Το εξελισσόμενο πραξικόπημα: make the economy scream

Του Στέλιου Κούλογλου

Η χθεσινή ωμή παρέμβαση της Κομισιόν εναντίον των νομοσχεδίων για τις 100 δόσεις και την ανθρωπιστική βοήθεια, εγκαινίασε μια νέα φάση στο εξελισσόμενο, σιωπηλό πραξικόπημα εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης. Στην πρώτη φάση, αμέσως μετά τις εκλογές, επιχειρήθηκε κυρίως, μέσω οικονομικών πιέσεων, η αποδόμηση της νέας κυβέρνησης στα μάτια των Ελλήνων ψηφοφόρων. Είναι αυτό που τόνιζε στις χωρίς προηγούμενο δηλώσεις του ο Β. Σόιμπλε μετά την συμφωνία εκεχειρία της 20ης Φλεβάρη, όταν αναρωτιόταν δημοσίως πως θα δικαιολογήσουν οι Ελληνες υπουργοί την συμφωνία στην κοινή γνώμη. Με τους πολίτες στην Ελλάδα να συνεχίζουν να υποστηρίζουν παρ' όλα αυτά την κυβέρνηση, η δεύτερη φάση προβλέπει την πλήρη παράλυση της ελληνικής οικονομίας, με την ελπίδα ότι η μεσαία τάξη θα στραφεί εναντίον της κυβέρνησης που με την σειρά της θα αναγκαστεί σε ταπεινωτικές, πολιτικά ανυπόφορες υποχωρήσεις.

Πιο επικίνδυνες και από τις παρεμβάσεις της Κομισσιόν, αυτό το τελευταίο στόχο εξυπηρετούσαν οι χθεσινές δηλώσεις Ντάισελμπλουμ, για ενδεχόμενο εφαρμογής «μοντέλου Κύπρου» στην Ελλάδα.  Παρ ότι οι συνθήκες ανάμεσα στις δύο χώρες είναι τελείως διαφορετικές, η επίκληση της κρίσης στην Κύπρο παραπέμπει ευθέως σε τραπεζικό πανικό. Είναι πλέον φανερό ότι οι δανειστές δεν ενδιαφέρονται να πάει καλά η οικονομία για να πάρουν τα χρήματα τους πίσω. Εχει ήδη τονιστεί από αυτήν την στήλη ότι, όπως και στην περίπτωση της Χιλής επί κυβέρνησης Αλλιέντε,το διακύβευμα δεν είναι οικονομικό αλλά πολιτικό: αν ο Σαλβαντόρ Αλλιέντε τα κατάφερνε στις αρχές της δεκαετίας του '70, η Λατινική Αμερική θα τραβούσε τον δρόμο της ανάπτυξης και της απεξάρτησης από την αμερικανική κηδεμονία. Αν το ΣΥΡΙΖΑ τα καταφέρει σήμερα, η ηγεμονία του Βερολίνου και η πολιτική λιτότητας που έχει επιβάλλει στην Ευρώπη θα τεθούν υπό αμφισβήτηση.

Ξέρουμε σήμερα από τα επίσημα ντοκουμέντα, ότι αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Αλλιέντε, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον διέταξε την CIA και τις άλλες αμερικανικές υπηρεσίες: «Make the economy scream». Κάντε την Χιλιανή οικονομία να φωνάξει, να αναστενάξει. Είχα μιλήσει παλιότερα για αυτή την ταραγμένη, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίοδο με την γνωστή οικονομολόγο Στέφανι Γκρίφιθ Τζόουνς. Η κυρία Τζόουνς, που συνυπέγραψε πρόσφατα ένα κείμενο υποστήριξης στην κυβέρνηση Τσίπρα, είχε διατελέσει επικεφαλής της Τράπεζας της Χιλής την περίοδο 70-73, τότε που μια σειρά νεαροί προοδευτικοί και αριστεροί Αμερικανοί είχαν προστρέξει για να βοηθήσουν την κυβέρνηση Αλλιέντε. «Υπήρχε αυτό που ονομάζαμε αόρατο εμπάργκο,  λόγω της πολιτικής Νίξον», περιγράφει η κυρία Γκρίφιθ Τζόουνς μια κατάσταση που θυμίζει  όσα ζούμε σήμερα. «Πίεζε η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον  τις αμερικανικές τράπεζες να σταματήσουν τις πιστώσεις προς την  Χιλή και αυτό δυσκόλευε πολύ τα πράγματα... έτσι δημιουργήθηκε μια ατμόσφαιρα η οποία έστρεψε την μεσαία τάξη εναντίον της κυβέρνησης».

Σύμφωνα με την κυρία Γκρίφιθ Τζόουνς, «ένα από τα βασικά λάθη που κάναμε είναι ότι δεν υπολογίσαμε ότι μια αριστερή κυβέρνηση θα είχε να αντιμετωπίσει μεγαλύτερες αντιδράσεις και πιέσεις από την διεθνή οικονομία. Γι αυτό θα πρέπει να είσαι περισσότερο συγκρατημένος στις κινήσεις σου,  ώστε να ελαττώσεις τις πιέσεις και να αποφύγεις τις ανοιχτές κρίσεις». Χωρίς σοβαρές διεθνείς συμμαχίες , η κυβέρνηση Αλλιέντε έπρεπε να προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο, αποφεύγοντας την μετωπική αντιπαράθεση με έναν αντίπαλο που βρισκόταν σε απόλυτη θέση ισχύος. Τηρουμένων όλων των αναλογιών, η σημερινή κατάσταση παρουσιάζει ομοιότητες: η κυβέρνηση χρειάζεται χρόνο ώστε να αλλάξουν με τις εκλογές στο 2015 οι συσχετισμοί των δυνάμεων στην Ευρώπη και το ζητούμενο αυτήν την στιγμή είναι να μην προκληθούν κρίσεις και αποσταθεροποιηθεί περισσότερο η οικονομία. Όσο κάτι τέτοιο περνάει από το χέρι της.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν φυσικά ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε χθες να υποχωρήσει, αποσύροντας τα νομοσχέδια για την ανθρωπιστική κρίση ή τις 100 δόσεις, επειδή  πρόκειται, δήθεν, για μονομερείς ενέργειες. Το πρώτο θα την άφηνε έκθετη απέναντι στους ψηφοφόρους της, το δεύτερο θα έφερνε λιγότερα έσοδα στα ταμεία της. Σημαίνει  όμως ότι θα πρέπει να διαμορφώσει μια πολιτική που δεν θα στηρίζεται μόνο στο αναμφισβήτητο πολιτικό ταλέντο και τις μεγάλες ικανότητες ελιγμών του Α. Τσίπρα. Μια σαφή, συνετή και θαρραλέα στρατηγική που να αποφεύγει τις ανοιχτές κρίσεις και τις μετωπικές συγκρούσεις, με στόχο μια  συμβιβαστική, αλλά όχι ατιμωτική συμφωνία τον Ιούνιο. Μια συμφωνία όχι της τελευταίας στιγμής, γιατί τότε οι ζωτικές ανάγκες σε ρευστό για τα ομόλογα πολλών δις ευρώ που λήγουν τον Ιούλιο, θα περιορίσουν ακόμη περισσότερο την διαπραγματευτική της ικανότητα.

Πηγή