Έμπολα: Η πανδημία της παγκοσμιοποίησης

Η «ιδιωτικοποίηση» του ΠΟΥ και η ενίσχυση των ΜΚΟ επιδεινώνουν την εξάπλωση του ιού

Το φόβο τους ότι ο ιός έμπολα θα σκοτώσει τουλάχιστον 20.000 άτομα το επόμενο διάστημα εκφράζουν επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο καθώς οι αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη γυρίζουν την πλάτη τους στο πρόβλημα. «Είναι σαν να πεθαίνω από ασιτία και να μου προσφέρουν μόνο ένα μικρό ορεκτικό» δήλωνε πριν από μερικές ημέρες η επικεφαλής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αναφερόμενη σε χώρες όπως η Γερμανία, οι οποίες έχουν συνεισφέρει μόλις 2 εκατομμύρια ευρώ στην παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης του ιού.

Ενώ η προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης στρέφεται στις προσπάθειες παραγωγής εμβολίων (από τα οποία αναμένεται να πλουτίσουν συγκεκριμένες φαρμακοβιομηχανίες) επιστήμονες προειδοποιούν ότι έχουν την τεχνογνωσία αλλά όχι τα απαιτούμενα κονδύλια για να αναχαιτίσουν την εξάπλωση του ιού. «Ξέρουμε πως να σταματήσουμε τον έμπολα αλλά δεν μπορούμε να φτάσουμε τα επίπεδα αντίδρασης που απαιτούνται» προειδοποιούσε ο Τομ Φρίντεν, διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών των ΗΠΑ.

Αρκετοί ακόμη επιστήμονες κατήγγειλαν ότι ενώ αρκετές χώρες έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια σε εξοπλισμό βιολογικού πολέμου, αρνούνται να συνεισφέρουν έμπρακτα στην αντιμετώπιση ενός υπαρκτού κινδύνου.

Η ταχύτητα εξάπλωσης του ιού συνδέεται άμεσα και με τις περικοπές, ύψους ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, που υπέστη τα τελευταία χρόνια ο προϋπολογισμός του παγκόσμιου οργανισμού υγείας (ΠΟΥ). Οι χιλιάδες απολύσεις και κυρίως η μείωση κατά 35% στο προσωπικό, που αναλάμβανε την αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, είχε ως αποτέλεσμα ο ΠΟΥ να μην μπορεί να βρίσκεται ταυτόχρονα σε όλες τις εστίες εμφάνισης του ιού με επαρκές προσωπικό. Παράλληλα ο ΠΟΥ είχε υποστεί ένα είδος «ιδιωτικοποίησης» της λειτουργίας του, καθώς το 80% του προϋπολογισμού του στηρίζεται πλέον σε δωρεές και μόνο το 20% έρχεται απευθείας από το ταμείο του ΟΗΕ.

Το αποτέλεσμα είναι ότι συνήθως τα χρήματα ρέουν ανάλογα με τη δημοσιότητα που λαμβάνουν ορισμένες ασθένειες στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και όχι ανάλογα με τον κίνδυνο που προκαλούν για την παγκόσμια υγεία. Η πρόσφατη μόδα του «μπουγελώματος», που γίνεται για να συγκεντρωθούν χρήματα για τους ασθενείς με Αμυοτροφική Πλευρική Σκλήρυνση, δηλαδή μια σχετικά άγνωστη ασθένεια, αποδεικνύει ότι στο μέλλον είναι πιθανότερο να αποφασίζει η βιομηχανία του θεάματος την παγκόσμια πολιτική υγείας και όχι ένας διεθνής οργανισμός.

Το πρόβλημα, όπως εξηγούσε και ο εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Τζέισον Κόουν, είναι η «τεράστια απουσία ηγεσίας και κεντρικού συντονισμού», που θα έπρεπε να ασκεί ο ΠΟΥ. Το παράδοξο είναι ότι αυτοί που ασκούν κριτική στον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, παρά το τιτάνιο έργο που προσφέρουν, αποτελούν μάλλον μέρος του προβλήματος παρά τις λύσης. Η διεθνής τάση στο χώρο της υγείας για την αντικατάσταση των κεντρικών κυβερνητικών δομών με ΜΚΟ είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την αδυναμία κεντρικού συντονισμού στην αντιμετώπιση μιας πανδημίας.

Τα πραγματικά αίτια της ταχύτητας εξάπλωσης του έμπολα όμως σχετίζονται με τις καταστροφικές συνέπειες που έχει η νεοφιλελεύθερη πολιτική της Δύσης στην Αφρική. Πέρα από τις διαχρονικές συνέπειες της αποικιοκρατίας, οι χώρες στις οποίες παρουσιάστηκαν τα πρώτα κρούσματα, δηλαδή η Γουινέα, η Σιέρα Λεόνε και η Λιβερία, συγκαταλέγονται ανάμεσα στα μεγαλύτερα θύματα της πολιτικής της Ουάσινγκτον, του ΔΝΤ και άλλων εκπροσώπων του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Παρά το γεγονός ότι και οι τρεις χώρες διαθέτουν πλούσιους φυσικούς πόρους, η επιβολή της λεγόμενης Συναίνεσης της Ουάσινγκτον και η πυροδότηση εμφυλίων συγκρούσεων (συχνά με άμεση παρέμβαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ) οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή του ούτως η άλλως ανεπαρκούς συστήματος υγείας. Στη Σιέρα Λεόνε το δημόσιο σύστημα υγείας διαθέτει μόλις 200 γιατρούς για έξι εκατομμύρια κατοίκους και στη Λιβερία αντιστοιχούν 50 γιατροί για κάθε τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους ενώ η κυβέρνηση δεν διέθετε επαρκές προσωπικό ούτε καν για να περισυλλέγει τα πτώματα των θυμάτων του ιού που παρέμεναν άταφα και μετατρέπονταν σε εστίες μετάδοσης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κορυφαίοι επιστήμονες που ασχολούνται με πανδημίες υποστηρίζουν ότι ο έμπολα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί σχεδόν σε όλες τις χώρες της Δύσης, που διαθέτουν ένα στοιχειώδες σύστημα υγείας για τον πληθυσμό τους – όχι όμως και στις συνθήκες που δημιούργησε η Δύση στην Αφρική.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό, της ταχείας μετάδοσης του ιού είναι η συνεχής γιγάντωση των παραγκουπόλεων ως αποτέλεσμα της συνεχώς διευρυνόμενης οικονομικής ανισότητας. Η συγκέντρωση τόσο μεγάλου αριθμού ανθρώπων σε περιοχές με ανεπαρκή δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης αποτελεί τη «μαγική συνταγή» για την εξάπλωση ασθενειών όπως ο έμπολα. Αυτό όμως σημαίνει ότι ο έμπολα και ασθένειες με παρόμοια χαρακτηριστικά μετάδοσης, αποτελούν μια εικόνα από το μέλλον όχι μόνο για την Αφρική αλλά και για αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες, από τη Βραζιλία μέχρι την Ινδία, όπου η «ανάπτυξη» συνοδεύεται από την «γκετοποίηση» μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού σε φαβέλες και παραγκουπόλεις.

Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα ΠΡΙΝ 14/9/2014

http://info-war.gr/