τους αναπαριστάνουμε βασιζόμενοι σε πέντε ανέκδοτα με ντάτσουν και σε δυο-τρεις ιστοριούλες από τρίτο χέρι, για κλοπές, χασίσια και καραμπίνες.

 

Θ’ αλλάξει άραγε ο φόνος τα μυαλά όσων προσυπογράφουν ασμένως όσα είπε ο εθνικός μεγαλοποινικολόγος που ανέλαβε και αυτή την υπόθεση, ίσως επειδή έχει να προσφέρει τα κονέ του με τα κανάλια; «Οσο συμπαθής και αν είναι η ομάδα των Ρομά, δυστυχώς τα τελευταία χρόνια είναι κοινωνική μάστιγα». Το βλέπει λέει στα δικαστήρια. Εμείς πάλι, που δεν παραπηγαίνουμε εκεί, δεν βλέπουμε κανέναν Ρομά στην υπόθεση #MeToo στον καλλιτεχνικό και τον αθλητικό χώρο, στην υπόθεση του βιτριολιού ή των Γλυκών Νερών και των άλλων γυναικοκτονιών, στις υποθέσεις παρανομούντων οργάνων της τάξης, ναρκοσυμμοριών κτλ.

 

Οι Ρομά λοιπόν, οι Τσιγγάνοι, οι Γύφτοι ντε, είναι οι μόνοι Ελληνες για τους οποίους η ΕΛΑΣ σπεύδει να ανακοινώσει, επί παραβάσεων του νόμου, σε ποια ειδικότερη ομάδα Ελλήνων ανήκουν οι αμαρτήσαντες. Θα το ανακοίνωνε, μάλλον με χαρά, κι αν επρόκειτο για Εβραίο Ελληνα ή για μουσουλμάνο Ελληνα (πόσοι ανάμεσά μας δεν επιμένουν να θεωρούν αδιανόητα αυτά τα ζεύγη όρων;). Οσο ξέρω ωστόσο, ούτε οι μουσουλμάνοι μας ούτε οι Εβραίοι μας συχνάζουν στο αστυνομικό δελτίο συμβάντων. Ειδικά οι Εβραίοι Ελληνες είναι πολύ λίγοι πια, και όχι μόνο εξαιτίας των ναζί· υπήρξαν και πούροι Ελληνες που συνέβαλαν επωφελώς στον διωγμό τους.

 

Δεν έχει ανακοινωθεί ποτέ ότι «συνελήφθη Αρβανίτης Ελληνας», «Βλάχος Ελληνας», «Σαρακατσάνος Ελληνας» ή «προτεστάντης Ελληνας».

 

Το κλισέ είναι έτοιμο από πολύ παλιά. Απλώς εκσυγχρονίστηκε για να συμφωνεί με τη διεθνή ορολογία που καθιερώθηκε πρόσφατα, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία σε δημοσιολόγους δίχως χιούμορ να ποζάρουν σαν ευφυολόγοι με χαζομαρίτσες του τύπου: «Τι δηλαδή, τώρα πρέπει να λέμε “Ο δωδεκάλογος του Ρομά”;» Από το «Συνελήφθη Ελλην Αθίγγανος», λοιπόν, περάσαμε στο «Συνελήφθη Ελληνας Ρομά». Δεν έχει ανακοινωθεί ποτέ ότι «συνελήφθη Αρβανίτης Ελληνας», «Βλάχος Ελληνας», «Σαρακατσάνος Ελληνας» ή «προτεστάντης Ελληνας». Μας πήρε πολλές δεκαετίες, πάντως το «Βλάχος» ή το «Αρβανίτης» δεν έχουν πια το αρνητικό περιεχόμενο που τους απέδιδε κάποτε η εθνικόφρων καχυποψία. Ορισμένα υπολείμματα αντέχουν, αλλά σίγουρα δεν κινδυνεύει κάποιος αν μιλήσει βλάχικα μπροστά σε αστυφύλακα, και στα «ανταμώματα» ακούγονται πλέον και τραγούδια στα βλάχικα.

 

Κλεφτοκοτάδες τούς στολίζουμε τούς Ρομά. Ολους. Παραβατικούς από την κούνια τους, αφού δεν διαθέτουν τα δικά μας γονίδια, που εκτός από ενάρετα, ξέρουν απέξω κι ανακατωτά τα αρχαιοελληνικά έπη, και μάλιστα πλήρη, ακόμα κι όσα χάθηκαν. Ποια κούνια δηλαδή, κατάχαμα γεννιούνται, κατάχαμα θηλάζουν και μπουσουλάνε, κατάχαμα σπέρνουν κουτσούβελα, «για να ’χουν να τα πουλάνε» ή να τα στέλνουν στα φανάρια, ζητιανάκια, την ώρα που αυτοί πίνουν μπίρες κι ακούνε κλαρίνα. Α, ναι, τα κλαρίνα, τα νταούλια και οι ζουρνάδες είναι η μόνη καλοσύνη τους. Αυτό τούς το αναγνωρίζουμε. Από ανάγκη. Πώς θα στήναμε τα πανηγύρια μας δίχως αυτούς, αλλά και τους γάμους στα χωριά μας και τα βαφτίσια.

 

Στο Πέραμα, οι αστυνομικοί έριξαν 38 σφαίρες «για να ακινητοποιήσουν ένα κλεμμένο γιωταχί» που υπέθεταν πως είχε κλαπεί. Οι επιβάτες δεν ανταπέδωσαν τα πυρά ούτε ξεκίνησαν πρώτοι το πιστολίδι, για έναν απλό λόγο: ήταν άοπλοι. Και υπάρχουν κάποιοι κώδικες που ορίζουν πότε δικαιούνται να πυροβολήσουν οι ένστολοι: «Απαγορεύεται η χρήση όπλου εναντίον προσώπου που τρέπεται σε φυγή όταν καλείται να υποστεί νόμιμο έλεγχο». Κάποιες από τις 38 σφαίρες ενδέχεται να χτύπησαν τα λάστιχα, δεν το ξέρουμε ακόμα. Αρκετά γρήγορα πάντως μάθαμε ότι το πρώτο άλλοθι, το «έχουμε τραυματίες αστυνομικούς», δεν αλήθευε.

 

Φυσικά, αυτές οι λεπτομέρειες δεν εμπόδισαν τον υπουργό Ανάπτυξης (Πάσης Ωμότητος) Αδωνι Γεωργιάδη να τουιτάρει ένα βροντόφωνο «μπράβο» στους αστυνομικούς «που έκαναν τη δουλειά τους». Το ίδιο και ο διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Ν.Δ. Νίκος Ρωμανός. Από την πλευρά του, ο υπουργός Προστασίας του (μη Ρομά) Πολίτη επισκέφθηκε «συμβολικά» στη ΓΑΔΑ τους αστυνομικούς που συνελήφθησαν ως δράστες δολοφονίας ενός σχεδόν ανήλικου και τραυματισμού ενός ανήλικου. «Ευαισθησία», πλην απροκάλυπτα μονομερής, αφού ένα υπουργικό τηλεφώνημα στον πατέρα του θύματος δεν ισοφαρίζει τίποτε. Ή μήπως διαπιστευτήρια στο κόμμα που υπηρετεί ο κ. Τάκης Θεοδωρικάκος τα τελευταία χρόνια, πάντα με το άγχος ότι κάποιοι θυμούνται το «αλλού» και «άλλοτε» της καριέρας του;

 

Πριν ολοκληρωθούν οι έρευνες –ας ελπίσουμε στην τιμιότητά τους, ας μην ποντάρουμε όμως όλο το κεφάλαιό μας–, οι δύο υπουργοί, καθώς και ο κύριος διευθυντής, επεμβαίνουν στο έργο της Δικαιοσύνης απαλλάσσοντας τους δράστες, αν όχι υπαγορεύοντας την επιβράβευσή τους. Θα πείτε, την παρεμβασούλα μας κάνουμε κι όσοι γράφουμε για να καταγγείλουμε τη φονική αστυνομική σπουδή και την προσπάθεια να εξηγηθεί το επεισόδιο με βάση το δόγμα της «εγγενούς παραβατικότητας των Ρομά».

 

Την παρεμβασούλα μας, ναι. Στο ένα τάσι της ζυγαριάς πενήντα δημοσιογραφικές αράδες και στο άλλο τα «μπράβο» των υπουργών και οι επισκέψεις τους, καθώς και η στάση πολλών ΜΜΕ, μάλλον των περισσότερων, τα οποία δοξάζουν «τα παλικάρια που έκαναν το καθήκον τους». Θ’ αλλάξουν λοιπόν τα μυαλά μας για τους Ρομά; Ναι. Προς το χειρότερο γι’ αυτούς.